Jakie są przyczyny nadmiernej senności?

Senność w ciągu dnia może być efektem "niewinnego" chrapania w nocy. Jest ono bowiem sygnałem, że drogi oddechowe zostały zwężone albo zablokowane (najczęściej przez tkanki podniebienia miękkiego), a niedobór powietrza wywołuje bezdechy senne. Wybudzamy się więc wielokrotnie w ciągu nocy (nawet tego nie pamiętając), by zaczerpnąć tchu, a przerywany sen nie przynosi wypoczynku. Przy diagnostyce bezdechu wykonuje się m.in. badanie MSLT, podczas którego mierzony jest średni czas zasypiania. Jeśli testy potwierdzą bezdech, trzeba (farmakologicznie lub operacyjnie) leczyć tę przypadłość. To, że chce nam się spać nie tylko w nocy, ale przez większą część dnia, może być wynikiem przyjmowania niektórych leków nasennych. Jeśli wieczorem zażywamy środki o długim czasie działania, jesteśmy pod ich wpływem przez część kolejnego dnia. Przyjmując takie leki codziennie, kolejną dawkę łykamy zwykle wtedy, gdy w organizmie działa jeszcze środek przyjęty poprzedniego wieczora. Rozwiązaniem jest odstawienie leków i wypróbowanie innych metod ułatwiających zasypianie.

Przyczyną takich kłopotów jest czasem osłabienie organizmu walką z drobnoustrojami. Często występuje podczas infekcji wirusowych i bakteryjnych lub po ich przebyciu. W takim przypadku przypadłość zwykle po kilku dniach mija. Uczucie nadmiernej senności może być jednak także jednym z objawów mononukleozy, choroby zakaźnej wywoływanej przez wirus Epsteina-Barra. Jego nosicielami jest około 80 proc. osób powyżej 40. roku życia. U części z nich może wywiązać się przewlekły zespół mononukleozy, któremu towarzyszy uczucie ciągłego zmęczenia i nadmierna senność. Przy podejrzeniu tej choroby należy wykonać badania krwi i USG śledziony. Uczucie senności, któremu towarzyszą m.in.: osłabienie, bladość skóry, bóle głowy, łamliwość włosów i paznokci, to częsty objaw anemii. Żeby wykryć tę chorobę, należy wykonać morfologię krwi (istotna jest liczba czerwonych krwinek, poziom hemoglobiny i hematokryt) oraz oznaczyć poziom żelaza w surowicy. Anemię leczy się, podając preparaty żelaza. Do jadłospisu trzeba wprowadzić m.in. czerwone mięso i zielone warzywa.

Przewlekła senność może mieć podłoże endokrynologiczne. Czasem taka przypadłość jest objawem niedoczynności tarczycy. Inne symptomy tej choroby to suchość skóry, obrzęki, wzrost wagi, zaparcia, osłabienie i przypominające depresję obniżenie nastroju. By się przekonać, czy przyczyną senności jest niedoczynność tarczycy, oznacza się poziom TSH i wykonuje inne badania tarczycowe. Jeśli wyniki potwierdzą podejrzenie, niedobór hormonów tarczycy trzeba wyrównywać farmakologicznie.

Przyczyną nagle występującej i szybko postępującej senności u osób, które nie miały wcześniej zaburzeń snu, mogą być powikłania cukrzycy. U starszych osób związane jest to zwykle z wysokim stężeniem glukozy. U młodszych przyczyną bywa kwasica ketonowa (stan, w którym dochodzi do zakwaszenia organizmu produktami rozpadu tłuszczów).

Zwiększone zapotrzebowanie na sen jest typowym objawem wczesnej ciąży. To swoista odpowiedź na rozgrywającą się wówczas w ciele kobiety "rewolucję hormonalną".