Uciążliwe pamiątki z tropików

Aby nie przywieźć ze sobą nieprzyjemnej "pamiątki" z podróży w postaci choroby tropikalnej, najlepiej dokładnie sprawdzić, jakie szczepienia, a potem środki ostrożności zastosować. Niektóre kraje wprowadziły nawet obowiązkowe szczepienia dla przyjezdnych. Aby dowiedzieć się, w jaki sposób zabezpieczyć się przed chorobami występującymi w danym regionie świata, najlepiej skontaktować się z Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, w wojewódzkich szpitalach chorób zakaźnych lub w najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej.

Szczepionki dobiera się po kilkoma warunkami, w zależności od: charakteru wyjazdu (np. indywidualny, służbowy czy grupowy); regionu, w który się udajemy i czasu pobytu oraz naszej odporności.

Na dwa miesiące przed planowanym wyjazdem warto udać się do lekarza na profilaktyczne badania. Szczególnie powinny o tym pamiętać osoby, które wyjeżdżają z dziećmi, kobiety w ciąży, przewlekle chorzy i osoby z cukrzycą. Zwrócić trzeba koniecznie uwagę na fakt, że szczepionek nie można przyjmować przez 24 godziny od pierwszej. Jednak po upływie tego czasu naszemu organizmowi potrzebny jest okres ochronny, w zależności od preparatu, jaki przyjęliśmy.

Już na miejscu musimy pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa, które powinny uchronić nas przed niebezpiecznymi czynnikami. Najważniejsze z nich związane są z wodą. Powinno się ją pić tylko przegotowaną. Napoje wybieramy tylko kapslowane. Nie prosimy o lód, jeśli nie mamy pewności jego pochodzenia. Nie wolno kąpać się w "niepewnych" zbiornikach wodnych, bo możemy w nich trafić na pasożyty przenoszące schistomatozę.

Groźne może być też jedzenie, dlatego starajmy się nie jeść surowych potraw, np. sałatek. Dania powinny być gotowane lub smażone. Owoce przed zjedzeniem dokładnie myjemy, suszymy i obieramy ze skórki.

Owadami, z którymi szczególnie należy unikać kontaktu, są komary. Są bowiem odpowiedzialne za przenoszenie groźnych chorób - m.in. malarii czy żółtej gorączki. Dlatego zaleca się zrezygnowanie z wieczornych spacerów, ubieranie wieczorem długich spodni i bluzek z długimi rękawami, używanie moskitier i w miarę możliwości zamykanie okien na noc.

NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE CHOROBY TROPIKALNE

Wirusowe zapalenie wątroby typu A

Kraje: praktycznie całego świata, szczególnie rozwijające się, o niskim poziomie sanitarnym.

Objawy: Najpierw nudności, utrata apetytu, niekiedy wymioty oraz dolegliwości przypominające grypę (gorączka, bóle stawów, ogólne rozbicie), na skórze może pojawić się przelotna wysypka. Po kilku dniach występują bóle brzucha w prawym boku, ściemnienie moczu, odbarwienie stolca (na kolor jasnoszary, podobny do gliny), potem u niektórych chorych zażółcenie skóry, któremu może towarzyszyć swędzenie.

Przyczyny: Zanieczyszczona woda pitna i spożywanie produktów w niej mytych, kontakt z zarażonymi w stadium bezobjawowym.

Szczepienie: Przeciw WZW A lub WZW A+B. Dwie dawki w zależności od producenta w odstępie 6 do 12 miesięcy. Wystarcza to na 20 lat.

Leczenie: Szpitalne od 4 do 6 tygodni, specjalna dieta.

Dur brzuszny

Kraje: Azji i Afryki.

Objawy: Wysypka po 10-14 dniach od zakażenia, wysoka gorączka, zaparcia lub biegunki.

Przyczyny: Zakażona woda, nieprzestrzeganie zasad higieny, zarazki przenoszone są również przez muchy.

Szczepienie: Dwie dawki co 4 tygodnie, dawki przypominające po 3 latach.

Leczenie: Szpitalne z kroplówkami i lekami przeciwgorączkowymi, później z odpowiednią dietą. Choroba może powracać.

Malaria (zimnica)

Kraje: Azji, Afryki, Ameryki Południowej i Środkowej, niektóre wyspy Oceanii.

Objawy: Napady zimniczne, dreszcze, bardzo wysoka gorączka. Potem nagły spadek temperatury, poty, osłabienie. Kolejne ataki choroby powodują niedokrwistość, osłabienie oraz powiększenie śledziony. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po miesiącu.

Przyczyny: Ugryzienie komara widliszka przenoszącego jej zarazki.

Szczepienie: Nie ma szczepionki, poleca się przyjmowanie środków przeciwmalarycznych: chlorochiny, meflochiny, pirymetaniny, deksycykliny, Niestety żaden z nich nie jest stuprocentowo skuteczny, trzeba też nie dopuszczać do ugryzień komarów.

Leczenie: Szpitalne z użyciem środków przeciwmalarycznych.

Żółta febra

Kraje: Azji, Ameryki Południowej i Środkowej i Afryki.

Objawy: Pierwsze pojawiają się po 3,4 dniach - stan podgorączkowy i pogorszenie samopoczucia. Później następują silne wahania temperatury ciała, krwotoki z nosa, krwiste wymioty, bóle głowy i mięśni, a w końcu żółtaczka typu A. W ostrych przypadkach też niewydolność nerek i skaza krwotoczna.

Przyczyny: Zakażenie przez niektóre gatunki komarów.

Szczepienie: Obowiązkowe w krajach: azjatyckich (Jemen), afrykańskich (Angola, Burundi, Czad, Kenia, Mauretania, Nigeria, Rwanda, Somalia, Tanzania, Wybrzeże Kości Słoniowej, Zimbabwe), amerykańskich (Boliwia, Brazylia, Ekwador, Gujana, Kolumbia, Panama, Peru, Wenezuela). Należy przyjąć na 10 dni przed wyjazdem. Zabezpiecza przed chorobą na 10 lat.

Leczenie: Brak skutecznego leczenia.

Tężec

Kraje: Całego świata.

Objawy: Napady skurczu mięśni po 7 do 10 dniach od zakażenia.

Przyczyny: Zanieczyszczenie rany.

Szczepienie: Szczepionka służy do czynnego uodporniania przeciwko błonicy i tężcowi, podawana co kilka lat zgodnie z harmonogramem szczepień ochronnych.

Leczenie: Przyjmowanie anatoksyny tężcowej i powtórzenie szczepienia profilaktycznego.

Schistomatoza

Kraje: W zależności od gatunków pasożytniczych przywr przenoszących chorobę: Bliskiego Wschodu, Afryki i Ameryki Południowej. Oprócz tego Chiny, Japonia, Tajwan i Filipiny.

Objawy: Dużych rozmiarów wodobrzusze. Rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu jaj pasożyta w kale. Pasożyty atakują wątrobę, pęcherz moczowy i jelito grube.

Przyczyny: Kąpiel w zbiornikach wodnych, w których znajdują się wspomniane przywry.

Szczepienie: Brak.

Leczenie: Szpitalne.