Promienica: Przyczyny, objawy i leczenie
Promienica to zakaźna choroba bakteryjna skóry. Jej główne objawy są dość niepokojące – na twarzy lub szyi tworzą się twarde, nieruchome guzki, a w jamie ustnej ropnie. Bakterie wywołujące promienicę mogą też zaatakować jamę brzuszną, a nawet płuca. Czynnikiem rozwoju choroby są zabiegi medyczne i stomatologiczne, choroby jamy ustnej, przewlekłe schorzenia, a także kontakt ze zwierzętami hodowlanymi. Aby nie dopuścić do rozwoju choroby, konieczna jest jak najszybsza diagnostyka oraz wdrożenie leczenia. Sprawdź, jak objawia się promienica i kto jest szczególnie narażony na tę chorobę.
Promienica to zakaźna choroba skóry o podłożu bakteryjnym. Wywołują ją bakterie Actinomyces israeli (stąd inna nazwa choroby to aktynomikoza) należące do grupy promieniowców. Jej nosicielami są zarówno zwierzęta (zwłaszcza hodowlane), jak i ludzie (bakterie te mogą się znajdować w jamie ustnej oraz w jelitach). Do zakażenia dochodzi, gdy bakterie przedostają się w głąb tkanek, na przykład przez uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej czy rozwinięcie się stanu zapalnego w chorym zębie. Bakterie w sprzyjających dla nich okolicznościach mogą też zaatakować jelita lub układ moczowy. Czynnikiem ryzyka są więc choroby zębów, parodontoza czy stany zapalne jamy ustnej, ale też zabiegi stomatologiczne. Na promienicę bardziej narażone są też osoby zmagające się z chorobami przewlekłymi, m.in. cukrzycą czy stanem zapalnym jelit lub wątroby, oraz z osłabioną odpornością. Do zakażenia bakteriami może też dojść na skutek kontaktu z chorymi zwierzętami. Na promienicę znacznie częściej chorują mężczyźni.
Wyróżnia się różne postaci schorzenia. Najczęstszą jest promienica szyjno-twarzowa (ponad 50% przypadków), do której zazwyczaj przyczyniają się próchnica i inne schorzenia jamy ustnej. Objawia się niewielkimi, ale twardymi i nieruchomymi guzkami w obrębie szyi i głowy, a także ropiejącymi przetokami. Z czasem zakażenie rozprzestrzenia się na jamę ustną – w gardle i na policzkach można wyczuć ropnie. Charakterystyczna jest gorączka i złe samopoczucie oraz przewlekły mokry kaszel. Wiele osób skarży się na szczękościsk i problemy z połykaniem.
Zdarza się, że bakterie atakują też układ oddechowy (np. na skutek ich wdychania z jamy ustnej). Dochodzi wtedy do promienicy płuc, która może być mylona z gruźlicą. U chorych obserwuje się podwyższoną temperaturę, ogólne osłabienie, utratę masy ciała, a przede wszystkim długotrwały kaszel z ropną wydzieliną.
Zmiany zapalne w jelitach sprzyjają z kolei rozwojowi promienicy brzusznej. Pierwszy etap choroby dotyczy jelit, a z czasem przenosi się do jamy otrzewnej. Charakterystyczne objawy to przewlekłe i silne bóle brzucha, gorączka, wymioty, biegunka lub zaparcia. Z czasem może dojść do niedrożności jelit.
Do potwierdzenia diagnozy konieczne są badania obrazowe i mikrobiologiczne. Zalicza się do nich badanie histopatologiczne fragmentów zmian na skórze lub posiew wydzieliny z przetok i guzków, który pozwala określić obecność bakterii. W przypadku promienicy jamy brzusznej czy płuc konieczne może być USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Leczenie opiera się na przyjmowaniu antybiotyków (z grupy penicylin) – terapia trwa około 6 miesięcy. W początkowej fazie chorzy skarżą się też na ból i gorączkę, więc stosują niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Jeśli doszło do zaawansowanych zmian skórnych, konieczny może być zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu ropni, guzków i zwłóknień.
