Zapalenie skórno-mięśniowe: Przyczyny, objawy i leczenie
Zapalenie skórno-mięśniowe to choroba reumatyczna, która osłabia mięśnie, a dodatkowo często objawia się zmianami skórnymi. Wciąż jest zagadką, ale lekarze podejrzewają, że jej przyczyną są zaburzenia autoimmunologiczne – z nieznanych przyczyn układ odpornościowy zaczyna atakować komórki własnego ciała, wywołując stan zapalny. Nieleczona choroba może doprowadzić nawet do niepełnosprawności, zwiększa też ryzyko powstawania niektórych nowotworów. Sprawdź, czym jest zapalenie skórno-mięśniowe i poznaj jego objawy.
Zapalenie skórno-mięśniowe to rodzaj choroby reumatycznej o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że stan zapalny mięśni i drobnych naczyń krwionośnych skóry jest spowodowany nadmierną i nieprawidłową reakcją układu odpornościowego. Lekarze podejrzewają, że czynnikiem ryzyka może być więc infekcja wirusowa lub bakteryjna, a także zakażenie pasożytami. U niektórych osób układ immunologiczny, chcąc zwalczyć chorobę, uruchamia zbyt mocne mechanizmy, które atakują także własne komórki i tkanki - w tym wypadku mięśnie i skórę. Czynnikiem ryzyka może być również nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe oraz przyjmowanie niektórych leków. Zapalenie skórno-mięśniowe zaliczane jest do grupy chorób rzadkich, atakuje także dzieci i młodzież (mówimy wtedy o młodzieńczym zapaleniu).
Choroba objawia się przewlekłym zmęczeniem i osłabieniem mięśni - zwłaszcza ramion i ud, ale też karku i grzbietu. Chorzy skarżą się na trudności z wchodzeniem po schodach czy brak siły w uniesionych do góry rękach. Osłabienie występuje symetrycznie, tzn. np. w obu ramionach jednocześnie. Choroba może też zaatakować mięśnie gardła, przełyku i krtani, a nawet całego układu oddechowego, co jest zagrożeniem dla życia. Na szczęście jest to dość rzadkie. Dolegliwościom tym często towarzyszy niewielka gorączka i utrata masy ciała.
Innym charakterystycznym objawem choroby są zmiany skórne, które mogą występować samodzielnie lub poprzedzać osłabienie mięśni. U pacjentów obserwuje się rumień w kształcie litery "V" w obrębie dekoltu, opuchliznę powiek i zaczerwienienie wokół oczu przypominające okulary, a także rumień na barkach, karku czy zewnętrznej stronie ud. Na grzbietach rąk i drobnych stawów mogą też pojawić się grudki, a drobne naczynia krwionośne się rozszerzają. Z kolei skóra na opuszkach palców staje się zgrubiała i szybko się złuszcza. U dzieci skóra na twarzy może przybrać charakterystyczny liliowy kolor. Część pacjentów skarży się także na bóle i poranną sztywność stawów.
Brak leczenia może prowadzić do silnego osłabienia mięśni i częściowej utraty sprawności. Największym zagrożeniem jest jednak niewydolność oddechowa, jeśli choroba zaatakuje mięśnie przełyku, krtani i płuc. Lekarze ostrzegają też, że u osób zmagających się z zapaleniem skórno-mięśniowym aż 25 proc. częściej diagnozuje się nowotwory narządów wewnętrznych. Najczęściej rozwija się nowotwór płuc, jajnika, przewodu pokarmowego i piersi.
Diagnostyka choroby obejmuje badania krwi (określa się poziom enzymów mięśniowych), biopsję osłabionego mięśnia, a także badanie elektromiograficzne, które może stwierdzić uszkodzenie mięśni. Leczenie opiera się na przyjmowaniu leków immunosupresyjnych, a więc hamujących działanie układu odpornościowego. Terapia ma na celu osiągnięcie stanu remisji (wygaszenia choroby). W przypadku braku efektów chorym podaje się dożylnie immunoglobuliny.
