Rzęsistek pochwowy: Jak leczyć

Ból i pieczenie cewki moczowej połączone z bolesnym oddawaniem moczu, upławy o przykrym zapachu i zielonkawożółtym kolorze, częste oddawanie moczu, bóle podbrzusza, pieczenie i ból podczas stosunku to typowe objawy rzęsistkowicy u kobiet.

Z takim objawami zgłosiła się do mnie pani Marzena (42 l.). Po badaniu stwierdziłem zakażenie pierwotniakiem zwanym rzęsistkiem pochwowym.

– Ale jak ja się mogłam zarazić? – zastanawiała się pacjentka. – Rzęsistkowica to choroba przenoszona głównie drogą płciową. Do zakażenia dochodzi czasem także inną drogą. Rzęsistek może przez jakiś czas przetrwać poza organizmem, na wilgotnych ręcznikach, gąbkach, bieliźnie. Przeżywa w kroplach niewyschniętej wydzieliny (np. w moczu) chorej osoby – tłumaczyłem.

– U kobiet jest przyczyną zapalenia pochwy i cewki moczowej. Rzęsistek może także zasiedlić macicę, jajowody oraz pęcherz moczowy.

– A jakie są objawy zakażenia u mężczyzn? – spytała pani Marzena. – Wydzielina (czasem ropna) z cewki moczowej, bolesne oddawanie moczu, zapalenie cewki i pęcherza przejawiające się pieczeniem, bólami w kroczu, częste oddawanie moczu. Może dojść do zapalenia żołędzi i napletka – wyliczałem.

– Ale choroba może się też rozwijać bezobjawowo i zarażony mężczyzna nieświadomie zaraża swoje partnerki. – Jak się leczy tę chorobę?

– Terapii antybiotykami muszą się poddać oboje partnerzy. Trzy tygodnie po jej zakończeniu należy sprawdzić, czy była skuteczna. Jeśli nie, trzeba ją powtórzyć.

Dodałem, że zaniedbanie kuracji grozi powikłaniami. Może powodować niepłodność, być przyczyną przedwczesnego porodu czy niskiej masy urodzeniowej dziecka. Bez leczenia choroba przejdzie w postać przewlekłą.

Może to doprowadzić do przewlekłego zakażenia pochwy, zapalenia gruczołów Bartholina (wytwarzają śluz w wargach sromowych mniejszych), zapalenia pęcherza. A u mężczyzn do zapalenia żołędzi i gruczołu krokowego.

Zarówno u mężczyzn jak i u kobiet wykonuje się badania fizykalne i laboratoryjne. Badania mikrobiologiczne opierają się na badaniu mikroskopowym rozmazu oraz na hodowli rzęsistka z materiału pobranego od pacjentki.

Ocena wymazów cytologicznych w kierunku obecności rzęsistka pochwowego jest mało przydatna. U kobiet do badań pobiera się treść szyjki macicy i pochwy (pobrane 2-3 dni przed, lub po miesiączce) oraz wymaz z tylnego sklepienia i ścian pochwy.

W przypadku rzęsistkowicy dróg moczowych materiałem jest wymaz z cewki moczowej oraz pierwsza poranna próbka moczu. W przypadku diagnozowania mężczyzn do badań pobiera się wydzielinę lub wymaz z cewki moczowej, treść spod napletka, wydzielinę z gruczołu krokowego, nasienie, oraz ewentualnie pierwszą poranną próbkę moczu.

Czułość metod badania mikroskopowego wydzieliny w przypadku mężczyzn pozwala na ustalenie rozpoznania tylko u około 30 proc. chorych, a posiew wydzieliny z cewki moczowej lub z pierwszej porcji moczu umożliwia postawienie diagnozy w 60-80 proc. przypadków.

  Stanowią one narząd ruchu rzęsistka. Pozwalają mu przemieszczać się nawet z zewnętrznych narządów płciowych (np. po wytarciu się zakażonym ręcznikiem) do pochwy, a następnie do szyjki macicy. 

Dr Jacek Tulimowski, ginekolog