Niedziela Palmowa to jedno z najważniejszych świąt katolickich. Sprawdź, skąd się wzięło i jakie ma znaczenie
Agnieszka Zimnoch
Siedem dni przed Wielkanocą Kościół wspomina triumfalny wjazd Chrystusa do Jerozolimy. Jest to święto nazywane Niedzielą Palmową. Ma ono swoją długą historię i na stałe zapisało się w polskiej tradycji. Sprawdź, co stało się w Niedzielę Palmową i z czym wiąże się ten dzień.
Spis treści:
Co oznacza Niedziela Palmowa?
Niedziela Palmowa z łacińskiego "Dominica in Palmis de passione Domini", nazywana jest również Niedzielą Męki Pańskiej. W Polsce jest kościelnym świętem od czasów średniowiecza. Jest to szósta niedziela Wielkiego Postu, która jest równocześnie ostatnią niedzielą przed świętami Wielkanocnymi. Święto to w Kościele katolickim kojarzy się z liturgicznym kolorem czerwonym.
Niedziela Palmowa obchodzona jest w Kościele w sposób szczególny. Na początku nabożeństwa palmy są błogosławione wodą święconą. Odczytywana jest także ewangelia o cierpieniu i śmierci Chrystusa. Następnie po poświęceniu palm wierni udają się do kościoła w procesji palmowej.
Co się stało w Niedzielę Palmową?
Jak donoszą ewangeliści Mateusz, Łukasz i Jan, Jezus w tym czasie miał udać się ze swoimi uczniami do Jerozolimy na żydowską Paschę. Gdy przybyli na Górę Oliwną, Jezus poprosił dwóch uczniów, aby poszli przodem i poszukali osła i jego źrebaka i przyprowadzili je do niego. Uczniowie wypełnili polecenie, a Jezus usiadł na osiołku i pojechał do Jerozolimy. Po drodze zbierał się coraz większy tłum, który chciał przyjąć Jezusa. Niektórzy rozkładali przed nim swoje ubrania, a inni ścinali gałęzie z palm, rozrzucając je na ścieżce.
Miało to swoją symbolikę, ponieważ koń był używany jako wierzchowiec na wojnie i symbolizował luksus i dumę, a osioł miał być symbolem skromności i niestosowania przemocy. Co więcej, palma od czasów starożytnych była symbolem hołdu i zwycięstwa. Wobec tego dla rzymskich okupantów przyjęcie Jezusa z gałązkami palmowymi oraz jazda na osiołku musiały być równoznaczne z prowokacją.
Kiedy idziemy do kościoła z palmami?
Niedziela Palmowa jest świętem ruchomym i co roku wypada ona w innym terminie. Jest to okres pomiędzy 15 marca a 18 kwietnia. Jednak zawsze świętuje się ją na 7 dni przed Wielkanocą. W 2023 roku Niedziela Palmowa wypada 2 kwietnia.
Co rozpoczyna Niedziela Palmowa?
Niedziela Palmowa to ostatnia niedziela przed Wielkanocą. Oznacza to, że rozpoczyna ona oficjalnie okres Wielkiego Tygodnia. Jest to w Kościele czas upamiętniający ukrzyżowanie i śmierć Chrystusa na Krzyżu.
Czy Niedziela Palmowa z palmą jest obowiązkowa?
Kodeks Prawa Kanonicznego wyraźnie podkreśla, że w niedziele oraz w święta nakazane, wierni są zobowiązani uczestniczyć we mszy świętej. Z racji tego, że Niedziela Palmowa jak sama nazwa wskazuje, wypada w niedzielę, jest dniem, gdy uczestnictwo w liturgii jest obowiązkowe dla wiernych.
Samo święcenie palm jest jednak tradycja, a nie obowiązkiem, nakazanym przez prawo kanoniczne. Z braku palmy w kościele nie trzeba więc się spowiadać.
Jak zrobić palmę?
Palmę można zakupić lub wykonać samodzielnie. Do jej przygotowania potrzebujemy przede wszystkim materiału, który posłuży za szkielet palmy, a także kolorowych dodatków, pełniących funkcje ozdobne.
Szkielet palmy powinien być sztywny, dzięki czemu utrzymamy stabilność całej naszej kompozycji. Najłatwiej będzie go wykonać z witek wierzbowych, wikliny lub łodygi suszonej trawy. Następnie po wybraniu odpowiednich gałązek, musimy mocno związać je sznurkiem, a następnie ozdobić barwnymi dodatkami. Do dekoracji palmy najlepiej wybrać:
- suszone kwiaty
- szerokie liście
- suszone trawy ozdobne
Co się robi ze zużytych palm?
Poświęcone palmy pali się kolejnego roku na kilka dni przed Środą Popielcową. Uzyskany z nich popiół, wykorzystuje się do posypywania głów w kościele na mszy świętej, która rozpoczyna Wielki Post.
Polskie zwyczaje związane z Niedzielą Palmową
Niedziela Palmowa zapisała się na stałe w polskiej tradycji już setki lat temu. Od tego czasu pojawiło się wiele zwyczajów i zabobonów związanych z tym świętem:
- Dawniej połykano tzw. kotki baziowe z palmy, wierząc, że ten zabieg uchroni od bólu gardła. Oprócz tego poświęconą palmą kropiono dom, obejście i bydło w oborze.
- W Małopolsce i w okolicach Rzeszowa w Niedzielę lub w Poniedziałek Wielkanocny, palmy wbijano w zagony w ogrodzie lub na polu, by chroniły rośliny od szkodników i gradu.
- W Niedzielę Palmową niezależnie od regionu, wsie i miasta często objeżdżał wózek z figurką Chrystusa zwanym Jezuskiem Palmowym. Tłum rzucał pod koła kwiaty i gałązki palmowe.
- Wierzono, że uderzanie poświęconymi palemkami zapewnia ludziom siłę, zdrowie i szczęście, ponieważ siła i witalność przechodzi z gałązki na ciało.
- Uważano także, że umieszczenie palmy w oknie podczas burzy, uchroni dom przed piorunami.
Czytaj również:
