Węgierska kuchnia to nie tylko gulasz. Te dania cię zaskoczą!

Byłaś kiedyś na Węgrzech i do dziś śni ci się bogracz jedzony nad Balatonem? A może jeszcze nie było okazji odwiedzić Budapesztu, ale wyobraźnia już podpowiada zapach smażonej cebuli, słodkiej papryki i świeżego langosza z czosnkową śmietaną?

Tak czy inaczej - dobra wiadomość: wcale nie musisz pakować walizki, żeby poczuć te smaki. Tą kulinarną magię możesz bez problemu odtworzyć w swoim domu. Kilka prostych składników, odrobina serca i możesz wyczarować ucztę, która zabierze gości w podróż na Węgry.

Zanim zabierzemy się za przepis na langosza, przyjrzyjmy się na chwilę szerszemu krajobrazowi węgierskiej gastronomii. Ta kuchnia nie boi się przypraw, ma słabość do duszonych mięs i sosów, a do tego potrafi być zaskakująco prosta i domowa. Nasycona kolorami, głęboka w smaku i zaskakująco różnorodna.

Na pierwszy ogień musi pójść gulasz, czyli klasyka węgierskiej kuchni. Ale uważaj - ten "gulyás" ma niewiele wspólnego z naszym rodzimym, brązowym sosem i kawałkami wieprzowiny. To raczej gęsta zupa, pełna mięsa (zazwyczaj wołowiny), warzyw, kluseczek i przypraw - w tym obowiązkowo wędzonej papryki. Podaje się ją często z chlebem i lampką czerwonego wina.

Na pewno słyszałaś też o bograczu, a to nie to samo co gulasz! Bogracz to węgierska zupa gulaszowa gotowana tradycyjnie w żeliwnym kociołku - bográcsu nad ogniskiem. To potrawa o bardziej intensywnym, dymnym aromacie i bogatszym zestawie składników: mięso, ziemniaki, czosnek, cebula, wędzona papryka i pikantne przyprawy. Bogracz to esencja węgierskiego gotowania na świeżym powietrzu, pełna wyrazistych przypraw i idealna na długie biesiady.

Nie można zapomnieć oczywiście o leczo - paprykowej wariacji, która na dobre podbiła serca (i brzuchy) Polaków. U nas zawsze robi się je z dodatkiem kiełbasy, ale oryginalne węgierskie leczo to prostota i intensywność smaku: papryka, soczyste pomidory, cebula i najwyżej kawałek wędzonki lub boczku. To danie sycące, aromatyczne i pełne naturalnej słodyczy warzyw, które doskonale sprawdza się zarówno jako lekki obiad, jak i dodatek do mięsa.

Do tej paprykowej rodziny należy też paprykarz - i tu uwaga, bo to danie ma niewiele wspólnego z konserwą znaną z polskich sklepów. Węgierski paprykarz to danie w gęstym, kremowym sosie z mięsem, papryką i śmietaną, które najczęściej podaje się z kluskami lanymi ("nokedli") lub makaronem.

Paprykarz to kwintesencja węgierskiej kuchni - wyrazisty, lekko pikantny, a zarazem aksamitny dzięki dodatkowi śmietany. Jego konsystencja i smak potrafią zaskoczyć nawet koneserów kuchni środkowoeuropejskiej, bo papryka gra tutaj naprawdę pierwsze skrzypce.

Jeśli masz ochotę na coś konkretnego, sięgnij po kolbásza, czyli węgierską kiełbasę. Pikantna, wędzona, hojnie doprawiona - sprawdza się świetnie na grillu, ale i na zimno smakuje doskonale, np. z pajdą chleba i ogórkiem.

Musi być też coś dla tych, którzy lubią ryby: halászlé, czyli tradycyjna węgierska zupa rybna przygotowywana głównie z karpia. To danie, które wyróżnia się nie tylko intensywnym, głębokim smakiem, ale i charakterystycznym, ognistoczerwonym kolorem.

Halászlé gotuje się na bazie świeżych ryb i ich wywaru, do którego dodaje się sporo cebuli, czosnku, a także pomidorów i papryki w proszku. Dzięki temu zupa jest nie tylko aromatyczna, ale i rozgrzewająca - idealna na chłodne, jesienne czy zimowe wieczory.

Jako pierwsze weźmy na tapet węgierskie naleśniki à la Gundel. Skąd ta nazwa? Gundel był słynnym węgierskim restauratorem, który wymyślił właśnie ten deser. Te słynne naleśniki są przełożone masą z mielonych orzechów włoskich i migdałów, rodzynek i skórki pomarańczowej, zmieszanych ze śmietaną i rumem. Naleśniki przed podaniem polewa się sosem czekoladowym i podpala!

Nawet jeżeli naleśniki à la Gundel nie były ci znane, to z pewnością słyszałaś o dumie węgierskiego cukiernictwa, czyli o torcie Dobosa.

To jedno z najsłynniejszych węgierskich ciast - niezwykle elegancki i z ciekawą historią w tle. Jego twórcą był József Dobos, węgierski cukiernik, który zaprezentował ten wypiek w 1885 roku podczas wystawy kulinarnej.

Dobos chciał stworzyć tort, który wytrzyma co najmniej 10 dni i nadal będzie zdatny do zjedzenia, przy ówczesnych technikach chłodzenia. Plan był taki, żeby poprzez swoją strukturę i składniki nie zepsuł się szybko - i to nawet bez lodówki!

Udało mu się to dzięki cienkim warstwom biszkoptowego ciasta, które przełożone są kremem czekoladowym, a także charakterystycznej karmelowejpolewie na wierzchu, która nie tylko zdobi, ale też chroni ciasto przed wysychaniem.

A jeżeli nie przepadasz za tortami, wypróbuj deser o intrygującej nazwie gesztenyepüré, czyli słodkie purée, krem z jadalnych kasztanów. Brzmi dziwnie? W Polsce jadalne kasztany spotykamy dość rzadko, jednak na Węgrzech to prawdziwy przysmak! Warto dać mu szansę - najlepiej z bitą śmietaną.

A teraz pora na przysmak dnia: langosz. Jeśli lubisz połączenie chrupiącego ciasta drożdżowego, śmietanowego sosu czosnkowego i ciągnącego sera, to przepadłaś.

Langosz to król węgierskiego street foodu - złocisty, chrupiący, miękki w środku, smażony na głębokim tłuszczu i podawany na tysiąc sposobów.

Oto przepis na domowego langosza:

Składniki:

• 500 g mąki pszennej,
• 25 g świeżych drożdży (lub 7 g suchych),
• 1 łyżeczka cukru,
• 1 łyżeczka soli,
• 300 ml ciepłego mleka,
• 2 łyżki oleju,
• olej do smażenia.

Dodatki:

• 1-2 ząbki czosnku,
• kwaśna śmietana 12 procent,
• tarty żółty ser.

Przygotowanie:

1. W misce rozpuść drożdże z cukrem i częścią ciepłego mleka. Odstaw na 10 minut, aż zaczną pracować. Dodaj mąkę, sól, resztę mleka i olej. Wyrób gładkie, elastyczne ciasto (można mikserem z hakiem), przykryj i odstaw na godzinę do wyrośnięcia.
2. Gdy ciasto podwoi objętość, podziel je na sześć części, rozciągnij rękami na kształt placków (nie wałkuj!), odstaw na 20 minut do wyrośnięcia i smaż na głębokim oleju z obu stron na złoto.
3. Po usmażeniu odsącz na ręczniku papierowym, posmaruj śmietaną wymieszaną z przeciśniętym przez praskę czosnkiem i posyp tartym serem.
4. Jeżeli chcesz, dorzuć też gulasz, mięso z grilla albo nawet warzywa, lub w wersji na słodko - posmaruj słodką śmietaną, jogurtem greckim lub ubitą kremówką i posyp cukrem pudrem.