Zaburzenia miesiączki: Kiedy są objawem choroby?

Kobieta, która obserwuje swój organizm, wie, kiedy jej miesiączki się zmieniają. Stają się np. bolesne, bardziej lub mniej obfite albo przestają pojawiać się regularnie. Zdarza się też, że krwawienie nie pojawia się, choć kobieta nie jest w ciąży. Takie odstępstwa od normy mają rozmaite przyczyny. Często są tylko przejściowe, spowodowane jakąś infekcją ogólną organizmu (np. grypą), przedłużającym się stresem lub zmęczeniem, restrykcyjnym odchudzaniem. U niektórych kobiet to skutek niewielkich zaburzeń hormonalnych. Niestety, mogą też być sygnałem choroby.

Bardzo często przyczyną braku miesiączki są choroby tarczycy. Dlatego, gdy twoje cykle się wydłużają, a krwawienia występują rzadziej niż co 35 dni, może to być sygnał np. niedoczynności tego gruczołu. Zbyt wolna praca wydłuża cykl miesiączkowy, więc i do owulacji dochodzi rzadziej. Dlatego pojawia się problem z zajściem w ciążę.

Ginekolog przeprowadzi najpierw rutynowe badanie. Jeśli będzie uważał, że najbardziej prawdopodobnym powodem braku miesiączki w twoim wypadku, jest chora tarczyca, skieruje cię do endokrynologa, najlepiej tyreologa. To lekarz specjalizujący się w chorobach tarczycy. Zleci ci zrobienie USG tarczycy oraz badanie poziomu TSH, we krwi. To hormon, który nadzoruje pracę tego gruczołu. Jeśli pracuje zbyt aktywnie, poziom TSH natychmiast obniża się. Gdy jest zbyt powolny, poziom TSH rośnie. Może się okazać, że aby miesiączka wróciła i zaczęła się pojawiać regularnie, w cyklach około 28 dniowych, konieczne będzie przyjmowanie hormonu tarczycy w tabletkach. Prawdopodobnie będziesz brała go już całe życie, ale pozwoli to wyrównać niedobór i zlikwidować objawy. Potrzebne będą jednak regularne kontrole u endokrynologa, który dopasuje co pewien czas dawki leku do tempa pracy tarczycy.

Niezbyt intensywne bóle, dokuczające nam tuż przed miesiączką, uznawane są za naturalną dolegliwość fizjologiczną. Ale bywa, że ból w dole brzucha promieniuje na podbrzusze i okolice lędźwiowe i jest tak silny, że co miesiąc uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Jeżeli objawy się nasilają, a krwawienia są obfite, mogą świadczyć o endometriozie. To wszczepianie się małych fragmentów błony śluzowej macicy w inne miejsca w naszym organizmie (np. otrzewną, pęcherz moczowy, jajniki).

Gdy lekarz podejrzewa endometriozę, zleci badanie USG dopochwowe. Ostatnio pojawił się nowy, skuteczny lek na to schorzenie. Zawiera on progestagen. Czyli syntetyczny progesteron, który do tej pory stosowany był w antykoncepcji hormonalnej. Kuracja trwa przeciętnie od 6 do 15 miesięcy. Nowy lek nie wywołuje sztucznej menopauzy. Znacznie łagodzi natomiast bóle, zmniejsza ogniska choroby, a u niektórych pań całkowicie je likwiduje. Jeżeli leczenie farmakologiczne nie pomoże, trzeba będzie obce fragmenty śluzówki usunąć operacyjnie.

Jeżeli miesiączki są bardzo obfite, a czasem trwają nie kilka, ale kilkanaście dni, najprawdopodobniej masz mięśniaki macicy. Takie krwawienia to ich najbardziej typowy objaw. Mimo, że mięśniaki to tylko łagodne zmiany nowotworowe, trzeba je koniecznie leczyć, bo mogą doprowadzić do powikłań, np. do anemii. Robi się to farmakologicznie lub operacyjnie.

Ostatnio lekarze znacznie częściej stosują tzw. leczenie mięśniaków zachowawcze, czyli nieoperacyjne. A to dlatego, że dostępny jest już także w Polsce, nowy, skuteczny lek, który zmniejsza krwawienia i objętość mięśniaków. Po trzymiesięcznej kuracji farmakologicznej, niemal 50 proc. leczonych kobiet nie wymaga już zastosowania zabiegu chirurgicznego usuwającego mięśniaki. Jeżeli jednak leczenie nie przynosi wyraźnej poprawy, trzeba będzie mięśniaki usunąć chirurgicznie.

Zespół policystycznych (wielotorbielowatych) jajników PCOS to choroba spowodowana zaburzeniami hormonalnymi. Jej bezpośrednim objawem są nieregularne cykle miesiączkowe, a skutkiem - rzadka owulacja lub jej brak. Schorzenie to jest jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u młodych kobiet. PCOS towarzyszą często takie objawy jak szybkie przybieranie na wadze prowadzące do otyłości, podwyższone ciśnienie krwi, wysoki poziom "złego" cholesterolu, a także nadmierne owłosienie miejsc nietypowych dla kobiety, np. na brodzie (tzw. hirsutyzm).

Kuracja zależy przede wszystkim od tego, czy zamierzasz zajść w ciążę. Jeżeli tak, lekarz po zrobieniu USG transwaginalnego i zbadaniu poziomu hormonów we krwi będzie się starał przede wszystkim wywołać owulację za pomocą odpowiednich leków hormonalnych. Jeśli terapia nie przyniesie efektów, zaproponuje zabieg chirurgiczny - laparoskopowe usunięcie torbielek powstałych w jajniku. Obie metody odnoszą dobre rezultaty, ale leczenie może trwać długo, a po urodzeniu dziecka musi być kontynuowane.

Jednym z objawów choroby nowotworowej, np. raka szyjki macicy, są nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych. Mogą pojawiać się one między miesiączkami lub po stosunku płciowym. Zaniepokoić powinny także upławy z domieszką krwi. Nie muszą, ale mogą świadczyć o chorobie nowotworowej. Szybkiej konsultacji lekarskiej wymagają też wszelkie krwawienia u kobiet, które przeszły już menopauzę.

Im wcześniej rak szyjki macicy zostanie wykryty, tym większe szanse na całkowity powrót do zdrowia. Do leczenia tego nowotworu stosuje się najczęściej metody chirurgiczne: usuwa się operacyjnie część lub całość szyjki macicy, a czasem nawet całą macicę. Zwykle stosuje się też dodatkowo chemioterapię i radioterapię.

Anna Gumowska