Mononukleoza - choroba pocałunków

Podstępny wirus
Mononukleoza to częsta choroba zakaźna. Biorąc pod uwagę jej długi okres wylęgu i długi okres zakaźności, jest w stanie bardzo szybko opanować dużą część populacji. W dodatku nie ma wyraźnych objawów, które pozwoliłyby dać szybką diagnozę. To wystarczające argumenty, aby określić ją mianem podstępnej. Niestety nie jest uleczalna. Po ustąpieniu objawów wirus mononukleozy zostaje uśpiony w organizmie człowieka, ale nie powoduje ponownego zachorowania. Mononukleozę można mieć i zupełnie nie zdawać sobie z tego faktu sprawy. Wszystko zależne jest od intensywności objawów. Jak można się nią zarazić, jak ją leczyć i w końcu jak unikać?

Źródła zakażenia

Mononukleozę wywołuje wirus Epsteina - Barr, który przenosi się przez ślinę. Stąd osoba dorosła najczęściej zaraża się mononukleozą poprzez całowanie, ale też przez kontakt z chorą osobą. Warto wiedzieć, że chorujący na mononukleozę jest źródłem zakażenia przez bardzo długi okres. W niektórych wypadkach jest to czas nawet do 18 miesięcy. Wystarczy kichnięcie, dotyk niemytych rąk chorego w czasie nasilenia objawów lub po ich ustaniu i następuje zakażenie. Ponieważ uznaje się, że choroba ta jest głównie chorobą dzieci i młodzieży, co nie wyklucza absolutnie osób dorosłych, małe dzieci najczęściej zarażają się przez wkładanie do buzi zabawek wcześniej zaślinionych przez zarażonego kolegę - malucha. Starsze dzieci i młodzież ochoczo dzielą się swoimi kanapkami, wspólnie je gryząc lub napojami, pijąc z jednej i tej samej butelki. Czasem wystarczy obdarowanie wnuczka przez babcię czułym buziakiem.

Objawy i przebieg choroby

Nie bez powodu wirus Epsteina - Barr nazywany jest podstępnym wirusem. Wywoływane przez niego początkowe objawy przypominają zwyczajną infekcję wirusową. Zarówno u dorosłych, jak i u dzieci pojawia się zmęczenie, ogólne osłabienie organizmu, ból gardła podczas przełykania, brak apetytu, bóle w plecach, stan podgorączkowy, obfity katar, nalot na migdałach. W niektórych przypadkach, najczęściej u dzieci powiększają się nieznacznie węzły chłonne i występuje wysypka podobna swoim obrazem do różyczki.

Taki obraz objawów powoduje, że dość często mononukleoza jest nieprawidłowo diagnozowana. Skutkuje to podaniem antybiotyku. Ale organizm od razu wysyła sygnał alarmowy. To nie ta choroba! Na ciele pojawia się obszerna wysypka. I w tym przypadku warto przypomnieć, że zawsze, każdorazowe podanie leku musi być bardzo rozważne, nawet, jeśli jest zalecone przez lekarza. Ważna jest obserwacja ciała i tego, co dzieje się z chorym po podaniu leku. W razie wystąpienia działań ubocznych lub nagłych zmian, lek należy odstawić i udać się do lekarza. W przypadku podania antybiotyku w czasie trwania mononukleozy wysypka, to informacja, że konieczne są dalsze badania, Alek natychmiast trzeba odstawić, aby nie spowodować powikłań. Badania krwi najczęściej potwierdzają obecność wirusa Epsteina - Barr.

Jak rozpoznać chorobę?

Oto typowe ostre objawy mononukleozy zakaźnej, wymagające leczenia szpitalnego, które razem z objawami wstępnymi świadczą o zakażeniu:

• Wysoka gorączka utrzymująca się nawet do 14 dni

• Powiększona wątroba

• Powiększona śledziona

• Trudności w oddychaniu i obrzęk powiek

Leczenie mononukleozy

Mononukleoza należy do tej grupy chorób, których nie można wyleczyć stosując określone środki farmakologiczne. Jednak, aby przyspieszyć powrót do zdrowia i ulżyć dolegliwościom zaleca się stosowanie leczenia objawowego. Chory nie powinien się przemęczać, wręcz zaleca się dużo odpoczynku i tymczasową rezygnację z codziennych obowiązków. Najlepiej leżeć w łóżku, zresztą wysoka temperatura powoduje ogólną niedyspozycję i ostatecznie od łóżka uciec nie można. Gorączkę, można łagodzić letnimi okładami na czoło lub letnim prysznicem. Powietrze w pomieszczeniu, w którym przebywa chora osoba nie może być suche, stąd ważna dbałość o jego stałe nawilżanie. W czasie choroby bardzo ważna jest właściwa dieta. Powinna być lekkostrawna z dużą ilością płynów. Nie chodzi tylko o łatwiejsze przyjmowanie pokarmów, ale głównie danie możliwości do odpoczynku wątrobie.

W żadnym wypadku nie wolno stosować samodzielnie żadnych leków. Jeśli bóle i gorączka są zbyt silne, nawet przyjęcie zwykłej tabletki przeciwbólowej na bazie paracetamolu musi być skonsultowane z lekarzem prowadzącym. W wypadku mononukleozy nie pomagają żadne antybiotyki, wręcz przeciwnie, ich podanie może nawet doprowadzić do pojawienia się odczynu alergicznego, charakteryzującego się silną wysypką, myloną niekiedy z odrą.

Po przejściu choroby i ustaniu objawów (od 2 do kilku tygodni) nie należy wracać od razu do codziennej, intensywnej aktywności. Przyda się, zatem kilka tygodni "wolnych obrotów". Dzieci nie powinny ćwiczyć w czasie zajęć sportowych w szkole i być poddawane szczepieniom ochronnym, gdyż organizm jeszcze nie wrócił do normalnej kondycji.

Profilaktyka

Niestety mononukleoza jest zakaźną chorobą, na którą nie wynaleziono jeszcze szczepionki. Być może w przyszłości, zaszczepienie się przeciwko wirusowi, który odpowiada za wywołanie mononukleozy, wirusowi Epsteina - Barr, będzie tak zwyczajne, jak współczesna szczepionka przeciw zwykłej grypie. Ale jak na razie nasze pokolenie nie może polegać na takiej formie profilaktyki. Co nam w takim razie pozostaje robić, aby nie zarazić się chorobą pocałunków? Najważniejsze jest zachowanie ostrożności w kontaktach międzyludzkich. Ponieważ u dorosłych mononukleoza przenoszona jest najczęściej właśnie drogą pocałunków, przez ślinę, można zrezygnować z całowania. Choć byłoby to zapewne trudne, jak się okazuje i tak niecałkiem skuteczne. Ponieważ wirus EB nie przenosi się tylko w czasie całowania. Stąd tak istotne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny i dokładne mycie rąk oraz unikanie przebywania z osobami przeziębionymi (kichanie). Dzieci powinny zostać poinformowane i przestrzeżone przed sięganiem po czyjeś kanapki, ciastka, lizaki, nie piciem z tych samych butelek lub kubków. Pocieszające jest jedynie to, że jeśli już raz zachoruje się na mononukleozę, ma się nabytą odporność, która chroni przed kolejnymi zarażeniami.

Niebezpieczne powikłania

Jak w przypadku każdej choroby i tu mogą się pojawić niebezpieczne powikłania. Ich uniknięcie może tylko zapewnić przestrzeganie zasad leczenia objawowego, zapewnienie dużej ilości odpoczynku, snu i lekkostrawnej diety, choremu na mononukleozę. Nie można także samodzielnie podejmować leczenia chorej osoby. W przeciwnym razie ryzyko powikłań jest zwiększone. I choć te pojawiają się bardzo rzadko, ich wystąpienie w żadnym wypadku nie jest wykluczone. Jakie to powikłania?

• Pęknięcie śledziony - bardzo rzadkie, jednak możliwe (poprzedza je silny ból brzucha)

• Żółtaczka

• Drgawki, psychozy, zapalenie mózgu, porażenie nerwów czaszkowych

• Zapalenie ucha środkowego

• Zapalenie mięśnia sercowego

• Obrzęk dróg oddechowych

• Obniżenie liczby płytek krwi.