Superporadnik, jak walczyć z bólem

Jest najczęściej bardzo silny, rozpierający czaszkę, promieniujący w stronę oka. Zwykle zaczyna się tylko po jednej stronie głowy, dopiero później obejmuje całą. U niektórych osób jest poprzedzony tzw. aurą, czyli świetlnymi zygzakami, które pojawiają przed oczami. Często powoduje mdłości, wymioty, nadwrażliwość na światło.

• Szybka pomoc - Kiedy tylko czujesz, że zbliża się atak migreny, nie czekaj aż ból się rozkręci na dobre. Zażyj środek przeciwbólowy zawierający paracetamol np. Panadol, Może być to także lek z kwasem acetylosalicylowym np. Aspirin przeciw migrenowym bólom głowy czy z naproksenem np. Aleve. Możesz też wypróbować Migren. Musisz jednak uważać, by nie przekroczyć zalecanej, dziennej dawki leku. Szczególnie, że pod różnymi nazwami handlowymi leku często kryje się ta sama substancja lecznicza. Niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) nie wolno nadużywać, mimo że są sprzedawane bez recepty. Jeśli musisz je brać z powodu bólu 2-3 razy w tygodniu, koniecznie poradź się lekarza pierwszego kontaktu.

• Co zamiast tabletki - Gdy pojawią się pierwsze zwiastuny migreny, najlepiej połóż się w cichym, zaciemnionym pokoju i spróbuj się przespać. Jeśli jesteś w biurze, postaraj się wytłumaczyć szefowi, że - mając migrenę - nie jesteś w stanie efektywnie pracować i wróć do domu, by się położyć.

Wypróbuj akupunkturę. Ta metoda od dawna stosowana w leczeniu migreny. Nakłuwanie igłami lub masowanie punktów akupunkturowych wielu osobom przynosi ulgę.

---

Ulgę w bólu o słabszym natężeniu mogą przynieść ci zioła. Sporządź mieszankę z melisy, miłorzębu, czarnego bzu i lipy. Łyżkę ziół zalej gorącą wodą i zaparzaj pod przykryciem ok.10 minut. Wypij ciepły napar. Jeśli bólowi głowy towarzyszą nudności, zaparz sobie herbatę imbirową lub dodaj do czarnej herbaty plasterek świeżego imbiru.

Czasem udaje się zahamować ból przykładając na czoło zimne okłady. Specjalne, żelowe (do kupienia w aptece) możesz trzymać zawsze w zamrażalniku, gotowe do użycia.

Jeśli dobrze tolerujesz zapachy, wypróbuj też kompresy nasączone wodą z kilkoma kroplami olejku aromatycznego np. lawendowego, eukaliptusowego czy bazyliowego. Wymieszane z 3 kroplami oliwy możesz też wetrzeć w skronie.Opuszkami palców wskazującego i środkowego masuj je delikatnie.

• Kiedy do lekarza - Gdy środki przeciwbólowe dostępne bez recepty nie pomagają, trzeba sięgnąć po leki przeciwmigrenowe, które zawierają tzw. tryptany. Te preparaty może przepisać ci tylko lekarz. Trzeba będzie najpierw zrobić badania (laboratoryjne krwi oraz EEG), które wykluczą inne przyczyny choroby. Dostaniesz też skierowanie do neurologa lub poradni leczenia migreny.

Dokuczliwy ból kręgosłupa może dotyczyć jednego lub kilku odcinków: szyjnego, piersiowego lub lędźwiowego. Czasem promieniuje nawet do odległych okolic np. nogi (ucisk na nerw kulszowy) lub ręki. Najczęstszą przyczyną bólu jest napięcie mięśni przykręgosłupowych, dyskopatia lub zmiany zwyrodnieniowe.

• Szybka pomoc - Walkę z bólem można zacząć od miejscowego stosowania leków przeciwbólowych w postaci maści i żeli. Wcieramy je nawet 4-5 razy dziennie. Ulgę przyniesie też masaż bolącego miejsca np. maścią borowinową czy olejkiem miętowym. Rozgrzanie kręgosłupa poprawi krążenie krwi w bolącym miejscu i zahamuje procesy zapalne. Można też przyjmować jeden z niesteroidowych leków przeciwzapalnych, bez recety np. Nurofen Ultra Forte.

• Co zamiast tabletki - Ulgę może przynieść także ciepła kąpiel, z dodatkiem kilku kropli olejku cedrowego. Czasem ból mija, gdy zmienimy materac na średnio miękki, sprężysty a poduszkę na ortopedyczną, dopasowaną do fizjologicznej krzywizny kręgosłupa szyjnego.

Ważna jest również pozycja, w której śpimy. Odciążamy kręgosłup, śpiąc na boku z ugiętymi nogami w tzw. pozycji embrionalnej.

• Kiedy do lekarza - Gdy ból nie ustępuje, a do tego pojawiają się takie objawy jak utrata czucia na skórze rąk lub nóg, niedowład stopy, wypadanie przedmiotów z ręki albo trudności w oddychaniu, trzeba jak najszybciej iść do lekarza! Zdecyduje jaką zastosować dalszą terapię. Mogą to być leki przeciwbólowe na receptę, zabiegi rehabilitacyjne, a niekiedy konieczna jest operacja.

Napięciowy ból głowy jest tępy, umiarkowanie silny lub wręcz niewielki. Zwykle obejmuje całą głowę i dopiero stopniowo narasta. Daje uczucie napięcia w okolicy skroni lub czoła. Odnosisz wrażenie, że twoją głowę uciska coraz ciaśniejsza obręcz. Może trwać kilka minut albo powtarzać się kilkakrotnie w ciągu dnia.

Podobne objawy towarzyszą tzw. weekendowemu bólowi głowy. Pojawia się on często pierwszego dnia wolnego od pracy, np. na urlopie.

• Szybka pomoc - Zaparz melisę. To zioło działa uspokajająco i rozkurczowo. Dlatego doskonale sprawdza się jako środek likwidujący bóle głowy spowodowane napięciem nerwowym. Można ją pić w postaci naparu nawet 3 razy dziennie. Jeśli ból jest silny i uniemożliwia ci pracę, sięgnij po tabletkę od bólu głowy zawierającą np. parcetamol.

• Co zamiast tabletki - Jeśli ból nie jest zbyt uciążliwy, pomogą proste ćwiczenia rozluźniające mięśnie. Wystarczy wyprostować się, splatając ręce z tyłu głowy i mocno odciągnąć łokcie do tyłu. Potem wstać z fotela i przespacerować się.

Ulgę przyniesie także rozluźniający masaż karku i szyi. Można go wykonać samodzielnie lub pójść na masaż relaksacyjny do masażysty.

Jeśli jesteś w domu, weź ciepłą, ale nie gorącą kąpiel z dodatkiem ziół: 5 dag liści pokrzywy, 2 dag szyszek chmielu, 1 dag rozdrobnionej kory jesionu zalej 2 l wrzątku i gotuj przez 10 minut. Odwar odcedź i wlej do wody w wannie. Możesz też wetrzeć w skronie olejek miętowy, a na czoło przyłożyć zimny kompres lub okład z lodu.

Jeśli bólem głowy reagujesz na spadek ciśnienia atmosferycznego, zamiast brać środek przeciwbólowy, wypij małe espresso.

• Kiedy do lekarza - Gdy bóle głowy dokuczają ci niemal codziennie, i zmuszają do wzięcia tabletki, koniecznie idź do lekarza pierwszego kontaktu zamiast faszerować się lekami. Postawienie diagnozy wymaga sprawdzenia ogólnego stanu zdrowia np. zmierzenia ciśnienia krwi oraz tętna, zrobienia podstawowych badań laboratoryjnych krwi i ogólnej analizy moczu.

W razie potrzeby lekarz skieruje cię np. do neurologa, laryngologa lub okulisty, który może zlecić specjalistyczne badania EEG, tomografię czy rezonans magnetyczny.

Odczuwamy go tuż nad pępkiem, w górnej części brzucha. Może świadczyć o banalnej niestrawności, np. po tłustym, obfitym, ciężkostrawnym posiłku. Ale ból w tym miejscu towarzyszy też chorobie wrzodowej żołądka. Zwykle daje o sobie znać tuż po jedzeniu. Ma charakter gniecenia lub palenia, a czasem skurczów. Pojawiają się też inne dolegliwości, np. uczucie pełności, zgaga, wzdęcia, nudności, a nawet wymioty.

• Szybka pomoc - Gdy ból żołądka pojawia się sporadycznie i jest efektem łakomstwa, zaparz sobie rumianek lub miętę. Możesz też wziąć kilkanaście kropli żołądkowych lub gorzkich zakroplonych na łyżeczkę cukru lub do kieliszka letniej wody. Jeśli ból nie ustępuje, a nie jest spowodowany przejedzeniem, skorzystaj z preparatów, które przyniosą ci szybko ulgę np. Ranigast max lub preparat w postaci zawiesiny, np. Manti.

• Co zamiast tabletki - Jeśli bóle żołądka pojawiają się często, kup w aptece test diagnostyczny na obecność bakterii Helicobacter pylori. Wystarczy automatyczną igłą nakłuć palec i nanieść kroplę krwi na pasek testowy. Wynik pojawi się po kilku minutach. Jeśli będzie dodatni, pokaż go lekarzowi.

Pewną ulgę w bólach żołądka mogą przynieść zioła np. rumianek, dziurawiec, krwawnik pospolity lub korzeń tataraku. Zaparzaj je sobie na przemian. Łyżkę ziół zalej szklanką wrzątku, trzymaj pod przykryciem przez 30 minut. Pij odcedzone dwa razy dziennie.

• Kiedy do lekarza - Czasem już tylko na podstawie opisu bólu i towarzyszących mu dolegliwości lekarz może rozpoznać chorobę wrzodową. Zazwyczaj jednak potrzebna jest do potwierdzenia diagnozy gastroskopia, czyli badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. Chorobę wrzodową wywołaną przez bakterie H. pylori leczy się antybiotykami.

Kuracja składa się z kombinacji 3 leków: 2 antybiotyków i preparatu hamującego wydzielanie kwasu solnego. Trwa 10 dni. Jeśli bólowi brzucha towarzyszą wymioty podobne do fusów z kawy oraz smolisty kolor stolca, może to oznaczać, że doszło do krwotoku wewnętrznego. Wówczas jak najszybciej wezwij lekarza.

Ból wywołany zbliżającą się miesiączką lub trwający podczas krwawienia jest odczuwany jako silne, opasujące skurcze w dole brzucha. Czasem promieniuje też do pleców i okolic kręgosłupa lędźwiowego. Mogą mu towarzyszyć bóle głowy, opuchlizna, a także silne rozdrażnienie.

• Szybka pomoc - Gdy nie możesz skorzystać z domowych sposobów łagodzenia bólu, sięgnij po No-spę. To lek działający rozkurczowo. Ulgę przyniosą ci także leki o działaniu przeciwbólowym np. Apap lub Ibuprom Duo.

• Co zamiast tabletki - Można przyłożyć na brzuch łagodnie rozgrzewający okład. Najlepiej użyć do tego termoforu wypełnionego ciepłą, ale nie gorącą wodą. Temperatura takiego okładu powinna być umiarkowana. Zbyt gorący mógłby nasilić krwawienie lub nawet spowodować krwotok.

Poczujesz się lepiej, gdy wymasujesz dłonią podbrzusze. Rozetrzyj na niej kilka kropli aromatycznego olejku np. lawendowego, rumiankowego lub melisowego. Wykonuj delikatne, koliste, ruchy w kierunku odwrotnym do wskazówek zegara.

Aby złagodzić bóle menstruacyjne możesz też dwa dni przed spodziewaną miesiączkę pić napary ziołowe. Przygotuj mieszankę z kaliny, liści malin, rumianku rzymskiego. Dwie łyżeczki ziół zalej szklanką wody i gotuj na wolnym ogniu przez 15 minut. Przecedź i pij 3 razy dziennie.

• Kiedy do lekarza - Zwykle dolegliwości same ustępują po pierwszym porodzie. Ale jeśli są dla ciebie bardzo uciążliwe, idź do ginekologa. Lekarz zbada cię, aby wykluczyć inne przyczyny bólu. Przepisze ci leki recepturowe, które złagodzą dolegliwości.

Stawy, w których toczy się stan zapalny są spuchnięte, zaczerwienione, obrzęknięte i bolesne. Ich zesztywnienie utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Z kolei ból stawu objętego chorobą zwyrodnieniową bywa bardzo silny, powodujący całkowite unieruchomienie. Nasila się szczególnie po przeciążeniu stawu np. dłuższym chodzeniu lub staniu. Bolesność stawu może być też spowodowana stłuczeniem lub innym urazem.

• Szybka pomoc - Bóle stawów złagodzą leki przeciwbólowe w postaci tabletek np. paracetamol i jego pochodne, niesteroidowe leki przeciwzapalne np. z ibuprofen. Ból zmniejszy

też wsmarowywanie maści i żeli przeciwbólowych lub rozgrzewających np. Naklofen żel, Voltaren, Altix. Można też przyjmować środki, które stymulują odbudowę tkanki chrzęstnej, łagodzą dolegliwości reumatyczne a także hamują proces niszczczenia chrząstki stawowej. np. preparat 4Flex, Artro Protect max.

Jednak tego rodzaju środki, chociaż są do kupienia bez recepty, powinien dobrać ci lekarz. Nie przynoszą natychmiastowej poprawy.To kuracje wymagające stosowania przez kilka miesięcy.

• Co zamiast tabletki - Niesteroidowe leki przeciwbólowe niszczą przewód pokarmowy i mogą wywoływać chorobę wrzodową żołądka. Dlatego trzeba stosować je bardzo ostrożnie, nawet jeśli są dostępne bez recepty. W przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów ulgę przynosi fizykoterapia. Przy mniejszych dolegliwościach mogą to być ciepłe okłady borowinowe, parafina czy naświetlania lampami.

W okresach zaostrzenia choroby pomaga leczenie niskimi temperaturami np. krioterapia. W przypadku chorób reumatycznych ważna jest rehabilitacja.

• Kiedy do lekarza - Im szybciej trafisz do lekarza, tym więcej będzie mógł zrobić dla chorego stawu. W przypadku kontuzji potrzebna będzie ci pomoc chirurga lub ortopedy.

Ból w okolicy kciuków (obu jednocześnie) powodujący, że nie możesz np. odkręcić słoika to objaw, o którym musisz powiedzieć reumatologowi. Trzeba zrobić badania krwi, aby wykluczyć Reumatoidalne Zapalenie Stawów (RZS). Ze zwyrodnieniowymi bólami stawów np. biodra idź do ortopedy.

Ostry ból, zaczerwienienie oraz opuchnięcie palucha to wina halluksów. Może być tak dotkliwy, że uniemożliwia chodzenie i założenie jakiegokolwiek obuwia.

W przypadku płaskostopia ból pojawia się zwykle po całym dniu spędzonym na stojąco lub w obuwiu na wysokich obcasach. Przeszywający ból i wrażliwość pięty to objawy świadczące o tzw. bolesnej ostrodze.

• Szybka pomoc - Najszybszą metodą usunięcia zmęczenia stóp jest leżenie z nogami uniesionymi do góry na wysokość 15-20 cm. Można też wsmarować w nie niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe w postaci maści lub żelu np. Naproxen żel czy Dr Żel.

• Co zamiast leków - Zmęczonym, ale zdrowym stopom wystarczy zafundować ciepłą kąpiel w soli leczniczej np. bocheńskiej - ok. 20 minut. Potem masaż i wcieranie żelu chłodzącego np. Żelu z kosodrzewiny.

Przy bólach spowodowanych płaskostopiem ulgę przyniesie noszenie specjalnych wkładek ortopedycznych, które można kupić w aptece i dopasować do swojego rozmiaru buta.

W przypadku zapalenia tzw. kaletki maziowej z powodu halluksów miejscowy odczyn zapalny złagodzi smarowanie bolesnego miejsca roztworem jodyny i wody amoniakalnej 10-procentowej, w proporcji 1:1. dobre efekty przeciwbólowe przynoszą zabiegi laserowe. Urządzenie emituje silne, jednorodne promieniowanie podczerwone. Pod jego wpływem ból się zmniejsza i ustępuje stan zapalny torebki stawowej. W przypadku bólu pięty stosuje się specjalne wkładki do butów z otworem w miejscu wyrośli kostnej. Ból ustępuje też po zastosowaniu ultradźwięków i blokady czyli tzw. terapii neuralnej.

• Kiedy do lekarza - Gdy ból stóp zaczyna dokuczać coraz częściej, trzeba jak najszybciej wybrać się do ortopedy. Zaleci stosowanie specjalnych aparatów korekcyjnych, które mogą powstrzymać deformację stopy. W przypadku dużych i bolesnych deformacji konieczny może być zbieg chirurgiczny.

Konsultacja Katarzyna Andree - Łapińska lekarz rodzinny