Przetrwać chemioterapię

Niepożądane objawy mogą pojawić się już w pierwszej dobie lub później, przy kolejnej chemii. Najczęstsze dolegliwości wywołane tymi lekami to:

Nudności i wymioty

Ma je ponad 70 proc. osób przyjmujących chemioterapię. Dokuczają zaraz po jej podaniu albo po kilku godzinach czy dniach. Najlepiej w tym czasie jeść lekkostrawne posiłki, np. kisiel, przecier owocowy, krakersy, gotowanego lub pieczonego kurczaka, biały ryż itp. Gdy mdłości męczą rano, można jeść suche produkty, np. tosty, płatki śniadaniowe, biszkopty.

Trzeba sprawdzić, czy lepiej się czujesz po lekkim posiłku przed podaniem chemii, czy będąc na czczo. Jedzenie i napoje powinny być ciepłe lub letnie. Bardzo zimne lub gorące nasilają nudności, podobnie jak te o silnym zapachu. Unikaj kawy, ryb, cebuli, czosnku.

Gdy czujesz chęć wymiotowania, possij kawałek lodu lub wcześniej zamrożonego soku owocowego. Możesz wyjść na dwór i powoli, głęboko oddychać. Nudności hamuje picie wody z dodatkiem świeżego imbiru i odgazowanej coli.

Brak apetytu

Może trwać dzień, kilka dni, ale też kilka tygodni lub dłużej. Walcząc z chorobą, musisz dobrze się odżywiać. Lepiej zjadać dziennie 5-6 małych posiłków o stałych porach niż trzy duże. Jeśli nie masz ochoty na stałe pokarmy, pij miksowane, np. maślankę z bananem czy jabłkiem, soki, zupy.

Niektóre leki powodują metaliczny smak w ustach. By go zminimalizować, zamiast sztućców metalowych używaj plastikowych.

Zmęczenie

Daje o sobie znać jako uczucie znużenia, słabości, ciężkości, spowolnienia. Może utrzymywać się po zakończeniu leczenia. Szukaj najlepszego dla siebie sposobu, by wypocząć. Może to być np. 15 minut drzemki w ciągu dnia, lekkie ćwiczenia rozciągające, lektura, modlitwa. Pomaga nieforsowna aktywność, np. 15 minut spaceru, jazda na rowerze.

Utrata włosów

Chemioterapia niszczy mieszki włosowe. Skóra głowy może boleć. Włosy stają się cieńsze, wypadają stopniowo lub masowo. Po 2-3 miesiącach od zakończenia leczenia zwykle odrastają. Jeszcze przed terapią warto je obciąć krótko i kupić perukę (dofinansowanie z NFZ do 250 zł na rok).

Myj głowę delikatnym szamponem (np. dla dzieci), nie używaj suszarki, farb itp. Osuszaj ręcznikiem bez pocierania. Wychodząc na dwór, osłaniaj się chustką lub czapką. Unikaj skrajnych temperatur, np. bezpośredniego promieniowania słonecznego i mroźnego powietrza. 

Problemy w jamie ustnej

Zdarzają się zakażenia dziąseł, zębów, języka, bolesne owrzodzenia. Warto wtedy skontaktować się ze stomatologiem. Podczas leczenia używaj miękkiej szczoteczki i łagodnej pasty, np. do nadwrażliwych zębów (nie w postaci żelu i nie wybielającej). Płucz usta wodą z sodą - pół łyżeczki sody na szklankę letniej wody.

Unikaj owoców i soków cytrusowych, ostrych potraw. Jedz więcej płynnych pokarmów, miksuj, rozdrabniaj. Gdy masz niski poziom czerwonych krwinek, nie czyść zębów nicią dentystyczną.

Burak czy pokrzywa?

Niektóry zalecają, aby podczas chemioterapii, zwłaszcza przy anemii, pić sok wyciskany z surowych buraków, ponieważ podnosi poziom czerwonych krwinek i hemoglobiny. Nie jest to prawdą. Sok z buraków ma wiele cennych właściwości, ale nie jest dobrym źródłem żelaza i nie podwyższa poziomu erytrocytów. A w przypadku niektórych leczonych osób może nawet zaszkodzić, ponieważ sprzyja biegunce, mdłościom, może też spowodować ból brzucha.

Jeśli masz ochotę na buraki w trakcie chemioterapii, lepiej zjeść je ugotowane lub upieczone - w tej postaci są łagodniejsze dla żołądka. Jako źródło żelaza przy anemii lepszy będzie napar z pokrzywy niż sok z tego warzywa.