Obniżka VAT na żywność. Miało być taniej, jest coraz drożej?

• Obniżka VAT na produkty żywnościowe, zawarta w tarczy antyinflacyjnej, weszła w życie przed kilkoma dniami. Artykuły spożywcze, które do tej pory objęte były stawką 5 proc., potaniały o kilka — kilkanaście groszy.
• Ustawa obniżająca VAT na część produktów żywnościowych przewiduje mniejsze stawki podatku w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 roku.
• Jak faktycznie kształtują się ceny w polskich marketach po obniżce? Postanowiliśmy to sprawdzić. W tym celu wybraliśmy się do jednego z najpopularniejszych sklepów.

Obniżka VAT na produkty żywnościowe, zawarta w tarczy antyinflacyjnej, weszła w życie przed kilkoma dniami. Produkty żywnościowe, które do tej pory objęte były stawką 5 proc., potaniały od kilku do kilkunastu groszy. Jak wynika z wyliczeń rządu, przeciętna rodzina powinna zaoszczędzić dzięki obniżce około 45 złotych miesięcznie.

Jak to wygląda w praktyce? Odwiedziliśmy market jednej z największych i najpopularniejszych w Polsce sieci. Ceny zakupów porównaliśmy z tymi sprzed miesiąca. Wniosek jest jeden — w przypadku zakupu niewielkiej liczby produktów obniżki na paragonie niemal nie widać.

Ustawa obniżająca VAT na część produktów żywnościowych przewiduje mniejszą stawkę podatku w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 roku. Zgodnie z założeniami do zera spadł VAT na żywność i napoje objęte do tej pory stawką 5 proc. Wśród nich znalazły się między innymi:

• mięso i ryby oraz przetwory z nich
  
• produkty mleczarskie
• warzywa i owoce oraz przetwory z nich
• zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze
• niektóre napoje, np. zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne

Dodatkowo rząd zobowiązał sprzedawców do umieszczenia w widocznym miejscu specjalnych informacji, które mają przypominać klientom o zmianach. W związku z tym przy kasach pojawiły się karteczki informujące, iż "dla towarów spożywczych obowiązuje stawka podatku od towarów i usług obniżona do wysokości 0 procent".

Jak faktycznie kształtują się ceny w polskich marketach po obniżce?

15 stycznia za zakup płatków owsianych (2,99 zł), mrożonych różyczek kalafiora (3,49 zł), jogurtu naturalnego (1,69 zł) oraz serka wiejskiego (1,89 zł) zapłaciliśmy w sumie 10,06 zł. 4 lutego te same produkty kosztowały kolejno - 2,84 zł, 3,32 zł, 1,60 zł, 1,99 zł. Za podobne zakupy po obniżce VAT zapłacimy więc 9,75 zł.

22 stycznia na naszym paragonie znalazł się twaróg półtłusty (2,99 zł), hummus (3,99 zł), natka pietruszki (1,99 zł) oraz kajzerka wieloziarnista (0,49 zł). Za zakupy zapłaciliśmy 9,46 zł. 4 lutego nasz paragon obejmował kwotę 8,99 zł. Te same produkty, znajdujące się w naszym koszyku kosztowały kolejno - 2,84 zł, 3,80 zł, 1,89 zł, 0,46 zł.

W przypadku małych zakupów obniżka jest więc niemal nieodczuwalna. Czy w przypadku regularnych i dużych zakupów przyniesie to oszczędności? Sprawę postanowiliśmy skonsultować z naszymi czytelnikami, zadając im pytanie "Zauważyliście różnice w cenach produktów spożywczych? Co udało wam się kupić taniej po obniżce VAT-u?". 

"Niedługo, dzięki tej obniżce o VAT, nie będzie nas stać na kupowanie ‘rzeczy’ pierwszej potrzeby" - zauważają niektórzy. Część internautów podkreśla, że po 1 lutego ceny są jeszcze wyższe. Tą ostatnią zmianę trudno jednak interpretować jako skutek przepisów. Jest ona raczej efektem wewnętrznej polityki cenowej poszczególnych sklepów.

Niezależnie od przyczyny, "podwyżek po obniżkach" nie brakuje. "Chleb 7,99 - przed obniżką, 8,49 - po obniżce" - pisze jedna z internautek. Kolejna wtóruje: "Parówki przed obniżką 3,99 zł, po obniżce VAT 5,40 zł".

"Jakie różnice?" - pytają czytelnicy. "Najpierw podnieśli ceny, a teraz niby obniżyli. Przykład: olej kujawski ok. dwóch miesięcy temu był za 8,99 zł, a po obniżce VAT-u 10,39". Kolejna internautka wylicza, iż chleb przed obniżką kosztował 4,50 zł, po obniżce 4,70. Bułka 1 zł, po obniżce 1,10 zł. Mąka 3,50 zł, teraz także 3,50. "Gdzie te obniżki VAT ja się pytam? To jest to samo, co z okazjami. Podnoszą ceny, a później napiszą okazja i ludzie się cieszą. Mówią, że można oszczędzić 45 zł miesięcznie. Hm - to co sobie za to kupić?" - zastanawiają się internauci.

Jak wyjść na zakupy i nie wrócić z mocno uszczuplonym portfelem? Kilka trików na tańsze zakupy zdradziła Katarzyna Bosacka.

Zobacz również: Katarzyna Bosacka zszokowana cenami masła. Będzie jeszcze drożej?

Wyjście na zakupy wiąże się obecnie ze sporymi obawami o ostateczną kwotę, jaka znajdzie się na rachunku. Jak tego uniknąć? "Po pierwsze, jeść prościej. Więcej kaszy, mniej wydumanych składników typu jagody goji. Po drugie, kupować z głową. Sprawdzać za każdym razem wagę produktu, np. masła, bo kostki są znikające - są takie, które ważą 250 gramów, a inne już tylko 170 gramów" - radziła Katarzyna Bosacka w Dzień Dobry TVN.

Ważnym jest także, jak podkreśla dziennikarka, sprawdzanie ceny za kilogram. Taką informację powinniśmy znaleźć przy każdym produkcie we wszystkich sklepach. Dodatkowo - kupowanie artykułów z niższej półki. Takiej zasady trzyma się sama Bosacka. "Co nie znaczy, że gorszej jakości. Te, które są gdzieś na dole, w zwykłym, szarym opakowaniu są dużo tańsze niż w kolorowych opakowaniach, które są reklamowane" - podkreśla.

Częstym błędem, jak zauważyła dziennikarka, jest kupowanie żywności zapakowanej w foliowe woreczki do jednorazowego gotowania. Znajdujące się w takich opakowaniach kasze czy ryże są niejednokrotnie dwa razy droższe od "zwykłych", zapakowanych bez dodatkowych plastików w środku.

"Kupujmy na promocjach, jeśli możemy coś zamrozić, np. masło się świetnie mrozi" - radzi Katarzyna Bosacka. Zamrozić możemy nie tylko masło, mięso czy wędlinę. Także pieczywo, pierogi, a nawet owoce i warzywa.

***

Zobacz również:
Zapłaciłeś więcej niż wskazywała cena na półce? Oto co możesz z tym zrobić
5 ulg podatkowych, o których mogłeś nie wiedzieć
Obniżka VAT na żywność. Premier zapowiada kontrole cen