Zwyrodnienie stawu biodrowego - objawy, leczenie, ćwiczenia

Właściwa terapia powinna łączyć farmakologię i kinezyterapię, tj. terapię ruchem oraz fizjo- i fizykoterapię.

Leki przeciwbólowe

Lekarz zleca leki działające przeciwbólowo i przeciwzapalnie – rodzaj leku dobiera w zależności od stopnia natężenia bólu. Często są to niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – bez recepty, np. z ibuprofenem, naproksenem lub na receptę, np. z diclofenakiem, ketoprofenem oraz przy silnym bólu leki opioidowe. Środki przeciwbólowe stosujmy ściśle wg zaleceń lekarza, ponieważ mają wiele działań ubocznych: podrażniają błonę śluzową żołądka czy wchodzą w reakcje z innymi lekami.

Niezmiernie istotnym elementem terapii jest rehabilitacja ruchowa, zarówno pod okiem rehabilitanta, jak i w domu. Polecane są też ćwiczenia w wodzie, tzw. aqua aerobik. Mogą je wykonywać nawet osoby, które nie potrafią pływać. Woda powoduje, że staw jest odciążony i pozwala na wykonywanie ruchów, które normalnie sprawiają trudność.

Dzięki regularnej gimnastyce, rozluźnimy przykurczone mięśnie, wzmocnimy, rozciągniemy mięśnie wokół stawu biodrowego. To zmniejszy sztywnienie, ból i usprawni staw.

Ulgę przyniosą również różnego rodzaju masaże biodra i okolic stawu, np. uda, pośladka. Mogą być to także masaże wodne, np. wirowy czy podwodny.

Działanie blokujące ból, zmniejszające stan zapalny, obrzęki tkanek i napięcie mięśni mają zabiegi krioterapii miejscowej, czyli leczenie zimnem. Na chory staw działa zimna para azotu o temperaturze poniżej -150°C. Zabieg trwa 1-4 minuty.

Mogą też pomóc zabiegi elektrostymulacji. Podczas terapii przez mięśnie przepływa stały prąd impulsowy lub prąd średniej częstotliwości, który pobudza mięśnie do skurczu. Efekt – zmniejszenie bólu i napięcia mięśni, ich wzmocnienie, poprawa ukrwienia, odżywienia tkanek.

Przeciwbólowo i przeciwzapalnie działają zabiegi jonoforezy i fonoforezy. Zabiegi te polegają na wprowadzeniu do chorych tkanek przez skórę leku za pomocą prądu stałego (jonoforeza) lub ultradźwięków (fonoforeza). Taka forma podania leku ułatwia jego lepsze wnikanie w głąb tkanek i wzmacnia jego działanie. Pojedyncze zabiegi nie wystarczą, potrzebna jest seria – minimum 10.

Jedną z form terapii przy mało i średnio zaawansowanej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego są też zastrzyki podawane bezpośrednio do stawu. Mogą być to zastrzyki z kwasu hialuronowego, tzw. wiskosuplementacja.

Podanie kwasu hialuronowego do stawu uzupełnia jego ubytki, poprawia ruchomość stawu. Ból znacznie zmniejsza się lub znika. Terapia wymaga podania kilku zastrzyków w tygodniowych odstępach. Po kilku miesiącach należy ją powtórzyć.

Nowatorską metodą leczenia jest też tzw. terapia Orthokine. Do stawu podawane są przeciwzapalne białka pozyskiwane z własnej krwi pacjenta. Pobrana z żyły na ręce niewielka ilość krwi zostaje poddana inkubacji i odwirowaniu. Otrzymujemy preparat, który jest wstrzykiwany do chorego stawu, blokując receptory odpowiadające za powstawanie ognisk zapalnych i bólu. Terapia trwa 2 tygodnie, a jej efekty utrzymują się około 2 lata i można je powtarzać.

Ze skierowaniem od ortopedy kinezyterapia oraz zabiegi fizjo- i fizykoterapii można odbyć w ramach NFZ. Zastrzyki z kwasu hialuronowego oraz terapia Orthokine nie są refundowane. Kuracja kwasem hialuronowym to koszt ok. 200-1000 zł – zależy od liczby zastrzyków i stężenia preparatu; terapia Orthokine – 5000-6000 zł.

Regularna gimnastyka usprawni staw, zmniejszy jego sztywność i ból. Oto trzy proste ćwiczenia.

Ćwiczenie 1.Zostańmy na plecach. Ułóżmy ramiona wzdłuż tułowia, a nogi zegnijmy w kolanach. Stopy rozstawmy na szerokość bioder. Unieśmy biodra tak wysoko, aż uda i tułów utworzą linię prostą. Wytrzymajmy kilka sekund i wróćmy do pozycji wyjściowej.

Ćwiczenie 2. Połóżmy się na plecach. Ręce wyciągnijmy wzdłuż tułowia, a nogi zegnijmy w kolanach. Stopy rozstawmy na szerokość bioder. Wyprostujmy prawą nogę, kładąc ją płasko na ziemi. Powróćmy do pozycji wyjściowej. Wykonajmy kilka powtórzeń prawą i lewą nogą.

Ćwiczenie 3. Połóżmy się na prawym boku i wyprostujmy nogi i prawe ramię. Głowę oprzyjmy na ramieniu. Unieśmy maksymalnie do góry prawą nogę wyprostowaną w kolanie, wytrzymajmy kilka sekund. Wykonajmy kilka powtórzeń prawą i lewą nogą.

Siedzenie. Unikajmy siadania na niskich i miękkich krzesłach, w głębokich fotelach. Nie siadajmy też z nogami założonymi noga na nogę.

Spanie. Śpijmy na twardszym materacu, na plecach lub zdrowym boku z poduszką między nogami. Wstawajmy z łóżka po stronie bolącego biodra.

Schody. Wchodźmy na stopień zdrową nogą, a schodźmy nogą bolącą. Korzystajmy z poręczy. Nie dźwigajmy zakupów po schodach – korzystajmy z windy lub pomocy innych osób.

Chodzenie. Odciążajmy bolący staw, używając laski. Podczas chodzenia lub stania trzymajmy ją w ręce po stronie przeciwnej do chorego stawu biodrowego.

Toaleta. Do wanny używajmy maty antypoślizgowej. Nie siadajmy na dnie wanny – myjmy się na stojąco. Do mycia nóg używajmy szczotki lub gąbki z przedłużoną rączką.

Ruch. Mimo bolącego stawu, ruszajmy się. Bezpieczna aktywność: spacery, nordic walking, pływanie, rower stacjonarny. Niewskazane – bieganie, jazda na nartach, rower terenowy, skoki, ćwiczenia siłowe z dużym obciążeniem na bolące biodro.

Gdy zmiany w stawie są zaawansowane, a ból nie mija po lekach i coraz trudniej się poruszać, konieczne może okazać się wszczepienie sztucznego stawu, tzw. endoprotezy w miejsce zniszczonego stawu biodrowego. Endoproteza pozwala skutecznie pozbyć się bólu i przywraca pełną sprawność. Zabieg jest refundowany przez NFZ, ale na operację trzeba czekać średnio od roku do 3 lat. Prywatnie koszt zabiegu z pobytem w szpitalu to ok. 12-20 tys. zł.