Zespół SIBO: Objawy, przyczyny, dieta
Większość osób podchodzi do nieprzyjemnych objawów trawiennych ze sporym dystansem. Wzdęcia i gazy nawet po lekkostrawnym posiłku wydają się normalne. Tymczasem mogą to być objawy zespołu SIBO (rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego). Szacuje się, że na schorzenie może cierpieć nawet co piąta osoba. Mało kto zdaje sobie z niego sprawę, a nieleczona dolegliwość sprawia na co dzień wiele problemów i wiąże się z uciążliwymi dolegliwościami. Zła kondycja jelit skutkuje złym ogólnym samopoczuciem, zmęczeniem, a nawet apatią i depresją. Na czym polega zespół SIBO, jak się objawia i w jaki sposób leczyć schorzenie?
Zespół SIBO charakteryzuje się tym, że w jelicie cienkim dochodzi do rozwoju bakterii, które w prawidłowo funkcjonującym układzie pokarmowym występują jedynie w jelicie grubym. Ma ono odmienną budowę i pełni inne funkcje, a bytujące tam bakterie pełnią ważną rolę. Niestety w innych odcinkach przewodu pokarmowego wyrządzają wiele szkód. W jelicie cienkim w normalnych warunkach nie występuje zbyt wiele bakterii - chroni przed nimi między innymi kwas żołądkowy, który przedostaje się do jelita cienkiego wraz z pokarmem, specjalne enzymy wydzielane przez trzustkę oraz ruchy robaczkowe jelit. Jeśli któryś z mechanizmów zaczyna zawodzić, można zaobserwować nieprzyjemne objawy zespołu SIBO. Dochodzi też do uszkodzeń śluzówki jelita i zaburzeń we wchłanianiu składników odżywczych do organizmu, co skutkuje np. niedoborem witamin.
Główną przyczyną zespołu SIBO są zaburzenia w jelicie cienkim, które przestaje kontrolować namnażanie się bakterii. Wpływ może na to mieć zaburzona perystaltyka (związana także z chorobami układu nerwowego oraz cukrzycą czy celiakią) – jeśli w jelicie cienkim zbyt długo zalegają treści pokarmowe i nie zostają one w odpowiednim czasie przekazane do jelita grubego, tworzą się warunki do rozwoju bakterii.
Na zespół SIBO narażone są ponadto osoby, które zażywają leki na zobojętnienie kwasu solnego – wtedy już w żołądku mogą namnażać się szkodliwe bakterie, które następnie przedostają się do jelita cienkiego. Inną przyczyną są zmiany anatomiczne i tzw. uchyłki przewodu pokarmowego. Zazwyczaj są one niewielkie i nie wyrządzają większych szkód, ale większe, występujące w dwunastnicy i jelicie, powodują zastój treści pokarmowej i namnażanie się niewłaściwych dla danego odcinka przewodu pokarmowego bakterii.
Inną przyczyną są zaburzenia układu immunologicznego, które zmniejszają także odporność jelit i ich zdolność do usuwania bakterii. Czynnikiem ryzyka jest więc m.in. leczenie immunosupresyjne, np. po przeszczepie. Zespół SIBO stosunkowo często diagnozuje się również u osób, które zmagają się z zespołem jelita drażliwego, niewydolnością nerek czy zapaleniem trzustki.
Najczęstszymi objawami zespołu SIBO są zaburzenia trawienia. W początkowej fazie można zaobserwować wzdęcia i gazy jelitowe występujące nawet po lekkostrawnym posiłku. Później pojawia się ból brzucha o różnym stopniu nasilenia, uczucie pełności po posiłku, przewlekła biegunka, a także charakterystyczny stolec tłuszczowy (o tłustej konsystencji i gnilnym zapachu), który jest oznaką zaburzeń w trawieniu tłuszczów, spowodowanych namnożeniem bakterii, które rozkładają żółć. Na dłuższą metę może to prowadzić do niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K.
Leczenie zespołu SIBO
Leczenie rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego opiera się na wykryciu przyczyn namnażania się niewłaściwych bakterii w tym odcinku przewodu pokarmowego. Musi ono być poprzedzone szczegółową diagnostyką, m.in. badaniem krwi i kału. W zależności od przyczyn leczenie opiera się na przyjmowaniu leków pobudzających perystaltykę jelit, antybiotyków lub przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego. Czasem niezbędna jest także suplementacja witaminami A, D, E i B12.
Dieta przy zespole SIBO
Dieta osób zmagających się z zespołem SIBO powinna być lekkostrawna i pozbawiona produktów fermentujących, będących pożywką dla bakterii. Unikać należy roślin strączkowych, kiszonek, cebuli, czosnku czy jabłek. Najlepiej ograniczyć także produktów zawierające laktozę, fruktozę oraz błonnik. Dozwolone jest mięso, ryby, jaja i większość warzyw. Posiłki należy spożywać regularnie co 4-5 godzin. Dieta nie powinna trwać dłużej niż 8 tygodni i wskazane jest, by została dopasowana do potrzeb chorego bezpośrednio przez lekarza.
