Rodzaje kamicy nerkowej

Urolodzy wyróżniają kilkanaście rodzajów kamicy nerkowej. Podziały tworzone są ze względu na czynniki takie jak: wielkość kamienia, skład chemiczny złogu, jego umiejscowienie czy etiologia. Jednak największe znaczenie dla proponowanej przez lekarza terapii mają dwa pierwsze czynniki.

Im później podejmie się leczenie, tym większe złogi powstaną w nerkach chorego. Jako małe klasyfikuje się kamienie mniejsze niż 5 mm, jako duże te o wielkości powyżej 20 mm. Najmniejsze z kamieni chory jest w stanie wydalić spontanicznie, większe złogi rozbijane są ultradźwiękami i pozostawiane do samoczynnego wydalenia, największe zaś usuwane operacyjnie.

Europejskie Towarzystwo Urologiczne zaleca, by każdy pacjent z kamicą nerkową miał oznaczony skład przynajmniej jednego kamienia. To badanie jest ważne z kilku powodów. Po pierwsze pozwala określić czy kamica nerkowa jest właściwym schorzeniem czy też objawem innej dolegliwości. Po drugie na podstawie określenia rodzaju kamicy nerkowej lekarz zaleca farmakoterapię, zapobiegającą tworzeniu się nowych złogów oraz ustala dietę wspomagającą leczenie.

To najpopularniejszy rodzaj kamicy nerkowej. Na jego powstanie ma wpływ głównie dieta (m.in. nadmierne spożycie produktów zawierających witaminę C i kwas szczawiowy tj. rabarbar czy szczaw) oraz schorzenia w rodzaju zapalenia jelit lub zaburzonego metabolizmu szczawianów.

Obok farmakoterapii lekarze w leczeniu kamicy szczawianowo-wapniowej zalecają zwykle odpowiednią dietę. Produktami, które należy wykluczyć z jadłospisu są m.in. cytryny, rabarbar, figi, maliny, czereśnie, jagody, agrest, produkty na bazie soi, czekolada do picia, kakao, orzechy, marchew, szpinak, cukinia, fasola. Zaleca się też ograniczenie spożywania soli kuchennej. Jeść bez ograniczeń można: mięso, biały makaron, banany, wiśnie, ogórki, cebulę, soki owocowe, jajka, masło.

W przeciwieństwie do kamicy szczawianowo-wapniowej, ten rodzaj kamicy występuje sporadycznie. Najczęstszą przyczyną zapadalności na kamicę fosforanowo-wapniową jest zbyt duża ilość fosforanów w organizmie spowodowana np. nadmiernym spożyciem produktów takich jak: sardynki, tuńczyk, kakao czy orzechy. W przypadku tego rodzaju kamicy z diety eliminuje się warzywa strączkowe, zasadowe wody mineralne, ziemniaki, owoce i sery. Zaleca się zaś spożywanie większych ilości mleka, mięsa, masła i makaronów.

Innym rodzajem kamicy fosforanowej jest kamica fosforanowo-amonowo-magnezowa. Przyczyną jej występowania jest zwykle zakażenie bakteriami produkującymi ureazę - enzym odpowiedzialny za rozkład mocznika. Przy tym rodzaju schorzenia najpierw dąży się do usunięcia bakterii. Chorym zaleca się również włączenie do diety produktów zakwaszających mocz np. żurawiny czy czerwonych porzeczek.

Szczególnym rodzajem kamicy fosforanowej jest kamica struwitowa. Kamienie struwitowe są konsekwencją zakażenia bakteriami (w tym przypadku ureazododatnimi). Przy tym rodzaju kamienia najpopularniejszymi metodami terapii są: leczenie operacyjne, podawanie leków antybakteryjnych oraz zakwaszanie moczu, a także eliminacja z jadłospisu produktów bogatych w fosforany. Produktami wspomagającymi leczenie kamicy struwitowej są: produkty mleczne, makarony i ryby.

Jej przyczyną jest zwykle hiperrurykemia, czyli zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi, które może pojawiać się np. przy leczeniu nowotworów. Na ten rodzaj kamicy nerkowej cierpi 5-10 proc. chorych.

W przypadku kamicy moczanowej lekarze zalecają przede wszystkim spożywanie zwiększonych ilości płynów, ograniczenie soli kuchennej oraz całkowitą eliminację z diety produktów zawierających puryny, czyli: żelatyny, wywarów mięsnych, tłustych ryb, nasion roślin strączkowych. Kwasowość moczu można też zmniejszyć jedząc duże ilości produktów mlecznych lub środki alkalizujące mocz np. wodorowęglan sodowy.

Ten rodzaj kamicy nerkowej u dorosłych występuje bardzo rzadko - dotyka ok. 1 proc. pacjentów. Nieco częściej chorują na nią dzieci (6 proc.). Schorzenie to zwykle towarzyszy innej chorobie - cystynurii, polegającej na zwiększonym wydzielaniu aminokwasu (cystyny) oraz jego nieprawidłowym przyswajaniem z przewodu pokarmowego.

Podobnie jak w przypadku kamicy moczanowej, chory cierpiący na kamicę cystynową powinien przede wszystkim dużo pić. Lekarz może również zalecić mu spożywanie cytrynianów. Powinien także wyeliminować z diety mięso i jajka.