Zgłaszasz zakłócanie „ciszy nocnej"? W polskim prawie nie ma takiego pojęcia

O sąsiedzkich sporach i zakłócaniu spokoju domowego pisał już Aleksander Fredro w wierszu pt. „Paweł i Gaweł". Czy Gaweł, wymyślający w domu najdziksze swawole, wywracający koziołki, strzelający, trąbiący, krzyczący do znoju - i wreszcie - wychodzący z założenia, że „Wolnoć, Tomku, w swoim domku”, poniósłby dziś konsekwencje prawne z uwagi na łamanie ciszy nocnej?

Zacznijmy od tego, że pojęcie „ciszy nocnej” nigdy nie zostało zdefiniowane w polskim ustawodawstwie i w największym skrócie można powiedzieć, że jest to umowa społeczna regulowana odpowiednimi, wewnętrznymi przepisami m.in. przez zarząd wspólnoty mieszkaniowej w ustanowionym regulaminie.

Zazwyczaj przyjmuje się, że cisza nocna trwa od godziny 22 do 6 rano. Jednak to, jakie dodatkowe obostrzenia znajdują się w regulaminie dotyczącym pojęcia ciszy nocnej, zależy wyłącznie od spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych czy zarządcy budynków.

Należy jednak zaznaczyć, że art. 134 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że za porę nocną (nie ciszę - przyp. red.) uważa się czas od godz. 21 do godz. 7. Z kolei Kodeks postępowania karnego przyjmuje za porę nocną czas od godz. 22 do godz. 6.

Czytaj także: Liście z drzew sąsiada opadają na twoją działkę? Oto co możesz zrobić

Skoro w polskim prawie nie istnieje pojęcie ciszy nocnej, to oznacza, że w potyczce z hałasującym w nocy sąsiadem stoimy na przegranej pozycji? Nic z tych rzeczy.

Kodeks wykroczeń w art. 51§1 stanowi, że: „Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny".

Ponadto, zgodnie z art. 144 Kodeksu cywilnego właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

Warto również dodać, że Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jasno określa normy hałasu w mieszkaniu. W dzień, między godziną 6 a 22 poziom hałasu nie powinien przekraczać 40 dB, a nocą - 30 dB. Norma ta dotyczy ogólnego poziomu hałasu przenikającego do pomieszczenia mieszkalnego ze wszystkich źródeł łącznie.

Zatem zakłócanie spokoju może mieć miejsce nie tylko w nocy, ale również w trakcie dnia. Oznacza to, że jeśli sąsiad np. przez wiele godzin puszcza głośną muzykę, również mamy prawo interweniować.

Warto wiedzieć: Czy możesz parkować pod posesją sąsiada? Sprawdź, zanim spotkają cię nieprzyjemności

Skupiając się jednak na uciążliwym hałasie nocą, warto odpowiedzieć sobie na pytanie, gdzie zgłaszać zakłócanie ciszy nocnej i co grozi osobie łamiącej wówczas prawo?

Sprawcę wykroczenia z art. 51§1 Kodeksu wykroczeń może zostać nałożony m.in. mandat karny w drodze postępowania mandatowego. Należy jednak pamiętać, że  grzywna może wynieść od 20 do 5 tys. zł, ale ustawodawca przewiduje również karę aresztu, która może być orzekana w wymiarze od 5 do 30 dni oraz ograniczenie wolności trwające jeden miesiąc. 

Ponadto, zachowanie wypełniające znamiona wspomnianego wykroczenia z art. 51 Kodeksu wykroczeń powinno podlegać indywidualnej ocenie przez uprawniony do tego organ. Zgodnie z art. 9 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, w pierwszej instancji w sprawach o wykroczenia orzeka sąd rejonowy, oskarżycielem publicznym, uprawnionym do dokonywania czynności wyjaśniających i złożenia wniosku o ukaranie do sądu, jest policja.

"Policja po przybyciu na miejsce zdarzenia, po ustaleniu sprawcy, okoliczności sprawy, potencjalnych dowodów i ewentualnych świadków, wobec sprawcy może zastosować pouczenie, zwrócenie uwagi, ostrzeżenie itd. Jeżeli powyższe środki nie poskutkują, policjant ma prawo nałożyć grzywnę w postaci mandatu karnego lub skierować wniosek o ukaranie do sądu rejonowego. Właściciele lub najemcy lokalu odpowiedzialni są także za to, aby osoby w nim przebywające stosowały się do zachowania wymogów ciszy nocnej" - czytamy na stronie Sejmu w odpowiedzi z 18 grudnia 2009 r. podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia ministra - na zapytanie nr 5344 w sprawie uprawnień funkcjonariuszy policji podejmujących interwencję w przypadku zakłócania spoczynku nocnego.

Zdarzają się sytuacje, gdy sąsiad regularnie zakłóca ciszę nocą - nawet pomimo nakładanych na niego mandatów. Czy mając na uwadze takie okoliczności, możemy walczyć o prawo do spoczynku nocnego, które zgodnie z obowiązującym prawem jest dobrem chronionym?

Zgodnie z art. 16 ustawy o własności lokali, "Jeżeli właściciel lokalu (...) wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo przez swoje niewłaściwe zachowanie czyni korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnej uciążliwym, wspólnota mieszkaniowa może w trybie procesu żądać sprzedaży lokalu w drodze licytacji na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji z nieruchomości."