Wapń – pierwiastek kluczowy nie tylko dla kobiet ciężarnych
Niedobory wapnia mają szereg negatywnych konsekwencji dla organizmu ludzkiego. Szczególne znaczenie ma to w trakcie ciąży, gdy niewystarczająca podaż wapnia w diecie skutkuje intensywnym pobieraniem tego pierwiastka z układu kostnego matki dla zapewnienia prawidłowego rozwój płodu.
Jednak wapń to nie tylko budulec kości i zębów. Pierwiastek ten wpływa na szereg procesów zachodzących w naszym organizmie.
Wapń w liczbach
Wapń, podobnie jak fosfor, potas, siarka, sód, chlor magnez, należy do makroelementów i stanowi półtora procent masy ciała człowieka. W organizmie osoby dorosłej jest go około 1,0-1,3 kilograma, z których blisko 99 proc. zlokalizowane jest w kościach i zębach, a tylko 1 proc. znajduje się w pozostałych tkankach.
Funkcje wapnia
Jednak ta niewielka ilość wapnia (1 proc.) odpowiada za wiele ważnych funkcji organizmu człowieka. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania każdej komórki naszego ciała. Wapń bierze udział w wielu procesach przemiany materii. Jony wapnia mają istotny wpływ na stan pobudliwości komórek nerwowych i mięśniowych, ponieważ biorą udział w procesie skurczu mięśnia. Wapń jest również niezbędnym czynnikiem procesów krzepnięcia krwi. Inną właściwością wapnia jest zmniejszanie przepuszczalności naczyń krwionośnych, dzięki czemu działa przeciwwysiękowo, przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, a także przeciwalergicznie. Przede wszystkim jest on jednak materiałem budulcowym kości i zębów.
Zapotrzebowanie na wapń
Zapotrzebowanie na wapń jest zmienne, uzależnione głównie od dwóch parametrów, tj.: płci i wieku. Zalecaną ilością wapnia dla osoby dorosłej to 1000 mg na dobę. Zwiększone zapotrzebowanie notowane jest w okresach:
- intensywnego wzrostu u dzieci i młodzieży (800 - 1200 mg wapnia/doba),
- ciąży i karmienia piersią (1500 mg),
- około- i pomenopauzalnym u kobiet (1500 mg).
Tymczasem średnie spożycie wapnia u statystycznego Polaka jest szacowane na około 400 mg, czyli dużo poniżej potrzeb.
Konsekwencje niedoboru wapnia w diecie
W przypadku niedoboru wapnia potrzebna jego ilość jest pobierana z kości, co skutkuje utratą ich gęstości. W rezultacie kości stają się kruche i dochodzi do rozwoju osteoporozy. To jednak nie jedyne konsekwencje niewystarczającej podaży wapnia. Braki tego pierwiastka mogą objawiać się na szereg innych sposobów, co wynika wprost z funkcji, jakie wapń pełni w organizmie:
- dochodzi do zaburzenia krzepliwości krwi, świadczyć o tym będą występujące na ciele sińce lub pojawiające się krwotoki;
- dopada nas nadmierne zmęczenie, bezsenność, problemy z pamięcią, zawroty głowy i bolesność stawów;
- występują zaburzenia rytmu serca, bolesne skurcze mięśni i drętwienie kończyn;
- przy dużych niedoborach może dojść do napadu tężyczkowego, czyli tak silnego skurczu mięśni, że świadome ich rozluźnienie jest wręcz niemożliwe;
- wzrasta również ryzyko wystąpienia alergii i napadów astmy.
Źródła wapnia
Wapń możemy pozyskać z mleka i przetworów mlecznych, ale to nie jedyne źródła tego pierwiastka. W wapń obfitują szproty, migdały, nasiona roślin strączkowych, produkty zbożowe z pełnego ziarna i szereg roślin, m.in.: rabarbar, szczypiorek, cykoria, botwina, rukiew wodna, szpinak (gotowany, gdyż obróbka termiczna dobrze uwalnia zawarty w tej roślinie wapń, a pierwiastek jest odporny na działanie wysokiej temperatury), natka pietruszki, jarmuż, rukola, koperek i pokrzywa.
Ewa Koza, mamsmak.com
