Kwas moczowy. Czym jest? Jak obniżyć jego ilość w organizmie?
Kwas moczowy jest końcowym produktem metabolicznym wytwarzanym przez nerki. Powinien być w całości wydalany z organizmu, jednak może się odkładać w organizmie, co powoduje wiele groźnych schorzeń. Do głównych przyczyn odkładania się kwasu moczowego w organizmie zalicza się są nieodpowiednią dietę czy przyjmowanie zbyt dużej ilości leków. Czasami nagromadzenie kwasu moczowego jest również następstwem choroby nowotworowej albo wynikiem upadku. Objawy podwyższonego poziomu kwasu moczowego są często bagatelizowane, ale w porę postawiona diagnoza może uchronić przed bolesnymi konsekwencjami. Jak rozpoznać wysokie stężenie kwasu moczowego? Jak go obniżyć?
Kwas moczowy jest produktem przemiany materii, który powstaje w wyniku metabolizacji zasad purynowych obecnych w pokarmie. Słabo rozpuszcza się w wodzie, dlatego tylko 75 proc. jest wydalane z organizmu. Pozostała część wraca do układu pokarmowego, gdzie jest neutralizowana przez bakterie jelitowe. Kwas moczowy może się odkładać, a szczególnie wtedy, gdy w organizmie dominuje odczyn kwaśny. Kumuluje się w stawach i nerkach, w wyniku czego tworzą się kamienie nerkowe oraz pojawia się dna moczanowa, zwana inaczej „chorobą bogaczy”.
Co wpływa na podwyższenie poziomu kwasu moczowego?
Na podwyższenie poziomu kwasu moczowego wpływ ma wiele czynników. Przede wszystkim może być wynikiem zakwaszenia organizmu poprzez dietę, która obfituje w produkty bogate w białko pochodzenia zwierzęcego. Może być również wynikiem przyjmowania niektórych leków, nieprawidłowego działania nerek, a także chemioterapii i nowotworów. Niekiedy kwas moczowy może być podwyższony wskutek urazów albo schorzeń genetycznych, takich jak choroba Lescha-Nyhana czy van Gerkiego.
Wysoki poziom kwasu moczowego w organizmie nazywany jest hiperurykemią – zarówno, gdy jest wynikiem jego nadmiernego produkowania, niesprawnego wydalania czy metabolizowania w organizmie, ale także w momencie, gdy powstaje wskutek chorób genetycznych. Podwyższony poziom kwasu moczowego może być również wynikiem problemów związanych z nieprawidłową pracą nerek. Niejednokrotnie problem ten nasila się również u osób nadużywających alkoholu albo u tych, które podejmują się intensywnego wysiłku fizycznego i równocześnie stosują w diecie różnego rodzaju odżywki białkowe.
Niski poziom kwasu moczowego
Choć bardziej niepokojący jest wysoki poziom kwasu moczowego w organizmie, czasem jest go również zbyt mało. Dzieje się tak wskutek różnego rodzaju schorzeń, takich jak choroba Wilsona czy Fancionego. Może być również wynikiem celiakii lub problemów hormonalnych (szczególnie ze zbyt dużym wydzielaniem hormonu wzrostu), a także chorych nerek lub wątroby. Choć sam niski poziom kwasu moczowego w organizmie nie jest szkodliwy, to jego monitorowanie jest przydatne w diagnozie wielu nieprawidłowości organizmu.
Wysoki poziom kwasu moczowego powoduje nie tylko bolesną dnę moczanową oraz występowanie kamieni nerkowych. Często może prowadzić do wielu innych schorzeń, takich jak: nadczynność i niedoczynność tarczycy, a także podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi, co może prowadzić do zawału serca.
Objawy i leczenie
Wysoki poziom kwasu moczowego często daje objawy, które mogą być bagatelizowane. Najczęściej można zauważyć gorączkę, która utrzymuje się przez dłuższy czas (towarzyszy jej ból, obrzęk i zaczerwienienie stawów). Poza tym mogą pojawić się nudności i wymioty połączone z bólami w brzuchu i podbrzuszu. Niekiedy może pojawić się krew podczas oddawania moczu, ale także być przestój w jego oddawaniu. Leczenie jest objawowe, najczęściej wykonuje się badania przesiewowe, które potwierdzają diagnozę. Oprócz zmiany swoich przyzwyczajeń żywieniowych, stosuje się leczenie farmakologiczne.
