Wiosenne grzyby. Oto co musisz wiedzieć o smardzach jadalnych

Smardzów można szukać przede wszystkim po ciepłych wiosennych deszczach. Warto jednak mieć na uwadze, że w Polsce są one objęte częściową ochroną, a zbierać je można tylko w niektórych miejscach.

Wielu grzybiarzy fakt ten nie satysfakcjonuje i w związku z tym po smardze jeżdżą m.in. do Czech i na Słowację. W 2021 roku do Ministerstwa Środowiska wpłynęła nawet petycja w tej sprawie, jednak nie przyniosła ona oczekiwanych rezultatów.

Lata temu spotkanie smardzów w Polsce było trudnym zadaniem. Z czasem jednak zaczęło pojawiać się ich coraz więcej. Wcześniej były objęte całkowitą ochroną.

Jak podaje "Gazeta Wyborcza", zdaniem Polskiego Towarzystwa Mykologicznego usunięcie smardzów z listy gatunków chronionych jest nieuzasadnione. Jako rozwiązanie pada jednak wyłączenie ich z zakazu zbioru owocników. Istotne jednak, by działo się to bez szkody dla grzybni.

Czytaj również: Wiosna w lesie: Te grzyby pojawiają się w marcu! Właściwości smardzów

Smardz jadalny, zwany także zwyczajnym, to gatunek grzybów z rodziny smardzowatych. Jest doceniany na całym świecie za sprawą wyjątkowych walorów  smakowych.

Smardze można spotkać zarówno w lasach iglastych, jak i liściastych. Zdarza się również tak, że rosną na obszarach trawiastych, nieopodal rzek oraz w sadach lub ogrodach w pobliżu drzew owocowych.

Smardze przede wszystkim lubią żyzne gleby, które obfitują w związki organiczne. Nie ma możliwości zbierania ich w lasach. Smardze na stanowiskach naturalnych są objęte ochroną. Można je zbierać jedynie na stanowiskach sztucznych, czyli np. w ogrodach, szkółkach leśnych, parkach oraz na innych terenach uprawianych przez człowieka.

Sprawdź: Leśnicy apelują: nie puszczajcie psów luzem w lesie

Owocnik smardza, czyli jego główka zazwyczaj osiąga średnicę mniej więcej siedmiu centymetrów i wysokość dziesięciu centymetrów. Ma on kulistą, owalną, jajowatą albo stożkowatą formę i jest pusty w środku. Można go spotkać w kolorze beżowym, szarym lub czarnym.

Smardz jadalny charakteryzuje się przede wszystkim mocno pofałdowaną strukturą, która jest pełna głębokich wypustek o nieregularnym kształcie. Przedzielają je żeberkowate przegródki, w których wnętrzu znajduje się warstwa zarodnikonośna. Dolna część główki odznacza się wypustkami o zaokrąglonym kształcie, które są wyraźnie zespojone z trzonem.

Ogonek smardza, czyli jego trzon osiąga maksymalnie dziewięć centymetrów, a jego obwód to mniej więcej cztery centymetry. Z zewnątrz jest pomarszczony i chropowaty, a środek jest zupełnie pusty. Charakteryzuje się on nieregularną i cylindryczną formą oraz szeroką i bruzdowatą podstawą. Ogonek ma różne kolory. Może przybierać barwy od białego po jasnożółty.

Smardze jadalne mają delikatny smak i lekko korzenny aromat. Ich miąższ jest łamliwy i kruchy, a w dodatku odznacza się woskowatą konsystencją. Przybiera kolor biały, żółty lub ochrowy. Warto jednak pamiętać, że smardze można spożywać dopiero po odpowiedniej obróbce termicznej.

Miąższ smardza jadalnego nie tylko wyjątkowo smakuje, ale jest także bogaty w składniki odżywcze. Zawiera przede wszystkim spore ilości białka i błonnika oraz tłuszczów i węglowodanów. Poza tym jest źródłem wielu witamin i soli mineralnych.

Smardze jadalne są bogate w takie aminokwasy, jak między innymi: alanina, arginina, cysteina, glutamina, lizyna i metionina. Ponadto zawierają substancje mające działanie antyoksydacyjne.

Smardza jadalnego dość łatwo pomylić z przypominającym go smardzem wyniosłym oraz smardzem półwolnym. Niedoświadczeni grzybiarze mogą go także pomylić z piestrzenicą kasztanowatą, która wykazuje silnie trujące właściwości. Występuje ona w lasach iglastych, a jej owocnik charakteryzuje się brązowym lub czerwonym kolorem oraz silnie pofałdowaną strukturą.

Główka piestrzenicy kasztanowatej ma średnicę od trzech do nawet dwunastu centymetrów. Trzon natomiast jest krótki i nieregularny, a od spodu jest nieznacznie zgrubiały. Najpierw przybiera barwę białawo-cielistą, a później fioletowo-czerwoną. Cała powierzchnia posiada nieregularne wgłębienia. Trzon młodej piestrzenicy jest pełny, ale u starszych okazów staje się pusty.

Miąższ piestrzenicy kasztanowatej jest biały, a zapachem przypomina niedojrzałe orzechy. Poza tym jest chrząstkowaty i kruchy. Zatrucie tym grzybem zazwyczaj jest łagodne, ale odnotowano przypadki śmiertelne. Warto więc zapamiętać jak odróżnić smardza jadalnego od piestrzenicy kasztanowatej.

Zobacz także: Na wiosnę nie zbierać tych grzybów!