Jak uprawiać jeżówkę?
Jeżówka (łac. Echinacea) jest piękną byliną, która doskonale sprawdzi się w każdym ogrodzie. Należy do rodziny astrowatych, i pochodzi z Ameryki Północnej. Od środka lata aż do października jeżówki zdobią rabaty kwiatami zwabiającymi motyle. W szkółkach możemy spotkać się z wieloma odmianami jeżówki, różniącymi się barwą, kształtem i pokrojem kwiatów. Wszystkie jednak łączy oryginalne piękno oraz właściwości sprawiające, że wykorzystywane są w lecznictwie i kosmetyce.
Stanowisko, sadzenie i rozmnażanie
Jeżówka wymaga stanowiska słonecznego, ewentualnie z lekkim zacienieniem. Podłoże musi być żyzne i przepuszczalne, ale nie lekkie i piaszczyste o odczynie obojętnym.
Jeżówkę sadzimy do gleby pozbawionej trwałych i uciążliwych chwastów. Najlepiej, jeśli wcześniej nawieziemy ją rozłożonym kompostem lub obornikiem.
Sadzonki jeżówki można uzyskać na kilka sposobów: przez wysiew nasion bezpośrednio do gruntu, wysianie rozsady, pozyskiwanie samosiejek i przez podział korzeni rośliny matecznej. Podziału korzeni dokonujemy pod koniec kwietnia, kiedy rośliny zaczynają budzić się do życia.
Zebrane lub kupione nasiona wysiewamy do rozsadnika już wczesną wiosną. Kiedy siewki wypuszczą po kilka listków, pikujemy je, a potem w miarę potrzeby przesadzamy do większych doniczek i uprawiamy je w nich aż do połowy września, po czym wysadzamy je na stałe miejsce. Rośliny będą mieć jeszcze czas, aby się dobrze zakorzenić przed zimą, jednak w pierwszym roku powinniśmy je okryć.
Do gruntu nasiona wysiewamy w kwietniu, a wschodzące siewki można przepikować i rozsadzić na inne miejsca, jeśli wyrosły za gęsto.
Uprawa i pielęgnacja
Jeżówka jest rośliną stosunkowo łatwą w uprawie. Najważniejszy zabieg pielęgnacyjny to regularne odchwaszczanie. Dobrym rozwiązaniem jest wyściółkowanie powierzchni wokół posadzonych bylin, ponieważ sama jeżówka również jest rośliną dość ekspansywną i rozrasta się na boki przy pomocy kłączowatych korzeni oraz produkuje samosiejki.
Rośliny należy regularnie podlewać, a w razie potrzeby podwiązać pędy, które mogą osiągać do 1,5 m wysokości i czasem mogą się pokładać. Nie należy w pobliżu jeżówek sadzić innych, mniejszych bylin, ponieważ szybko zostaną one przez nią zagłuszone. Jeżówki źle znoszą przesadzanie, dlatego lepiej dobrze przemyśleć gdzie je posadzimy.
Po przekwitnięciu należy obciąć kwiatostany (można poczekać aż dojrzeją nasiona, jeśli chcemy je wysiać). Jeżówki dobrze znoszą nasze zimy i raczej nie powinny przewarzać, jednak można je przykryć ściółką, aby uchronić zimujące w glebie korzenie przed przemarznięciem w czasie mroźnej, bezśnieżnej zimy.
Do nawożenia najlepiej stosować kompost. Dobrym rozwiązaniem jest też wieloskładnikowy nawóz mineralny o długim okresie działania, który aplikujemy pod roślinę wczesną wiosną i aż do jesieni dostarcza on roślinom niezbędnych mikroskładników.
Polecane odmiany
Tak jak wspomniano, jest bardzo wiele odmian jeżówki, dlatego warto dokonywać ich zakupu w okresie ich kwitnienia. Najbardziej znana jest jeżówka purpurowa, o klasycznym wyglądzie. Z bardziej oryginalnych odmian polecić można ‘Magnus’, o ciemnoróżowych płatkach i brązowo-pomarańczowym środku kwiatu czy ‘Kim’s Knee Hight’ o środku najeżonym i bardzo intensywnym różowym kolorze.
Zbiór i wykorzystanie
W ogrodzie, jeżówki mają bardzo wiele zastosowań. Doskonale komponują się z innymi bylinami na rabatach. Trzymane w wodzie przez długi czas zachowują świeżość, dlatego świetnie nadają się na kwiaty cięte do wazonu.
Jeżówki są składnikiem wielu leków oraz kosmetyków, często zresztą nazywanych od łacińskiej nazwy rośliny „Echinacea”. Rośliny zawierają żelazo, miedź, wielocukry, garbniki, kwasy tłuszczowe, terpeny oraz witaminy A, C i E.
W warunkach domowych można ją wykorzystać do zrobienia nalewek, maści i syropów stosowanych przy przeziębieniach i grypie.
