Najpierw je poczujesz, dopiero potem zobaczysz. Czarcie jajo skrywa się w lasach
Oprac.: Joanna Leśniak
Grzybobranie może być zaskakującą przygodą. Choć miłośnicy tej formy spędzania czasu zapewne najchętniej umieszczają w swoich koszach przysmaki pokroju borowika szlachetnego czy podgrzybka, w lasach trafić można na bardziej zaskakujące kąski. Być może grzyb czarcie jajo brzmi jak okaz, od którego trzeba trzymać się z daleka, lecz w krajach Europy Zachodniej jest uważany za nie lada rarytas. Co trzeba o nim wiedzieć i dlaczego nie warto zniechęcać się wonią padliny, którą wydaje?
Spis treści:
Brzydki zapach podczas spaceru — to może być sromotnik smrodliwy
Wybierasz się do lasu, by nieco odsapnąć od codziennych spraw, rozglądasz się także za apetycznymi grzybami. W pewnym momencie czujesz swąd padliny, przez co masz obawy względem tego, jaki widok zastaniesz, wykonując kolejne kroki.
Istnieje prawdopodobieństwo, że nie trafisz na zwierzęce szczątki, a na sromotnika smrodliwego (nazywanego też bezwstydnym), który słynie z nieprzyjemnej woni. Właśnie przez nią grzyb zyskał wiele potocznych nazw. Bywa określany mianem śmierdziucha, śmierdziaka, gazówki, śmierdzącej panny, bełdki pańskiej czy smrodziucha. Nie ma co, działają na wyobraźnię!
Charakterystyczny zapach jest domeną dojrzałych owocników. Młodsze, nazywane czarcim jajem, nie cechują się tak intensywnym aromatem. Grzyby w Niemczech i we Francji traktowane są w kategoriach niebanalnego przysmaku, od którego wytrawni grzybiarze nie powinni stronić.
Jak wygląda grzyb czarcie jajo?
O ile dojrzałe egzemplarze przyjmują kształt jednoznacznie kojarzący się z królestwem grzybów (ich trzon o porowatej powierzchni osiąga zazwyczaj od 10 do 20 centymetrów, a główka przypomina dzwon lub naparstek), o tyle czarcie jajo prezentuje się dość oryginalnie. Przyjmuje białawą barwę i zaokrąglony kształt, a jego wielkość zbliżona jest do kurzego jaja. Do grzybów przylgnęła także inna nazwa — tradycyjne były nazywane jajami wiedźmy.
Czy czarcie jajo jest jadalne?
Sromotnik smrodliwy nie jest trujący, ale ze względu na przykry zapach i śluz, jakim jest pokryty, uznaje się go za okaz niejadalny. Nieco inaczej jest w przypadku młodszego owocnika. Nie wydziela tak silnego aromatu, a co z walorami żywnościowymi? Jak smakuje czarcie jajo? Smakosze wyczuwają w nim mieszankę ziemistych nut z posmakiem rzodkiewki.
Kiedy wybrać się na grzybobranie i jak jeść czarcie jajo?
Sezon na czarcie jajo zaczyna się już w maju, a poszukiwania prowadzić można do października, czasem nawet listopada. Preferuje zacienione i wilgotne miejsca. Można zaliczyć go do pospolitych grzybów, które występują we wszystkich typach lasów. Istnieje szansa, że trafisz nie tylko na pojedyncze osobniki, ale także grzyby zebrane w niewielką grupę.
Grzybobranie okazało się owocne? Czas przejść do kulinarnego zastosowania czarciego jaja. Przed obróbką należy usunąć skórę oraz galaretowatą warstwę. Pozostanie białawy rdzeń, którego schrupać można nawet na surowo. Trzeba jednak przyznać, że wybornie smakuje podsmażany na patelni. Grzyb zyskuje dzięki temu większą chrupkość. Jego smak doskonale podkreśli świeża zielenina (np. popularna natka pietruszki). Do smażonych czarcich jaj warto dodać prażone nasiona dyni, słonecznika, a także orzechy włoskie.
Czarcie jajo wykorzystać można do sosów, świetnie koresponduje z warzywami, zwłaszcza pomidorami. Grzyby nadają się też do marynowania.
Jaja wiedźmy w medycynie naturalnej
Do sromotnika smrodliwego warto przekonać się z jeszcze jednego powodu. Od wieków królował wśród grzybów docenianych w medycynie naturalnej. Uważano go za afrodyzjak, wykorzystywano go także w kuracjach wspomagających leczenie zakrzepicy.
Do dziś można znaleźć przepisy na nalewkę z czarciego jaja, która miała uśmierzać ból zębów oraz brzucha, wspierać leczenie nadciśnienia i chorób nerek. Stosowano ją również zewnętrznie jako remedium przyspieszające gojenie się ran i odleżyn. Miała przynieść ukojenie po ukąszeniach owadów i przy objawach reumatyzmu. Nawet współcześnie określa się czarcie jajo mianem najbardziej leczniczego grzyba na terenie Europy.
Dlaczego sromotnik smrodliwy? Skąd bierze się fetor?
W ramach ciekawostki warto poznać powód, przez który grzyb wydaje woń padliny. W naturze nic nie dzieje się bez przyczyny! Okazuje się, że przykry dla ludzi zapach działa jak magnes na muchy. Pożywiają się one masą znajdującą się na główce grzyba, a następnie przenoszą zarodniki zarówno na swoim ciele, jak i poprzez odchody. W ten sposób powstają kolejne pokolenia czarcich jaj.
Polecamy:
