Podstawowe badania okulistyczne

Osoby po 30. roku życia powinny je wykonywać co 3 lata, po 40. - co dwa lata, zaś po 50. - co roku. Niezależnie od wieku regularne badania okulistyczne zaleca się osobom z wysokim ciśnieniem tętniczym krwi, diabetykom (wysoki poziom cukru we krwi prowadzi do pogorszenia się widzenia) i tym, którzy noszą już okulary.

Do podstawowych badań okulistycznych zalicza się następujące badania: ciśnienia śródgałkowego, dna oka, ostrości wzroku, pola widzenia, rodzaju wad wzroku i przedniego odcinka oka.

Pomiar ciśnienia w gałce ocznej umożliwia tonometria. Wykonuje się ją głównie w profilaktyce jaskry, która może prowadzić do ślepoty. W zależności od rodzaju tonometru pacjent podczas badania znajduje się w pozycji leżącej lub siedzącej. Aby nie mrugał, ma znieczulone oko specjalnymi kroplami. Podczas badania tonometrem impresyjnym na gałce ocznej umieszcza się malutkie urządzenie, które mierzy ciśnienie płynu wypełniającego oko (w niektórych salonach optycznych pomiar ten przeprowadza się za pomocą tonometru bezdotykowego, zupełnie bezboleśnie). Pacjent podczas badania odczuwa jakby "dmuchnięcie" powietrza w oko. Pomiar jest kilkakrotnie powtarzany i dzięki temu dokładny. Prawidłowa wartość ciśnienia śródgałkowego mieści się w pewnych granicach i nie powinna przekraczać wartości 21-22 mm Hg. Są jednak osoby, u których ciśnienie to wynosi więcej niż 22 mm Hg (wartości powyżej 28 - 30 mm Hg zwykle wskazują na jaskrę) oraz takie, u których wynosi ono znacznie poniżej normy, czyli 12-15 mm Hg. (taki wynik może świadczyć o urazie oka, cukrzycy lub stanach zapalnych naczyniówki oka).

Badanie dna oka pozwala rozpoznać większość schorzeń oka (m.in. odklejanie siatkówki, zapalenie nerwu wzrokowego, jaskrę), a także nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, miażdżycę i choroby nerek. Wykonywane jest za pomocą oftalmoskopu, zwanego też wziernikiem okulistycznym (przypomina małą, silnie świecącą latareczkę). Pozwala zobaczyć, w jakim stanie są naczynia krwionośne na siatkówce i w pobliżu nerwu wzrokowego. Przed wykonaniem badania zakrapla się do oka krople z atropiną, które rozszerzają źrenicę i umożliwiają łatwiejsze obejrzenie dna oka.

Ostrość wzroku tradycyjnie bada się w trakcie odczytywania z tablicy rzędów liter lub cyfr. Oddzielnie jest sprawdzana ostrość wzroku prawego i lewego oka. Zwykle litery lub cyfry odczytuje się z odległości 5 metrów. Takie badanie często wspiera badanie komputerowe, podczas którego trzeba skupić wzrok na czarnej kropce na monitorze, a urządzenie zmierzy w tym czasie ostrość wzroku i ustali ewentualną wadę. Lekarz obejrzy też dno oka i zbada pole widzenia. Pokaże też kolorowe tablice, by sprawdzić, jak badany rozpoznaje barwy.

Badanie pola widzenia jest ważne w diagnostyce chorób siatkówki. Przeprowadza się je na polomierzach komputerowych. Podczas badania osoba obserwuje i sygnalizuje pojawienie się w polu widzenia świetlnego znaczka o odpowiednio dobranej wielkości i kontraście. Taka metoda pozwala dokładnie określić ubytki w polu widzenia.

Badanie rodzaju wad wzroku wykonywane jest przy dobieraniu okularów dla osób z wadami wzroku. Okulista posługuje się kasetą szkieł próbnych i specjalnymi oprawkami okularowymi. Dzięki szkłom może dokonać odpowiedniej korekty, tak, aby badany widział wyraźnie. Dodatkowo przy użyciu specjalnych metod określa się refrakcję oka, czyli rodzaj wady.

Badanie przedniej części oka wykonuje się najpierw poprzez ocenę wyglądu powieki, spojówki i przedniego odcinka gałki ocznej, a potem przy zastosowaniu lampy szczelinowej. Składa się ona z części oświetlającej i części optycznej (obuoczny mikroskop). Badana osoba opiera brodę i czoło na specjalnej podpórce.