Pomoc medyczna w nagłych przypadkach - porady
Są sytuacje, gdy pacjent nie może czekać, bo pomoc potrzebna jest natychmiast. Szybkie, profesjonalne działanie służb medycznych, zwłaszcza ratownictwa, często decyduje o życiu pacjenta. Pomoc w nagłych wypadkach należy się nam nie tylko dlatego, że jesteśmy ubezpieczeni. Gwarantuje nam ją konstytucja. Także nocna i świąteczna pomoc ambulatoryjna musi być udzielana bez zbędnych formalności. Gdy zachorujemy w szczególnych okolicznościach – np. w święto, poza domem – przychodnia nie ma prawa nas odesłać.
Niedyspozycja zdarzyła się tobie albo jesteś świadkiem wypadku, widzisz, że ktoś zasłabł – dzwoń na pogotowie! Pod jaki numer? Najlepiej na 999, bo ten numer od razu łączy z dyspozytornią najbliższą miejsca zdarzenia. Można dzwonić też na nr alarmowy 112 (Centrum Powiadamiania Ratunkowego – działa też w innych krajach UE).
Gdy zgłosi się dyspozytor: podaj adres lub miejsce, gdzie ma przyjechać karetka, nr telefonu, z którego dzwonisz oraz swoje dane (jeśli dyspozytor o nie poprosi). Podaj też powód wezwania karetki (dyspozytor zapyta o stan pacjenta).
Dyspozytor może prosić cię też o wykonanie jakichś czynności przy chorym – wykonaj polecenia. Twoje odpowiedzi i uwagi mogą pomóc w prawidłowej ocenie stanu pacjenta.
To dyspozytor decyduje, jaki zespół ratownictwa wysłać (czy tzw. podstawowy z ratownikami, czy specjalistyczny z lekarzem). Nie rozłączaj się. Czekaj, aż dyspozytor potwierdzi przyjęcie wezwania!
Kiedy pogotowie ratunkowe powinno przyjechać?
Dyspozytor ma obowiązek wysłać karetkę, jeśli oceni na podstawie rozmowy z wzywającym, że pacjent jest w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
Takie stany to m.in:
– utrata przytomności,
– zaburzenia świadomości,
– ostry ból w klatce piersiowej,
– nasilona duszność,
– krwotok, poważne złamanie,
– uporczywe wymioty,
– silne reakcje alergiczne połączone z dusznością,
– porażenia prądem,
– oparzenia na dużej powierzchni ciała,
– użądlenia i ukąszenia przez jadowite zwierzęta.
Jeśli pogotowie nie przyjeżdża, a stan pacjenta się pogarsza, nie można czekać - zadzwoń jeszcze raz! Poinformuj dyspozytora, na czym polega zmiana stanu zdrowia chorego, opisz objawy. Dyspozytor ma obowiązek poinstruować, co robić do czasu przyjazdu karetki.
Pamiętaj! W stanach nagłych zawsze należy najpierw wzywać karetkę. Gdyby wzywanie pogotowia było utrudnione, można jechać do najbliższego szpitala na SOR.
Prawa pacjenta zgłaszającego się na SOR
Pacjenta zgłaszającego się na SOR nie obowiązuje rejonizacja ani skierowanie. SOR-y zostały powołane po to, by niezwłocznie udzielać niezbędnych świadczeń pacjentom w stanach nagłych.
Jeśli pacjent wymaga specjalistycznej opieki (np. po poparzeniu), której SOR i ten szpital nie jest w stanie zapewnić, ma obowiązek niezwłocznie przetransportować pacjenta do najbliższego szpitala lub centrum urazowego, gdzie pomoc będzie udzielona (art. 33 ustawy o państwowym ratownictwie medycznym, DzU nr 191/06, poz. 1410).
Pacjent, który nie został przyjęty na SOR mimo stanu nagłego, ma prawo zaskarżyć szpital do NFZ i Rzecznika Praw Pacjenta oraz złożyć wniosek o odszkodowanie do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.
Gdy przebywasz w innym mieście, jesteś u rodziny, na urlopie i zachorujesz, możesz w ramach ubezpieczenia skorzystać z bezpłatnej pomocy medycznej. Gdzie można się zgłosić?
- Do dowolnej przychodni podstawowej opieki zdrowotnej mającej kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia – w godzinach 8–18 w dzień powszedni. Nie musisz składać tzw. deklaracji wyboru lekarza ani pielęgniarki. Musisz zostać przyjęta i uzyskać bezpłatnie świadczenia.
- Do punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej – w godzinach 18–8 w dni powszednie oraz całodobowo w dni wolne od pracy (więcej informacji na str. 20) lub do SOR-u.
- Do specjalisty, który ma podpisaną umowę z NFZ. Bez skierowania do: dermatologa, ginekologa, okulisty, onkologa, psychiatry, stomatologa, wenerologa; do innych – ze skierowaniem od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (rodzinnego) przyjmującego w miejscu twojego aktualnego pobytu.
- Do laboratorium, np. na pobranie krwi (ze skierowaniem j.w).
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (w skrócie EKUZ) uprawnia cię do uzyskania niezbędnych świadczeń medycznych. Obowiązują zasady odpłatności w danym kraju UE.
Jeśli jakieś świadczenie jest udzielane nieodpłatne, ty też możesz z niego skorzystać za darmo. Gdy obowiązuje zasada dodatkowej odpłatności, dotyczy ona również ciebie.
Karta EKUZ uprawnia cię do korzystania z opieki medycznej tylko w tych placówkach, które działają w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia. Za leczenie w prywatnych przychodniach płacisz z własnej kieszeni. Więcej informacji znajdziesz na www.ekuz.nfz.gov.pl.
Możesz interweniować u Rzecznika Praw Pacjenta dzwoniąc na nr infolinii 800-190-590 (9.00–21.00) lub wysyłając pisemną skargę na adres: ul. Młynarska 46, 01–171 Warszawa, a także osobiście.
