Osteoporoza: Cichy zabójca kości. Przyczyny, objawy i leczenie
Osteoporozę błędnie uważa się za chorobę ludzi starszych, tymczasem osłabienie tkanki kostnej zaczyna się już po 30. roku życia. Pierwsze objawy będące zwiastunem przyszłych problemów z układem kostnym często pojawiają się już u kobiet po 40. roku życia. Nie bez przyczyny Światowa Organizacja Zdrowia wpisała osteoporozę na listę chorób cywilizacyjnych. Sprawdź, jakie są przyczyny stopniowego zaniku tkanki kostnej, na jakie objawy zwrócić uwagę w i jaki sposób leczyć schorzenie.
Osteoporoza to choroba polegająca na stopniowym zmniejszaniu się tkanki kostnej, która zawiera mniej kolagenu i związków wapnia – kości zaczynają przypominać gąbkę pełną ubytków masy kostnej. Stają się wtedy niezwykle delikatne i łamliwe. Postępujący proces demineralizacji zaczyna się już po 30. roku życia i przyspiesza go niewłaściwa, uboga w białko i wapń dieta, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów i częste spożywanie alkoholu. Ze względu na gospodarkę hormonalną na osteoporozę bardziej narażone są kobiety (ale po 70. roku życia zwiększa się też liczba zachorowań u mężczyzn). Czynnikiem ryzyka jest wczesna menopauza (przed 40. rokiem życia) i niedobór estrogenów. Przyczynami są również predyspozycje genetyczne, cukrzyca, choroby tarczycy, wątroby i nerek oraz przyjmowanie leków sterydowych, przeciwzakrzepowych czy przeciwpadaczkowych.
Choroba nie bez powodu nazywana jest cichym zabójcą kości. Bardzo długo nie daje o sobie znać i najczęściej objawia się złamaniem, kiedy proces demineralizacji kości jest już mocno zaawansowany. Do złamania dochodzi najczęściej na skutek błahego urazu – potknięcia się czy uderzenia w jakiś przedmiot. Najgroźniejsze są złamania kości udowej czy w okolicy biodra. Często dochodzi do ukrytego (nieobjawiającego się bólem) złamania kręgów i przewlekłego bólu kręgosłupa, niekojarzonego niestety z osteoporozą. Efektem jest też zmniejszenie się wzrostu i garbienie się. Niepokojącym objawem jest również nagły spadek wagi – może być związany z utratą masy kostnej. Osteoporozę stwierdza się na podstawie densytometrii, czyli badania gęstości kości.
Ryzyko zachorowania na osteoporozę zmniejsza prowadzenie zdrowego stylu życia – unikania papierosów, alkoholu i nadmiaru kawy, spożywanie produktów bogatych w wapń, fosfor oraz witaminę D, a także jak największa aktywność fizyczna oraz przebywanie na słońcu przez przynajmniej 15-30 minut dziennie. W przypadku osób z podwyższonym ryzykiem zachorowania ważne są badania gęstości kości już od 40. roku życia i ewentualne suplementowanie witamin i minerałów.
Dieta
Dieta osób zmagających się z osteoporozą powinna być bogata w wapń, fosfor i witaminę D, która korzystnie wpływa na metabolizm kości i wzmacnia mięśnie. W codziennym jadłospisie powinny się znaleźć mleko i przetwory mleczne (chude twarogi, jogurt naturalny, kefir, ser), chude mięso (kurczak, indyk), ryby (najlepiej morskie, zawierające kwasy omega-3: łosoś, makrela, sardynki, śledź, dorsz), jaja, tłuszcze roślinne (oliwa z oliwek, olej rzepakowy; uwaga: słonecznikowy i sojowy zawierają więcej kwasów omega-6, które w przewadze źle wpływają na kości). Warto spożywać także jak najwięcej warzyw oraz owoce (szczególnie cenne są jagody, które sprzyjają mineralizacji tkanki kostnej). Trzeba jednak pamiętać, że przyswajanie wapnia utrudniają szczawiany znajdujące się w szczawiu, rabarbarze, szpinaku, botwinie i burakach.
Leczenie osteoporozy
Sposób leczenia osteoporozy jest indywidualnie ustalany przez lekarza na podstawie wyników badań. Oprócz odpowiedniej diety i suplementacji stosuje się leczenie farmakologiczne. Na rynku dostępnych jest kilka specyfików, które zmniejszają proces demineralizacji kości. Pod skórę wstrzykuje się również preparat, który zwiększa gęstość kości. Pierwsze efekty leczenia można zaobserwować nawet po kilku miesiącach.
