Przyczyny i rodzaje bólu
Fizyczny ból to częsta dolegliwość, która towarzyszy nam przez całe życie. Najwięcej osób skarży się na nawracające bóle głowy, kręgosłupa czy stawów. Ten uciążliwy symptom jest jednak niezwykle ważny – to pierwszy sygnał, że w organizmie dzieje się coś niedobrego. Dzięki bólowi możemy wykryć wiele schorzeń, a nawet uchronić się przed kalectwem czy śmiercią. Niestety, czasem ból staje się sam w sobie chorobą i uniemożliwia codzienne funkcjonowanie, jego leczenie jest wtedy niezbędne. Sprawdź, dlaczego odczuwamy ból i poznaj najczęstsze rodzaje bólu.
Ból jest naszym naturalnym mechanizmem obronnym – chroni przed poważnymi uszkodzeniami tkanek (np. w przypadku skaleczenia czy oparzenia), sygnalizuje toczący się w organizmie proces chorobowy lub stan zapalny. To najczęstszy objaw poważnych schorzeń narządów wewnętrznych, przede wszystkim układu oddechowego czy krążeniowego. Ból odczuwamy dzięki odpowiednim receptorom i neuroprzekaźnikom (substancjom chemicznym aktywowanym przez ból). Informacja o bólu w postaci impulsu nerwowego trafia do mózgu. Sygnał ten jest następnie przesyłany za pomocą włókien obwodowego układu nerwowego. W zależności od rodzaju pobudzonych włókien ból może mieć charakter tępy, piekący lub kłujący. Warto wiedzieć, że nie każdy rodzaj bólu jest korzystny dla zdrowia, zdarza się, że sam w sobie staje się jednostką chorobową wymagającą leczenia.
Najczęstszym rodzajem bólu jest ból ostry. Pojawia się na skutek uszkodzenia tkanek czy silnego stanu zapalnego w organizmie. Mamy z nim do czynienia w przypadku skaleczenia czy poparzenia (chroni nas przed większymi obrażeniami), ale też ostrych lub przewlekłych chorób narządów wewnętrznych. Jest charakterystycznym objawem zapalenia trzustki, kamicy żółciowej czy nerkowej, a także poważnych chorób układu krążenia (np. ból wieńcowy). Ostry ból zmusza nas do szybkiej interwencji – wizyty u lekarza, a nawet wezwania karetki pogotowia. Pojawia się nagle, zazwyczaj jest krótkotrwały, ale trudny do wytrzymania i ma ściśle określoną lokalizację (np. jama brzuszna czy klatka piersiowa).
Ból przewlekły
Ból, który trwa dłużej niż 3 miesiące, określa się bólem przewlekłym. Lekarze traktują go jako odrębną jednostkę chorobową. Wywołuje zaburzenia fizjologiczne i psychologiczne, prowadzi do wykluczenia społecznego, a nawet depresji.
Ból receptorowy
Przewlekły ból receptorowy spowodowany jest ciągłym drażnieniem receptorów odpowiedzialnych za przesyłanie sygnałów do mózgu, a więc uszkodzeniami ciała. Towarzyszy wielu chorobom przewlekłym, np. zwyrodnieniom stawów, zespołowym bólom kręgosłupa, fibromialgii (przewlekły ból mięśni), osteoporozie, a także chorobom nowotworowym. W takiej sytuacji zazwyczaj niezbędne jest leczenie operacyjne (np. w przypadku zwyrodnienia stawu) lub blokada nerwu.
Ból neuropatyczny
Przewlekły ból neuropatyczny to efekt uszkodzeń lub zaburzonej pracy układu nerwowego. Ich przyczyną mogą być poważne urazy, zaburzenia metaboliczne, niedokrwienie, zatrucie toksycznymi substancjami chemicznymi, a także infekcje wirusowe czy bakteryjne. Ból ten odczuwany jest jako pieczenie, mrowienie lub kłucie. Najczęstsze bóle neuropatyczne towarzyszą neuralgii półpaścowej, neuropatii cukrzycowej, neuropatiom obwodowym, bólom ośrodkowym i fantomowym.
