Widzisz w lesie takiego grzyba? Lekko naciśnij i zrób zdjęcie
Oprac.: Agata Zaremba
Grzybobranie to jedna z ulubionych pasji Polaków. Jeśli jednak nie jesteśmy wytrawnymi grzybiarzami, niekiedy możemy pomylić popularne gatunki jadalne z grzybami niejadalnymi, a nawet trującymi. Taka sytuacja może nas spotkać, gdy zbieramy krasnoborowiki ceglastopore. O tym, jak odróżnić tego grzyba od podobnych, ale niejadalnych i trujących gatunków opowiedział Interii grzyboznawca Wiesław Kamiński.
Spis treści:
Borowik ceglastopory - arystokrata wśród grzybów
Borowik ceglastopory, znany dziś jako krasnoborowik to bardzo pożądany wśród zbieraczy grzyb, niekiedy nazywany arystokratą wśród grzybów. Nazwa ta nawiązuje to pięknego i wyrafinowanego koloru trzonu, a także nie tak częstego występowania.
Grzyb charakteryzuje się zamszowatym i matowym kapeluszem, który może przybierać najróżniejsze odcienie brązu oraz ciemnej czerwieni — od kasztanowobrązowego, po ciemnoceglastoczerwony, a nawet taki z oliwkowym odcieniem. Jego rurki są drobne, a u dorosłych owocników przybierają od pomarańczowej do krwistoczerwonej barwy. Z kolei trzon grzyba ma lekko filcowatą powierzchnię i charakteryzuje się żółtym trzonem z czerwonymi kosmkami i ziarenkami.
Krasnoborowik ceglastopory rośnie od maja do października, więc uznawany jest za grzyba letniego. Najczęściej znajdziemy go w górach, lasach świerkowych, a w szczególności pod jodłami, jednakże rośnie też pod dębami i bukami.
Co istotne grzyb ten jest jadalny tylko po odpowiedniej obróbce termicznej. Jedzony na surowo może wywołać zaburzenia przewodu pokarmowego.
Zobacz również: Kilogram tego grzyba kosztuje 2 tys. euro. Gdzie go szukać?
Borowik szatański - rzadki i chroniony
Zwany również diablikiem, szatanem, a także smoczym łbem. Jego obecna nazwa to krasnoborowik szatański. Występuje on od lipca do października w świetlistych lasach liściastych, zwłaszcza dębowych i bukowych. Rośnie na glebach wapiennych i ciepłych oraz na słonecznych stanowiskach. W Polsce jest on bardzo rzadki i występuje np. w Górach Kaczawskich.
Kapelusz tego grzyba ma zazwyczaj popielaty, szary kolor, niekiedy z żółtawym lub zielonkawym odcieniem w dojrzałych owocników. Jego skórka jest sucha i matowa, jednak następnie staje się gładka. Rurki mają długość 1-2,5 cm, u młodych grzybów są żółtawe, natomiast później stają się zielonożółte, a w końcu przybierają oliwkowy odcień.
Trzon krasnoborowika szatańskiego najczęściej jest u góry żółty, następnie przechodzi w czerwony lub różowy kolor, a w dolnej części osiąga barwę brązową. Zauważalna jest też drobna siateczka.
Zobacz również: Prawdziwa wyrocznia wśród grzybiarzy. Wie kiedy udać się do lasu, by zebrać pełniutkie kosze
Borowik szatański i ceglastopory - jak je odróżnić?
O tym, jak odróżnić te grzyby od siebie opowiedział nam Wiesław Kamiński, grzyboznawca i autor popularnej strony nagrzyby.pl.
Pierwszą cechą, na którą powinniśmy zwrócić uwagę, są pory. Jak sama nazwa wskazuje, krasnoborowik ceglastopory ma pory w kolorze ceglastym, i co ważne na trzonie nie ma siateczki, która charakteryzuje trzon krasnoborowika szatańskiego.
Odcień kapelusza w przypadku krasnoborowika ceglastoporego jest w brązach, natomiast odcień kapelusza borowika szatańskiego jest raczej szarawy.
Wiesław Kamiński wskazuje, że szansa na pomylenie tych grzybów jest dość mała, z uwagi na rzadkie występowanie krasnoborowika szatańskiego w Polsce.
- Niedoświadczony grzybiarz ma taką szansę na znalezienie krasnoborowika szatańskiego jak wygranie miliona w totolotku. Borowiki szatańskie nie są częste, rosną w specyficznych środowiskach. Krasnoborowik ceglastopory głównie rośnie w lasach iglastych, a tam się nie znajdzie borowika szatańskiego.
Jak wspomina grzyboznawca, sam jedynie raz w życiu spotkał się z krasnoborowikiem szatańskim. Wskazuje też, że rośnie on na pojedynczych stanowiskach w Polsce i tak naprawdę trzeba mieć dużo szczęścia, żeby go znaleźć. Jednakże istnieje jeszcze jedna różnica, która może pomóc nam zrozumieć, z jakim grzybem mamy do czynienia:
- Krasnoborowik ceglastopory mocno zmienia kolor, już przy lekkim ucisku szybko niebieszczeje, z kolei borowik szatański delikatnie i powoli sinieje.
Grzyboznawca przypomina również, że borowik szatański w Polsce podlega całkowitej ochronie, dlatego nie wolno go zbierać ani niszczyć. Jedyne co możemy zrobić, trafiając na tego rzadkiego grzyba, jest sfotografowanie go.
Zobacz również: Prawdziwa wyrocznia wśród grzybiarzy. Wie kiedy udać się do lasu, by zebrać pełniutkie kosze
Borowik żółtopory - jak go rozpoznać?
Wiesław Kamiński przestrzega również przed innym gatunkiem grzyba, z którym możemy pomylić krasnoborowika ceglastoporego.
- Zbierając krasnoborowiki ceglastopore, bardzo trzeba uważać, bo w tych samych miejscach rosną borowiki żółtopore. Bywa tak, że młody krasnoborowik ceglastopory zanim się rozwinie, ma żółtawe pory pod kapeluszem, dlatego przypomina borowika żółtoporego.
Oba gatunki często rosną w tych samych miejscach, dlatego nietrudno o pomyłkę. Rozróżniamy je jednak, obserwując ich trzony.
- Borowiki żółtopore też mają takie czerwonawe trzony, tylko że na nich jest siateczka, której nie ma na krasnoborowiku ceglastoporym - wskazuje grzyboznawca.
To właśnie na ten gatunek grzyba musimy najbardziej uważać podczas zbierania krasnoborowików ceglastoporych.
- Jest lekko trujący, niektórzy piszą, że niejadalny. W każdym razie efekt zbierania tego grzyba może być taki, że nazbieramy dużo ceglastoporych, lecz wśród nich będzie kilka żółtoporych, a one może nieszczególnie sponiewierają człowieka, ale zupełnie popsują smak potrawy.
