Skuteczne sposoby na zaparcia

Kiedy dziecko zbyt rzadko robi kupkę i sprawia mu to widoczną trudność, mówimy o zaparciu. Jednak w przypadku maluchów oddawanie stolca raz na kilka dni wcale nie musi świadczyć o jakichś nieprawidłowościach. Wyjaśniamy, co w takim razie jest normą, jak pomóc maleństwu, a także kiedy należy skonsultować się z lekarzem.

Po porodzie oraz przez pierwsze dwa dni noworodek oddaje smółkę - kupkę o kleistej konsystencji. W kolejnych dobach pojawia się stolec przejściowy i maluszek wypróżnia się kilka razy dziennie. Jednak ok. trzeciego tygodnia jego życia zachodzi zmiana, która spędza sen z powiek niejednej mamie.

Dziecko nie załatwia się już tak często, a nawet może robić sobie kilkudniowe przerwy w wypróżnianiu się. Nie należy wtedy wpadać w panikę. Zdarza się, że noworodki i niemowlęta oddają stolec rzadziej niż dorośli. Wiele zależy przy tym od tego, jak karmiony jest maluch.

Maluszki, którym podawana jest pierś, mogą nie robić kupki nawet przez kilka dni. To naturalne, bo mleko mamy wchłaniane jest przez organizm szkraba niemal całkowicie, więc stolec nie ma z czego się tworzyć. Zwykle jednak po kilku dniach malec się wypróżnia. Jeśli za każdym razem kupka jest miękka i dziecko dobrze przybiera na wadze, nie ma powodu do niepokoju.

Dzieci karmione mlekiem modyfikowanym załatwiają się średnio co 2-3 dni (niektóre częściej). Kupka ma czasem zielonkawy kolor - to efekt wzbogacania mieszanki w żelazo albo reakcja na mleko typu HA. Smyki karmione sztucznie mają częstszą skłonność do zaparć, dlatego warto podawać im mieszanki wzbogacone w probiotyki.

TO MOŻE CIĘ ZANIEPOKOIĆ

Kiedy możemy stwierdzić, że smyk cierpi na zaparcia? Przede wszystkim należy go bacznie obserwować. Jeżeli niemowlę bardzo się męczy, napina, czerwienieje, a jego kupka jest twarda i zbita, prawdopodobnie ma problem z wypróżnieniem się. Za zaparcia u tak małego dziecka może być odpowiedzialny niedojrzały układ trawienny, nietolerancja białka mleka krowiego, a także niektóre leki przyjmowane przez szkraba.

JAK POMÓC DZIECKU?

1. Jeśli maluch w czasie robienia kupki napina się i pręży, rób mu regularnie masaż brzuszka (masuj go zgodnie z ruchem wskazówek zegara).

2. Podawaj codziennie probiotyki, np. Dicoflor, Acidolac Baby.

3. Niemowlęciu, które jest karmione sztucznie, podawaj wodę (jej ilość może być równa nawet objętości porcji pokarmowej). 4Jeśli nie ma poprawy, idź ze swoim brzdącem do pediatry. Być może zaleci on podawanie preparatu rozrzedzającego kupkę, np. Laktulozy.

Dziecko w wieku poniemowlęcym powinno się wypróżniać średnio raz na dobę. O zaparciach mówimy wtedy, gdy maluch załatwia się rzadziej niż trzy razy w tygodniu, a jego kupka jest bardzo twarda i zbita. Poza tym widać, że smyk męczy się, kiedy siedzi na nocniczku.

Żeby skutecznie mu pomóc, powinnaś wiedzieć, co jest przyczyną kłopotów.

W przypadku starszych dzieci najczęściej mamy do czynienia z zaparciami spowodowanymi tym, co maluch je. Jeśli w jego jadłospisie dominuje mięso, potrawy mączne i słodycze, a więc brakuje mu błonnika, mogą pojawiać się u niego zaparcia. Czasami organizm smyka reaguje tak na nowy produkt.

JAK POMÓC DZIECKU?

1. Postaraj się, by szkrab jadł jak najwięcej kasz gruboziarnistych (gryczana, jaglana), brązowego ryżu, razowego makaronu, ciemnego pieczywa, muesli.

2. W jego menu nie powinno zabraknąć surowych warzyw oraz owoców (np. marchewki, selera, szpinaku, jabłek, brzoskwiń, gruszek, winogron). Wypróżnić się pomagają także suszone śliwki oraz figi.

3. Duże znaczenie ma to, czy szkrab pije odpowiednią ilość płynów. Najlepiej, żeby zawsze miał pod ręką wodę bez gazu lub rozcieńczone soki warzywne.

Gdy w kupce widać śluz, a ona sama ma zielonkawy kolor, można podejrzewać u brzdąca alergię na jakiś składnik pokarmowy.

JAK POMÓC DZIECKU?

1. Nie podawaj mu produktów, które często uczulają. Są to m.in. cytrusy, czekolada, wywar z mięsa, orzechy, owoce drobnopestkowe (truskawki, maliny).

2. Alergię nierzadko powoduje mleko krowie. Gdy dziecko jest na nie uczulone, nie podawaj mu także produktów mlecznych.

3. Jeśli nie jesteś pewna, co należy wykluczyć z diety brzdąca, skonsultuj się z pediatrą.

Nad tabletem i przed komputerem lub telewizorem dzieci spędzają coraz więcej czasu. Nie sprzyja to systematycznym wypróżnieniom. Gdy szkrab za mało się rusza, perystaltyka jego jelit może zostać zaburzona.

JAK POMÓC DZIECKU?

1. Dbaj o to, żeby szkrab codziennie wychodził na spacer i zachęcaj go wtedy do podejmowania aktywności fizycznej.

2. Zdecydowanie ogranicz czas, jaki twój brzdąc spędza, oglądając bajki w telewizji.

3. Starajcie się dużo chodzić, zamiast podjeżdżać wszędzie samochodem czy autobusem.

Zaparcia bywają też u szkraba reakcją na stres. Kłopoty z wypróżnianiem mogą pojawić się u malucha, który za wcześnie był sadzany na nocnik albo którego zmuszano do tego. Maluszek zaczął więc kojarzyć załatwianie się z czymś nieprzyjemnym, czego lepiej unikać.

JAK POMÓC DZIECKU?

1. Jeśli zaczęłaś już trening czystości, a szkrab źle na to zareagował, zrezygnuj z sadzania go na nocniczku aż do momentu, gdy pozbędzie się zaparć. Na razie pozwól mu tak jak wcześniej załatwiać się w pieluszkę.

2. Kiedy rytm wypróżnień powróci do normy, zachęcaj smyka do korzystania z nocnika lub sedesu (niektóre dzieci zdecydowanie wolą to drugie).

Czasami maluch unika wypróżniania się, bo wywołuje to u niego (lub wywoływało w przeszłości) ból. Powody takiego stanu rzeczy mogą być różne: gdy u smyka utrzymuje się np. zatwardzenie, zrobienie kupki jest dla niego bolesne.

Na zaparcia nawykowe może też cierpieć dziecko, które ma hemoroidy. Niektóre maluszki przestają robić regularnie kupkę, gdy idą do przedszkola i nie chcą załatwiać się we wspólnej toalecie.

U brzdąca, który ma nawykowe zaparcia, może dojść do poważnych powikłań zdrowotnych. Dlatego problemu nie wolno lekceważyć - trzeba jak najszybciej zacząć działać.

JAK POMÓC DZIECKU?

1. Konieczna będzie wizyta u pediatry, który zdecyduje o dalszym postępowaniu. Jeśli maluch powstrzymuje się od wypróżnienia od kilku dni (nie dłużej), specjalista zapewne zaleci podanie szkrabowi preparatów, które mają na celu zmiękczyć kupkę i ułatwić smykowi załatwienie się.

2. Jeśli dziecko nie wypróżnia się już kilkanaście dni, może być konieczna hospitalizacja (trzeba usunąć zalegające w jelitach masy kałowe) i leki.

Maluch, który przebył kurację antybiotykową, też może mieć problemy ze zrobieniem kupki.

JAK POMÓC DZIECKU?

1. Żeby nie dopuścić do zaparcia, po zakończeniu leczenia należy podawać maleństwu przez 3-4 tygodnie preparat, który zawiera bakterie wspomagające odbudowę flory bakteryjnej w jelitach (np. Enterol, Floractin, Dicoflor).

2. Warto też proponować smykowi jogurty i kefiry.

NA PROBLEMY Z BRZUSZKIEM JEST WIELE DOMOWYCH SPOSOBÓW, ALE SĄ SYTUACJE, GDY TRZEBA SZYBKO PÓJŚĆ Z DZIECKIEM DO PEDIATRY. WIZYTA JEST KONIECZNA, JEŚLI:

● Niemowlę ma bardzo wzdęty brzuszek i wymiotuje. Bywa to sygnałem niedrożności przewodu pokarmowego - niewykluczone, że ma to związek z zaleganiem mas kałowych.

● W kupce szkraba widać pasemka świeżej krwi. Może to świadczyć o tym, że u maleństwa doszło do pęknięcia skóry odbytu. By to potwierdzić, konieczne jest badanie lekarskie.

● Malec zaczął brudzić pieluszkę albo majteczki z powodu zbyt długiego powstrzymywania się od oddania stolca. To znak, że w jelitach jest zbyt dużo kału.

Konsultacja: lek. med. Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra-neonatolog z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Magdalena Leśkiewicz