Większość kobiet w trakcie miesiączki odczuwa ból i skurcze zlokalizowane w okolicach podbrzusza. Skurcze macicy ułatwiają usuwanie resztek błony śluzowej i przyśpieszają oczyszczanie się jej jamy.
Niestety, u niektórych kobiet ból związany z miesiączkowaniem jest wyjątkowo silny, towarzyszą mu nudności, wymioty, biegunka oraz ogólne osłabienie. Dolegliwości te mogą poważnie utrudniać zwykłe funkcjonowanie.
W diagnostyce bolesnych miesiączek podstawowe znaczenie ma dokładne badanie ginekologiczne i USG przez pochwowe. Dzięki temu wśród kobiet cierpiących z powodu bolesnych miesiączek udaje się wyodrębnić te, które cierpią na tzw. wtórne bolesne miesiączkowanie. Dotyczy ono zwykle (ale nie zawsze!) kobiet w 4 i 5 dekadzie życia, u których w miednicy mniejszej toczy się proces chorobowy. Do przyczyn wtórnego bolesnego miesiączkowania zaliczamy m. in.:
- Stany zapalne (np. jajników, jajowodów, macicy)
- Zwężenie kanału szyjki macicy po zabiegach
- Mięśniaki macicy
- Endometriozę
- Wady rozwojowe macicy i pochwy
- Nowotwory zlokalizowane w miednicy (np. rak macicy, rak szyjki macicy)
U tych kobiet ból podbrzusza często pojawia się przed miesiączką (w II fazie cyklu) i trwa przez cały czas krwawienia. Dolegliwości bólowe mogą obejmować również okolicę krzyżową. Wyleczenie choroby, która jest przyczyną bolesnego miesiączkowania, prowadzi do ustąpienia przykrych objawów. Jeśli dokładne badanie wykluczy istnienie wymienionych wyżej chorób, rozpoznajemy tzw. pierwotne bolesne miesiączkowanie. Problem ten dotyczy około 3-10% kobiet, zwykle w młodszym wieku. Najprawdopodobniej przyczyną ich dolegliwości jest nadmierna produkcja w organizmie substancji (np. prostaglandyn), które zwiększają pobudliwości macicy i nasilają jej skurcze. Ból pojawia się zwykle w pierwszym dniu krwawienia, wtedy też jest najbardziej dokuczliwy. W miarę trwania miesiączki dolegliwości stają coraz mniej dotkliwe.
Dolegliwości w trakcie miesiączki możemy próbować łagodzić stosując metody farmakologiczne i niefarmakologiczne. Do metod farmakologicznych zaliczamy:
Stosowanie środków przeciwbólowych, najczęściej tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. naproksen, ibuprofen, diklofenak, ketoprofen) lub paracetamolu. Zniesienie bólu związane jest zahamowaniem produkcji prostaglandyn. Działanie przeciwbólowe wywierają również leki rozkurczowe (np. No-spa).
UWAGA! Nie zaleca się stosowania kwasu acetylosalicylowego (np. Aspiryny) i jego pochodnych, gdyż mogą one nasilać i przedłużać czas trwania krwawienia miesiączkowego.
Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych. Leki te zmniejszają natężenie krwawienia miesiączkowego oraz wpływają hamująco na produkcję prostaglandyn.
Do metod niefarmakologicznych zaliczamy:
- picie naparów z arcydzięgla, koszyczków rumianku pospolitego lub z kozłka lekarskiego. Wywierają one działania rozkurczowe i przeciwbólowe. Picie naparu można rozpocząć na 2-3 dni przed spodziewaną datą miesiączki i kontynuować w trakcie krwawienia
- kąpiele w ciepłej wodzie (ale nie gorącej, gdyż może dojść do nasilenia krwawienia!). Kąpiel działa relaksująco i rozkurczowo
- delikatny masaż podbrzusza z użyciem olejków aromatycznych (np. miętowego lub z melisy)
- unikanie spożywania potraw ciężkostrawnych (tłustych, smażonych) oraz działających wzdymająco (np. kapusta, groch). U niektórych kobiet mogą powodować nasilenie dolegliwości
- unikanie forsownego wysiłku fizycznego w trakcie miesiączki. Jednocześnie należy pamiętać, że kobiety dbające o swoją kondycję fizyczną, rzadziej cierpią z powodu bolesnych miesiączek
Lek. Dorota Studzińska
