Melatonina: Jak wpływa na organizm?
Melatonina nazywana jest hormonem snu lub hormonem ciemności. W naszym organizmie jest produkowana głównie w nocy – odpowiada przede wszystkim za zasypianie i zdrowy sen, ale to niejedyne jej zadania. Oddziałuje też na układ hormonalny i znacząco wpływa na kondycję układu nerwowego. Jej niedobory widać od razu – pogarsza się nasze samopoczucie, zdolność koncentracji i zapamiętywania. Melatonina jest więc niezbędna do normalnego funkcjonowania. Niestety, coraz więcej osób zmaga się z jej niedoborem. Dlaczego tak się dzieje? Jak w naturalny sposób zwiększyć produkcję tego hormonu?
Melatonina to hormon wydzielany przez szyszynkę – gruczoł znajdujący się w mózgu. Jego produkcja wzrasta po zmroku – dzieje się tak dzięki receptorom na siatkówce oka. Przesyłają one do mózgu „informację” o nadchodzącej nocy, a szyszynka automatycznie zwiększa wydzielanie melatoniny. Dzięki temu stajemy się senni, bardziej zrelaksowani i szybko zasypiamy. Melatonina odpowiada też za dobrą jakość snu (bez wybudzania się) i regulowanie dobowego rytmu dnia. Zdaniem naukowców wpływa także na poziom hormonów odpowiedzialnych za cykl miesięczny kobiet i rozwój narządów płciowych.
Melatonina jest też kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego (brak snu drastycznie obniża odporność) i metabolizmu. Naukowcy podejrzewają, że to niedobór hormonu ciemności może zwiększać tendencję do tycia. Melatonina reguluje też poziom innego ważnego hormonu – melaniny. Odpowiada on za zmianę pigmentu skóry i ochronę przed poparzeniem słonecznym.
Niedobór melatoniny często wiąże się ze zmianami cywilizacyjnymi i niezdrowymi nawykami. Szczególnie groźny jest nieregularny tryb życia, chodzenie spać późno, a przede wszystkim nieprzesypianie nocy. Na zaburzenia pracy szyszynki i niedobory melatoniny narażone są zwłaszcza osoby pracujące na nocną zmianę. Szkodliwym nawykiem jest również korzystanie z urządzeń elektronicznych przed snem – telewizorów, telefonów czy komputerów. Emitują one tzw. niebieskie światło, które działa myląco na receptory w naszych oczach, co zmniejsza produkcję melatoniny.
Objawy niedobory melatoniny
Pierwszym objawem niedoboru melatoniny są trudności z zasypianiem, a także sen złej jakości (niespokojny, przerywany). Efektem jest rozdrażnienie, pogorszenie pamięci i koncentracji, nerwowość, a nawet agresja. Osoby zmagające się ze zbyt niskim poziomem melatoniny cierpią na przewlekłe zmęczenie, spadek libido czy pogorszenie kondycji skóry, włosów i paznokci. Warto wiedzieć, że długotrwały niedobór melatoniny znacznie zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2., a także nowotworów. Drastycznie obniża też odporność, co objawia się częstszymi i bardziej uciążliwymi infekcjami.
Syntetyczna melatonina (w postaci tabletek lub kropli) jest szczególnie polecana osobom, które prowadzą nieregularny tryb życia (np. pracują w nocy). Sztuczny hormon ułatwia zasypianie i odprężenie się, powinno się go przyjmować na godzinę przed położeniem się spać. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to typowy lek nasenny, więc jego dawkowanie najlepiej skonsultować z lekarzem. Sztucznej melatoniny nie powinny zażywać dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także osoby cierpiące na choroby wątroby.
Jak naturalnie zwiększyć stężenie melatoniny w organizmie?
Najlepszym sposobem na zwiększenie poziomu melatoniny w organizmie jest regularne kładzenie się do snu, najpóźniej przed północą. Ważne jest także przesypianie min. 7-8 godzin w trakcie nocy. Kluczową kwestią jest też spożywanie wieczorem jedynie lekkostrawnych posiłków i unikanie korzystania z urządzeń emitujących światło LED.
