Anomalia w polskich lasach. Są już borowiki. Czy można je zbierać?
Oprac.: Bartosz Stoczkowski
Jesienią jest królem polskich lasów. O koszu pełnym tych smacznych grzybów marzy każdy szanujący się zbieracz. W tym roku borowik zaskoczył grzybiarzy i pojawił się w lasach wczesną wiosną.
Borowik szlachetny to jeden z najbardziej poszukiwanych przez grzybiarzy gatunków. Grzyb ten posiada wysokie walory smakowe oraz wiele wartości odżywczych. Jego miąższ zawiera sporo białka, fosforu, potasu, magnezu, żelaza i witamin z grupy B. Bogaty jest także w mikroelementy, a przede wszystkim selen - pierwiastek, którego brakuje w diecie większości Europejczyków.
Kwietniowe borowiki
Sezon na prawdziwki rozpoczyna się zazwyczaj we wrześniu i trwa do pierwszych przymrozków. Niektóre materiały o tematyce mykologicznej podają jednak maj, jako termin, w którym pierwsze owocniki borowika wystawiają swoje kapelusze z leśnego runa. W tym roku jednak ciepły początek wiosny sprawił, że w wielu miejscach w Polsce ten szlachetny grzyb zbierać można było już w kwietniu.
- Do lasu chodzę praktycznie cały rok. Mam swoje ulubione miejsca w Beskidach i przyjeżdżam tu w każdej wolnej chwili - mówi pan Marian Świstoń, zapalony grzybiarz z Bielska-Białej.
- Teraz jest wysyp smardzy, ale tylko oglądam, bo to grzyb w Polsce chroniony i nie wolno zbierać go w lasach. Na początku kwietnia natknąłem się jednak na borowiki. Były co prawda niewielkich rozmiarów, ale jestem pewien, że to właśnie one, grzyby zbieram już od trzydziestu lat, więc nie ma mowy o pomyłce - kontynuuje pasjonat grzybiarstwa.
- Jaka jest przyczyna ich pojawienia się o tak wczesnej porze? Może to tylko anomalia, a może ocieplenie klimatu. Jeśli to drugie, to możemy się spodziewać powtórki w kolejnych latach. Z pewnością będę obserwować, czy zjawisko powtórzy się w kolejnym sezonie. W tym roku kwietniowe borowiki zostawiam jednak dla niedźwiedzi, które pewnie obudziły się z zimowego snu i są głodne - żartuje grzybiarz.
Zobacz również: Połącz trzy składniki. Mikstura wykosi mech i chwasty z trawnika oraz kostki brukowej
Jakie grzyby można zbierać wiosną?
Pojawienie się borowików, a w niektórych rejonach kraju także maślaków, może być jedynie chwilowym kaprysem przyrody, co nie oznacza, że wiosna jest dla grzybiarzy martwym sezonem. Na liście gatunków grzybów, które zbierać można wiosną, znajdują się czarka austriacka i smardz jadalny. Ten drugi, jak zresztą wszystkie gatunki smardzów występujących w Polsce, znajduje się jednak pod częściową ochroną. Nie wolno zabierać go ze stanowisk naturalnych, czyli w lasach. Zakaz nie dotyczy jednak terenów upraw ogrodniczych, szkółek leśnych i terenów zielonych.
Z kolei czarka austriacka, choć do niedawna jeszcze figurowała w atlasach jako grzyb niejadalny, a także do 2014 roku była gatunkiem chronionym, jest grzybem o ciekawych walorach kulinarnych. W smaku przypomina rzodkiewkę i z tego powodu może być ciekawym dodatkiem do wiosennych surówek. Owocniki czarki o intensywnie czerwonym wybarwieniu są dobrze widoczne na tle runa leśnego, łatwo je więc odnaleźć w czasie spaceru po lesie. Nie należy ich jednak szukać bezpośrednio na ziemi — czarki zasiedlają butwiejące pnie i leżące na podmokłym podłożu gałęzie drzew. W lutym, gdy zaczyna się sezon na czarki, mogą one wyłaniać się wprost z topniejącego śniegu, który dostarcza im potrzebnej do wzrostu wilgoci.
Z początkiem maja powinny pojawić się także gęśnice wiosenne, duże i smaczne grzyby, dla których sezon potrwa do połowy czerwca. Ten gatunek, zwany również majówką wiosenną, lub gąską wiosenną, lubiany jest nie tylko przez ludzi, ale także przez owady. Trudno więc znaleźć majówki nadające się do spożycia — larwy muchówek i wielu gatunków chrząszczy zazwyczaj jako pierwsze zajmują miejsce w kolejce konsumentów białego miąższu. Jeśli ktoś jednak natrafi na zdrowe owocniki majówki może je ugotować, usmażyć lub zamarynować. Nie nadają się jedynie do suszenia.
