Osteoporoza: Jak ją leczyć

Stare i uszkodzone komórki kości są nieustannie niszczone, na ich miejsce powstają nowe. Ok. 40. r. życia ubytek kości zaczyna przeważać nad ich odtwarzaniem. Jeśli dzieje się to szybko lub gdy szczytowa masa kostna była niewielka, może rozwinąć się osteoporoza. Grozi złamaniami, m.in. kości biodrowych, miażdżeniem kręgów kręgosłupa.

Płeć żeńska – po 50. r. życia co 3. kobieta (i co 5. mężczyzna) doznaje złamania kości.

Wiek – utrata masy kości nasila się, gdy organizm przestaje produkować hormony płciowe, czyli w okresie menopauzy i tzw. andropauzy u mężczyzn.

Sylwetka – szczupli mają niską masę szczytową kości.

Geny – osoby, których bliscy krewni mają osteoporozę, mogły odziedziczyć geny podnoszące ryzyko zachorowania.

Dieta i tryb życia – unikanie pokarmów mlecznych i aktywności fizycznej.

Papierosy, kawa – panie palące wcześniej mają menopauzę. Kości niszczy też kadm z dymu tytoniowego. A kofeina utrudnia wchłanianie wapnia (nie należy pić więcej niż 2 filiżanki).

Choroby – zaburzenia hormonalne, reumatoidalne zapalenie stawów, nowotwory.

Leki – głównie sterydy i te, które zapobiegają odrzuceniu przeszczepionego narządu.

Trzeba to robić już od dzieciństwa. Do 19. r. życia tworzy się ponad 90 proc. masy kostnej. Gdy kości przestają rosnąć, zwiększają swą gęstość i uwapnienie. Potrzebują do tego codziennie ponad 1200 mg wapnia (100 g mleka zawiera go 120 g, jogurtu 130-70, topionego sera – 370).

Niektóre produkty utrudniają wchłanianie wapnia z jelit. Są to zielone części wielu roślin, zboża z pełnego przemiału, strączkowe, nierozpuszczalny błonnik pokarmowy. Dlatego nie należy łączyć produktów mlecznych z warzywami.

W zapobieganiu chorobie i jej leczeniu wielkie znaczenie ma ruch i przebywanie na świeżym powietrzu i słońcu. Systematyczny wysiłek fizyczny pobudza wzrost masy kostnej, opóźnia proces jej „gubienia”. Wzmacnia mięśnie, które podtrzymują szkielet i chronią go przed złamaniami. Ćwiczenia muszą być dostosowane do wieku i stanu zdrowia.

Osoby z osteoporozą muszą unikać podskoków, skłonów, podnoszenia ciężarów. Wszystkim zaleca się pływanie, jazdę na rowerze, chodzenie. Rzeszotowienie kości może powstrzymać terapia hormonalna w okresie przedmenopauzalnym.

Panie, które nie chcą jej stosować, powinny dostarczać organizmowi więcej wapnia i wit. D (wg zaleceń lekarza).

Gęstość minerałów, z których zbudowane są kości, ocenia specjalistyczne badanie, densytometria. Przy podejrzeniu choroby wykonuje się badanie kręgosłupa lędźwiowego, kości udo wej w stawie biodrowym.

Profilaktycznie – kości przedramienia, pięty. Pozwala to ocenić ryzyko, nawet z wyprzedzeniem kilkunastu lat, złamań kręgów i szyjki kości udowej. W ocenie gospodarki wapniowo-fosforowej pomagają badania krwi i moczu.

W terapii stosuje się leki zmniejszające rozpad tkanki kostnej, zmniejszające uwalnianie wapnia z kości, podnoszące jego stężenie we krwi.