Nowa oranżeria w Ogrodzie Botanicznym UJ skrywa cenną kolekcję roślin. Tropikalne okazy zachwycają
Oranżeria Warszewicza już otwarta. Nowoczesna szklarnia powstała w Ogrodzie Botanicznym UJ w Krakowie. Została wzniesiona w miejscu, w którym niegdyś stała jej poprzedniczka z XIX wieku. Nowa palmiarnia jest domem dla cennej kolekcji tropikalnych roślin z Ameryki Środkowej i Południowej.
Nowa oranżeria nosi imię Józefa Warszewicza. Botanik, ogrodnik i podróżnik w XIX wieku brał udział w naukowych ekspedycjach do Ameryki Środkowej i Południowej. Efektem tych wypraw było wzbogacenie muzealnych kolekcji - w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego - m.in. o zbiory florystyczne.
Już jako pracownik Ogrodu Botanicznego w Krakowie, powiększył zbiory o niemal 10 tys. gatunków roślin. Jego specjalnością były rośliny storczykowate. Do dziś z jego kolekcji przetrwał jeden gatunek - Cyrtopodium andersonii, który nadal rośnie w ogrodzie przy ul. Kopernika.
Kolekcja cennych roślin
Nowoczesna szklarnia została otwarta podczas święta Uniwersytetu Jagiellońskiego, przypadającego 12 maja. Stanęła w miejscu swojej poprzedniczki z XIX wieku, która została wyburzona ponad 50 lat temu. W obiekcie znajduje się kolekcja roślin tropikalnych z Ameryki Środkowej i Południowej.
"Nowa oranżeria została zaprojektowana tak, aby służyć zabezpieczeniu i utrzymaniu najcenniejszych kolekcji naszych roślin, w tym roślin tropikalnych: sagowców, araukarii i storczyków. Jak również będzie miejscem, w którym będą rosły trzy gatunki dziko występujących roślin objętych w Polsce ochroną ścisłą: języcznik zwyczajny (Asplenium scolopendrium) - paproć z rodziny zanokcicowatych, marsylia czterolistna (Marsilea quadrifolia) - wodna paproć z rodziny marsyliowatych oraz salwinia pływająca (Salvinia natans) - wodna paproć z rodziny salwiniowatych" - przekazał prof. Michał Węgrzyn, dyrektor Ogrodu Botanicznego UJ.
Palmiarnia do rozbiórki
Poprzedniczka Oranżerii Warszewicza powstała w 1882 roku. Budowa doszła do skutku dzięki staraniom prof. Józefa Rostafińskiego, a projekt i realizację powierzono wiedeńskiej firmie Andreasa Milde.
Żelazna konstrukcja najprawdopodobniej miała modny wówczas kolor czerni lub grafitu. Dawna oranżeria była miejscem ekspozycji palm i roślin tropikalnych. Wiele z nich, w tym ok. 300 gatunków storczyków przywiózł do Krakowa Józef Warszewicz.
Jednak już po 20 latach od budowy palmiarnia była w złym stanie technicznym. Dokument z 12 maja 1906 roku nie pozostawiał złudzeń:
"Duże tafle szklane spadające z dachu wyrządzają znaczne szkody, raniąc i łamiąc rośliny, i przedstawiając poważne niebezpieczeństwo dla personelu ogrodniczego i publiczności zwiedzającej szklarnię".
Zwrot akcji nastąpił dopiero w 1912 roku, gdy dyrektorem Ogrodu Botanicznego został prof. Marian Raciborski. Rok później udało mu się pozyskać od władz dodatkowe fundusze, dzięki czemu w palmiarni można było przeprowadzić konieczne prace.
Kolejna przebudowa miała miejsce w 1928 roku, kiedy to obiekt podwyższono o 3-4 metry. Palmiarnia została rozebrana 31 marca 1969 roku.
Nowa oranżeria w liczbach
Plany odbudowy historycznego pawilonu krążyły od wielu lat. Obecna oranżeria ma te same gabaryty, co XIX-wieczna palmiarnia, jest tylko trochę niższa.Liczy ponad 11 metrów, a wraz z iglicą to już niemal 15 metrów. Przeszklony pawilon ma stalową konstrukcję i jest zwieńczony szklanym, mansardowym dachem.
W oranżerii nie zabrakło miejsca przeznaczonego do celów edukacyjnych, organizacji konferencji czy artystycznych wydarzeń. Odwiedzający mogą też spędzić czas w kawiarni - zarówno w środku, jak i na zewnątrz. Na tyłach oranżerii i przy tarasie znajdują się stoliki.
Ogród Botaniczny UJ w Krakowie jest otwarty w okresie letnim codziennie od 9 do 19. W tym czasie dla zwiedzających otwarta jest również Oranżeria Warszewicza.
Koszt budowy Oranżerii Warszewicza to prawie 9,7 mln zł, z czego ponad 6,6 mln zł pochodzi z Funduszy Europejskich.
Źródło:
- materiały prasowe UJ (www.uj.edu.pl/wiadomosci/-/journal_content/56_INSTANCE_d82lKZvhit4m/10172/158594877)
***
