Środa popielcowa 2023. Czy trzeba iść do kościoła? Kogo obowiązuje post?

Dla katolików wielki post jest czasem pokuty i nawrócenia. Nawiązuje do czterdziestodniowego postu Jezusa na pustyni. W Kościele katolickim rozpoczyna się dokładnie 46 dni przed Wielkanocą, ale nie wlicza się do niego sześciu niedziel występujących w tym czasie. Pierwszy dzień wielkiego postu przypada w środę popielcową. Jest to święto ruchome i co roku jest obchodzone w innym czasie. Zawsze jest to jednak między 4 lutego a 10 marca. W tym roku środa popielcowa jest obchodzona 22 lutego.

Obecnie podczas mszy w środę popielcową głowy wiernych są posypywane popiołem. Rytuał ten jest powiązany z dwoma tradycjami, które obowiązywały w pierwszych latach chrześcijaństwa. Wówczas w środę przed pierwszą niedzielą wielkiego postu posypywano popiołem głowy publicznych grzeszników, którzy mogli liczyć na odpuszczenie swoich win w Wielki Czwartek.

W X wieku publiczna pokuta odeszła w zapomnienie. Poprzez nakaz papieża Urbana II obrzęd posypywania głowy popiołem został w Kościele katolickim aż do dziś.

Zobacz także: Papież Leon XIII miał wstrząsającą wizję. Watykan woli o tym milczeć

W środę popielcową wierni pochylają swoje głowy, by kapłan mógł je posypać popiołem. Czyni to, wypowiadając przy tym słowa "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz".

Mało kto jednak wie, skąd pochodzi popiół wykorzystywany w środę popielcową. Otóż zgodnie z tradycją powstaje on ze spalenia zeszłorocznych palm wielkanocnych. Jest on symbolem nie tylko przemijalności, ale także cierpienia oraz pokuty.

Powstrzymywanie się od jedzenia mięsa dla wielu wiernych kojarzy się głównie z każdym piątkiem. W liturgii ten dzień ma szczególne znaczenie - jest pamiątką śmierci Chrystusa. Szukając odpowiedzi na pytanie, czy w środę popielcową można jeść mięso, warto zajrzeć do Kodeksu Prawa Kanonicznego.

Kan. 1251 KPK mówi, że "wstrzemięźliwość od spożywania mięsa lub innych pokarmów, zgodnie z zarządzeniem Konferencji Episkopatu, należy zachowywać we wszystkie piątki całego roku, chyba że w danym dniu przypada jakaś uroczystość. Natomiast wstrzemięźliwość i post obowiązują w środę popielcową oraz w piątek Męki i Śmierci Pana naszego Jezusa Chrystusa".

Kolejny kanon Kodeksu Prawa Kanonicznego stanowi, że wstrzemięźliwość dotyczy osób, które ukończyły 14 lat. Prawo postu obowiązuje natomiast wszystkie pełnoletnie osoby, aż do rozpoczęcia sześćdziesiątego roku życia. "Duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku niezwiązani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty" - czytamy w KPK.

Zobacz także: Stwierdzenie nieważności sakramentów to trudna droga

Zdarza się, że post oraz wstrzemięźliwość jest błędnie uznawana za dokładnie to samo. Warto zaznaczyć, że post to jednak nie tylko niejedzenie mięsa, ale także ograniczenie spożywanego pokarmu. Ścisły post, który obowiązuje w środę popielcową oraz w Wielki Piątek opiera się na spożyciu jednego sycącego posiłku w ciągu dnia.

Wiernych zastanawia nie tylko kwestia spożywania mięsa w środę popielcową, ale także to, czy wówczas trzeba uczestniczyć we mszy świętej. W tym przypadku trzeba podkreślić, że w Kościele katolickim występują uroczystości liturgiczne, które są świętami nakazanymi.

Kan. 1247 KPK mówi, że "w niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane, wierni są zobowiązani uczestniczyć we Mszy świętej oraz powstrzymać się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci, przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu oraz korzystanie z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego". Na liście świąt nakazanych nie ma jednak środy popielcowej, a to oznacza, że w tym dniu uczestniczenie we mszy świętej nie jest obowiązkowe. Mimo to co roku w kościołach pojawiają się tłumy wiernych.

***