Niewydolność serca: Przyczyny, objawy i leczenie

Niewydolność serca (a właściwie mięśnia sercowego) oznacza, że nie jest w stanie ono przepompowywać odpowiedniej ilości krwi – mniej przepływa jej przez komory, a więcej pozostaje w sercu. Skutkuje to niedokrwieniem i niedotlenieniem całego organizmu. Najczęstszą przyczyną niewydolności serca jest choroba wieńcowa (zwężenie tętnic) i przebyty zawał. Do czynników ryzyka zalicza się także nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, cukrzycę i otyłość. Wszystkie te schorzenia uszkadzają naczynia krwionośne i osłabiają serce. Do niewydolności prowadzą również wady wrodzone, migotanie przedsionków czy powikłania infekcji (szczególnie grypy). Bardzo często rozwój choroby następuje na skutek zapalenia płuc, a także przewlekłych chorób nerek i tarczycy. Pracę serca mogą też pogarszać nieodpowiednio stosowane leki (nawet przeciwbólowe), chemioterapia, nadużywanie alkoholu oraz niezdrowa dieta, bogata w cukry proste i tłuszcze pochodzenia zwierzęcego.

Niewydolność serca to tak naprawdę zespół wielu dolegliwości, które dają objawy związane z układem krążenia, ale też szereg mylących symptomów. Najbardziej charakterystyczne oznaki to szybkie męczenie się nawet podczas niewielkiego wysiłku fizycznego, spłycenie oddechu i duszności, ogólne osłabienie, zawroty i bóle głowy, a także obrzęki kończyn dolnych (zwłaszcza kostek), które znikają nad ranem. Objawy te są efektem zaburzeń krążenia i niedotlenienia organizmu. Nasz niepokój powinno też wzbudzić szybkie przybieranie na wadze (około 2 kg tygodniowo), utrata apetytu, nudności i bóle w prawej części jamy brzusznej. Wiele osób skarży się też na problemy z koncentracją, senność i częstsze oddawanie moczu (szczególnie w nocy). Wszystko dlatego, że wiele narządów nie otrzymuje właściwej ilości krwi, co pogarsza także ich funkcjonowanie. W pierwszej kolejności cierpią nerki i wątroba. Z czasem zmagamy się z dolegliwościami, które rzadko łączymy z chorobami serca. Jest to przede wszystkim nocny kaszel i świszczący oddech czy zimne poty. W pierwszym przypadku przyczyną jest niedokrwienie płuc, w drugim – skóry.

Podstawą diagnostyki niewydolności serca jest szczegółowy wywiad lekarski. Ważne jest określenie, w jakich sytuacjach pojawiają się duszności, zmęczenie czy senność. Niezbędne są również badania diagnostyczne – przede wszystkim morfologia krwi obwodowej, badanie poziomu hormonu wydzielanego przez komórki mięśnia sercowego, a także elektrokardiogram, echo serca i rentgen klatki piersiowej.

Leczenie niewydolności serca, zwłaszcza w zaawansowanym stadium jest ogromnym wyzwaniem. W ciągu 4 lat od diagnozy umiera nawet 50 proc. pacjentów. Podstawę leczenia stanowią środki farmakologiczne – leki moczopędne i rozszerzające naczynia krwionośne, pomocna jest również tlenoterapia. Kluczowa jest zbilansowana dieta, dopasowana do możliwości aktywność fizyczna oraz stałe pomiary ciśnienia tętniczego krwi. W okresach zaostrzenia choroby niezbędna jest hospitalizacja.