Jod: Skąd się bierze i dlaczego jest potrzebny
Dobrze funkcjonująca tarczyca wytwarza odpowiednie ilości tyroksyny i trójjodotyroniny. To dzięki tym hormonom sprawnie funkcjonuje m.in. serce i układ hormonalny. Dobrze śpimy, mamy energię, ładną sylwetkę, zdrową skórę, włosy i paznokcie. Do produkcji hormonów tarczyca potrzebuje jodu.
Organizm wychwytuje go z powietrza, wody, pożywienia. Na szczęście zapotrzebowanie na jod jest naprawdę niewielkie. Dla dorosłego człowieka wynosi średnio 150 -200 mikrogramów na dobę.
Z jego zaspokojeniem nie powinno więc być kłopotu. A jednak... Z badań wynika, że przeciętnie dostarczamy organizmowi tylko 80 mikrogramów jodu, a więc mniej niż połowę niezbędnej dziennej dawki.
Dlaczego? Większa część naszego kraju leży na terenach, na których występują niedobory jodu w powietrzu i ziemi (gdy gleba jest uboga w ten składnik, uprawiane na niej rośliny też zawierają go niewiele).
Dlatego należy używać do potraw soli jodowanej, dostępnej w każdym sklepie. Dziennie wystarczy szczypta (2-3 g) tej soli. Uwaga! Mimo jej dobroczynnego działania nie należy spożywać jej więcej niż łyżeczkę dziennie.
Większe ilości mogą prowadzić do nadciśnienia tętniczego. Po jodowaną sól nie muszą sięgać mieszkańcy terenów nadmorskich – nad morzem jod jest w powietrzu i wodzie pitnej. Nie tylko powietrze i sól...
Dobrym źródłem jodu są ryby morskie, m.in. łosoś, makrela, sardynki, węgorz. Np. 100 g mintaja pokrywa dzienne zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek. Trochę jodu jest w warzywach (brokułach, sałacie, szpinaku, szczypiorku, ziemniakach). W owocach (jabłkach i gruszkach) i grzybach. W mleku i jego przetworach (najwięcej w serach pleśniowych) oraz żółtkach jaj. I w niektórych wodach mineralnych.
Organizm próbuje wyrównać niedobór powiększeniem tarczycy, by w ten sposób podwyższyć produkcję hormonów. Powstaje wole. Jego objawem jest powiększenie obwodu i zniekształcenie szyi.
Niedobór jodu może objawić się też nadwagą, obniżoną aktywnością umysłową i fizyczną, zmęczeniem, brakiem popędu płciowego, bezsennością, szybkim pulsem, kołataniem serca, drżeniem kończyn, łamliwymi paznokciami.
Zdarza się to rzadko. Grozi rozwojem nadczynności tarczycy. Główny objaw przedawkowania jodu to przyspieszona przemiana materii i, co za tym idzie, szybsze chudnięcie.
Smażenie, pieczenie, grillowanie ryb, warzyw i owoców powoduje utratę około 20 proc. jodu, gotowanie około 30 proc. Jego wchłanianie utrudnia kapusta czerwona, warzywa strączkowe (głównie soja), orzeszki ziemne.
