Jakie są objawy zapalenia naczyń krwionośnych?

Charakterystyczne cechy każdego zapalenia w organizmie to gorączka, obrzęk i zaczerwienienie oraz zaburzenia czynności zaatakowanych tkanek i narządów.

Zapaleniu naczyń często towarzyszy utrata apetytu i chudnięcie, ogólnie złe samopoczucie, nocne poty, bóle mięśni i stawów, duszność oraz zaburzenia nerwowe, takie jak drętwienie czy osłabienie mięśni.

Na skórze mogą pojawiać się czerwone plamki, siniaki albo pokrzywka, czasem towarzyszy temu świąd. Oczy pieką, łzawią, są zaczerwienione, nadwrażliwe na światło.

Zmiany w naczyniach mózgu i w pobliżu nerwów mogą wywoływać bóle głowy, osłabienie mięśni, a nawet paraliż. Objawy w dużej części zależą jednak od tego, jakie naczynia zostały najintensywniej zaatakowane.

W większości przypadków przyczyna pozostaje nieznana. Niektóre zapalenia naczyń to schorzenia dziedziczne, inne są skutkiem choroby autoimmunologicznej (tocznia, reumatoidalnego zapalenia stawów, sklerodermii), przewlekłego zakażenia (krioglobulinemia pojawia się po zapaleniu wątroby typu C, a guzkowe zapalenie tętnic – po wirusowym zapaleniu wątroby typu B) lub alergii na leki. Czasem zapalenie naczyń towarzyszy niektórym nowotworom (chłoniakom, białaczkom).

Zmienione zapalnie naczynia zwężają się, co utrudnia dopływ krwi do tkanek. Ich ściany mogą też ulegać miejscowemu osłabieniu, czego konsekwencją jest powstawanie tętniaków, które pękając, potrafią doprowadzić do groźnych krwawień, a nawet do zgonu. Jeśli dojdzie do zablokowania naczyń zaopatrujących w krew jelita, ich niedokrwienie może prowadzić do perforacji, zapalenia otrzewnej, nawet śmierci. Stosowane w leczeniu sterydy mogą przyczyniać się do otyłości, cukrzycy, osłabienia mięśni i osteoporozy. Zwiększają też ryzyko zakażeń.

W zależności od rodzaju zapalenia lekarz rodzinny może skierować chorego do reumatologa, dermatologa, pulmonologa, nefrologa, neurologa, kardiologa, okulisty, urologa lub specjalisty chorób zakaźnych. W postawieniu rozpoznania pomocne są badania krwi, w tym poziomu przeciwciał ANCA i białka C-reaktywnego. Badanie moczu może ujawnić zapalenie naczyń obejmujące nerki, a EKG – serca. Na prześwietleniu RTG klatki piersiowej można zobaczyć ziarniniakowe zmiany w płucach czy tętniakowate poszerzenie aorty. USG jamy brzusznej, tomografia, czy rezonans magnetyczny pomagają określić zaawansowanie choroby i ewentualne uszkodzenia narządów wewnętrznych. Niekiedy do potwierdzenia diagnozy konieczna jest biopsja. Leczenie zależy od rodzaju zapalenia naczyń oraz stopnia zaawansowania choroby.

Leczenie na ogól jest tym skuteczniejsze, im wcześniej się je rozpocznie. Wtedy chorobę można "przygasić" i nie daje ona objawów nawet przez wiele lat.

Niektóre typy zapalenia naczyń (jak plamica Schonleina i Henocha) "leczą się same". Dieta bogata w świeże warzywa i owoce, niskotłuszczowy nabiał, chude ryby i mięso pomaga zniwelować uboczne działania sterydów, takie jak wysokie ciśnienie, cukrzyca i łamliwość kości.