Niezdrowa dieta ciężarnej zwiększa ryzyko ADHD u dziecka

Do takich wniosków doszli naukowcy z King's College W Londynie oraz University of Bristol, którzy przeanalizowali dane zbierane w przeszłości w grupie brytyjskich dzieci urodzonych w latach 90. XX wieku. Porównywano grupę 83 dzieci, u których wcześnie wystąpiły i utrzymywały się zaburzenia zachowania, z grupą 81 dzieci, które nie sprawiały dużych problemów wychowawczych. 

Zaburzenia zachowania (takie jak częste wdawanie się w bójki, napady złości, częste kłamanie, brak posłuszeństwa, skłonność do dewastacji rzeczy, kradzieże, okrucieństwo wobec ludzi i zwierząt) często idą w parze z ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi). Statystyki brytyjskie wskazują, że ponad 40 proc. dzieci ze zdiagnozowanymi zaburzeniami zachowania cierpi też na ADHD. 

Obydwa schorzenia zostały również powiązane z bardzo podobnymi czynnikami ryzyka oddziałującymi w okresie prenatalnym, jak stresy, na które narażona była matka dziecka czy jej niedożywienie.

Naukowcy brytyjscy sprawdzali, czy sposób odżywiania się kobiety w okresie ciąży ma związek z wystąpieniem zaburzeń zachowania i ADHD u potomstwa. Dodatkowo przeanalizowali metylację genu kodującego insulinopodobny czynnik wzrostu 2 (IGF2), który jest zaangażowany w rozwój płodu, w tym rozwój jego mózgu, a zwłaszcza struktur zmienionych u dzieci z ADHD - tj. móżdżku i hipokampa.

Proces metylacji, tj. przyłączania grup metylowych do DNA, jest jednym z mechanizmów tzw. modyfikacji epigenetycznych. Wprawdzie nie powoduje on zmiany sekwencji genów, ale prowadzi do ich wyciszenia i braku aktywności. W ten sposób metylacja może wpływać na wystąpienie różnych cech i predyspozycji u danej osoby.

Co ważne, na wzorzec metylacji wpływają różne czynniki środowiskowe, w tym styl życia (jak dieta, palenie papierosów i inne), a coraz więcej badań wskazuje, że jest on dziedziczony nie tylko przez dzieci, ale i przez wnuki czy prawnuki. Oznacza to, że skutki stylu życia mogą być odczuwane przez kolejne pokolenia.

Najnowsze badanie wykazało, że u dzieci kobiet, które podczas ciąży jadły dużo żywności przetworzonej, bogatej w niezdrowe tłuszcze oraz cukier, gen IGF2 był zmetylowany już po przyjściu na świat. U dzieci, u których wcześnie wystąpiły zaburzenia zachowania, większa metylacja genu IGF2 wiązała się z wystąpieniem objawów ADHD w wieku 7-13 lat.

Zdaniem autorów pracy po raz pierwszy udało się zaobserwować, że modyfikacje epigenetyczne mogą leżeć u podstaw zależności między niezdrową dietą matki, zaburzeniami zachowania u dziecka i wystąpieniem u niego ADHD. Co ciekawe, metylację genu IGF2 stwierdzano wcześniej u dzieci matek, które przeżyły głód w Holandii podczas II wojny światowej, przypominają badacze.

Jak podkreśla współautor pracy dr Edward Barker, odkrycie jego zespołu potwierdza, jak kluczowa dla zdrowia potomstwa jest dieta ciężarnych. W jego ocenie wyniki te sugerują, iż promowanie zdrowego odżywiania się kobiet będących w ciąży może obniżać ryzyko wystąpienia ADHD u dzieci, u których wcześnie pojawią się zaburzenia zachowania.