Zespół złego wchłaniania: Przyczyny, objawy i leczenie
Zespół złego (upośledzonego) wchłaniania to coraz częstsze schorzenie występujące zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Oznacza, że składniki odżywcze dostarczane razem z pożywieniem z jakichś względów nie mogą być przyswajane przez organizm. Bardzo szybko prowadzi to do groźnych niedoborów, wyniszczenia odporności, przewlekłego zmęczenia, a także wielu uciążliwych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Zespół złego wchłaniania może być uwarunkowany genetycznie, ale często wynika też z niezdiagnozowanych chorób przewlekłych. Sprawdź, jak objawia się to groźne zaburzenie i na czym polega leczenie.
Zespół złego wchłaniania (ZZW) to choroba, która szybko prowadzi do niedożywienia i groźnych niedoborów. Polega na tym, że organizm nie przyswaja z układu pokarmowego i trawiennego składników odżywczych zawartych w pożywieniu. U zdrowego człowieka pokarmy są rozkładane przez odpowiednie enzymy trawienne na mniejsze i przyswajalne cząstki. Jeśli jest ich za mało lub całkowicie ich brakuje, mamy do czynienia z tzw. wtórnym zespołem złego wchłaniania. Inną przyczyną schorzenia może być nieprawidłowa budowa błony śluzowej jelita cienkiego – wtedy mówimy o pierwotnym zespole złego wchłaniania.
Niedobór enzymów trawiennych w organizmie bardzo często jest wrodzony i ma podłoże genetyczne. Przykładem jest fenyloketonuria (uszkodzenie genu uniemożliwia rozkład fenyloalaniny) czy alaktazja (niedobór laktazy skutkujący zaburzonym wchłanianiem laktozy). Warto jednak wiedzieć, że za braki enzymów trawiennych mogą też odpowiadać schorzenia przewlekłe, takie jak zapalenie wątroby czy trzustki.
Przyczyną pierwotnego zespołu wchłaniania, czyli upośledzenia śluzówki jelita cienkiego mogą być wady tego narządu. Obserwuje się je w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna, uchyłków jelita, zespołu krótkiego jelita czy zespołu SIBO. Do uszkodzenia jelit i zaburzeń wchłaniania mogą także doprowadzić infekcje wirusowe i bakteryjne, zakażenie pasożytami, usunięcie części żołądka, alergie pokarmowe, cukrzyca, choroby tarczycy oraz zmiany hormonalne w okresie ciąży.
Warto pamiętać, że zespół złego wchłaniania może też być spowodowany nadużywaniem niektórych leków oraz alkoholu. Największym zagrożeniem w tej kwestii są niesteroidowe leki przeciwzapalne, środki przeczyszczające czy duże dawki żelaza.
Głównym objawem zespołu złego wchłaniania jest spadek masy ciała oraz przewlekłe zmęczenie. Inne symptomy uzależnione są od tego, którego enzymu trawiennego nam brakuje – możemy cierpieć na niedobór konkretnych składników odżywczych, witamin i minerałów. Nieprzyswajanie węglowodanów i tłuszczów objawia się przede wszystkim bólem brzucha, biegunkami o jasnym zabarwieniu i wzdęciami. Z kolei niedobór białek wiąże się z osłabieniem odporności, a u dzieci z zahamowaniem wzrostu. Niewchłanianie witamin i minerałów daje też wiele innych uciążliwych i charakterystycznych symptomów. Są to stany zapalne skóry i jamy ustnej, osłabienie kości prowadzące do złamań, problemy z oczami i widzeniem, pogorszenie pamięci i koncentracji, anemia, a nawet wypadanie zębów.
Diagnostyka i leczenie zespołu złego wchłaniania
Podstawą diagnostyki zespołu złego wchłaniania jest badanie krwi i kału, a także test na zaburzenia przyswajania składników odżywczych. Pomocne mogą być także USG jamy brzusznej, gastroskopia oraz testy alergiczne. Leczenie uzależnione jest od przyczyn schorzenia. Pacjentom podaje się syntetyczne enzymy trawienne oraz leki uzupełniające witaminy i minerały. Konieczna może być także dieta eliminacyjna (np. pozbawiona glutenu lub laktozy).
