Dieta bogatoresztkowa: Na czym polega? Komu pomoże?

Dieta bogatoresztkowa, inaczej nazywana dietą wysokobłonnikową, opiera się na produktach zawierających duże ilości polisacharydów roślinnych, czyli błonnika pokarmowego, hemicelulozy, pektyn, ligniny i gum. Podstawowa dieta powinna zawierać 30-40 g polisacharydów, natomiast na diecie bogatoresztkowej spożywa się 50-70 gramów tych substancji dziennie. Ten sposób żywienia jest dietą leczniczą, gdyż pomaga usprawnić proces trawienia i uregulować rytm wypróżnień, dzięki czemu można ją stosować w przypadku chorób układu pokarmowego. Mogą jednak sięgać po nią wszyscy, którzy chcą poprawić metabolizm i zredukować zbędne kilogramy. Dietę bogatoresztkową należy wprowadzać powoli, by przewód pokarmowy mógł się przyzwyczaić do tak wysokich dawek błonnika. Inaczej mogą wystąpić różne skutki uboczne, np. wzdęcia, kolka lub biegunka. 

W diecie bogatoresztkowej powinno się znaleźć jak najwięcej produktów bogatych w błonnik pokarmowy. Należy więc wybierać ciemne pieczywo wypiekane z mąki razowej, żytniej, mieszanej lub orkiszowej. Poleca się również takie, które ma dużą ilość otrębów. Do produktów zawierających duże ilości błonnika należą też grube kasze (gryczana, jęczmienna, jaglana), brązowy ryż oraz makaron pełnoziarnisty. Warto zaznaczyć, że nie powinno się ich gotować zbyt długo, tylko na półtwardo, ponieważ tracą wtedy sporo błonnika i innych cennych składników odżywczych.

Dużą ilość błonnika zawierają także warzywa i owoce oraz rośliny strączkowe. Na diecie bogatoresztkowej powinny być spożywane w ilości nawet 1 kg dziennie. Są to produkty niskokaloryczne, więc mogą być jedzone w takiej ilości bez obaw o zbędne kilogramy. Najlepiej wybierać te z niskim indeksem glikemicznym, gdyż nie podnoszą one nagle poziomu cukru we krwi. Do menu warto także dołączyć płatki owsiane i otręby pszenne, które można jeść z mlekiem, jogurtem lub sałatkami.

W diecie bogatoresztkowej powinna znaleźć się też odpowiednia ilość białka (20-25 proc. wartości energetycznej), które jest niezbędne do wzrostu i regeneracji tkanek. Jego dobrym źródłem są ryby, chude mięso, sery i produkty mleczne (mleko, jogurt naturalny, kefir) o niskiej zawartości tłuszczu.

W przypadku diety wysokobłonnikowej ważne jest, aby zwiększyć ilość przyjmowanych płynów do 2-2,5 l na dzień. Ich ograniczona ilość może spowolnić procesy trawienne i przyczyniać się do występowania zaparć oraz zatrzymywania wody w organizmie. Szczególnie powinno się pić dużo wody mineralnej, najlepiej niegazowanej (nie powoduje wzdęć i dyskomfortu). Można również sięgać po herbaty ziołowe, które poprawiają trawienie, a także kawę zbożową. 

Będąc na diecie wysokobłonnikowej, powinno zrezygnować się z cukru i słodyczy oraz produktów przetworzonych. Są one bowiem bardzo kaloryczne, a do tego nie zawierają żadnych składników resztkowych. Należy też unikać białego pieczywa i produktów z mąki pszennej. Konieczne jest także wyeliminowanie produktów wysokotłuszczowych, głównie pochodzenia zwierzęcego i zawierających tłuszcze trans. Powinno się więc zrezygnować z wyrobów czekoladowych, ciastek, margaryny, a także potraw smażonych i pieczonych. Mięso powinno być gotowane (w wodzie lub na parze) czy też duszone. Od czasu do czasu można sięgać po produkty z niską zawartością tłuszczu, np. plasterek sera żółtego lub twarogu. Można je jeść w połączeniu z żytnim lub razowym pieczywem. Należy również ograniczyć spożycie jajek.

Dieta bogatoresztkowa jest określana dietą leczniczą nie bez powodu. Dzięki wysokiej zawartości błonnika, wpływa na pobudzenie metabolizmu i uregulowanie wypróżnień. Polecana jest osobom cierpiącym na zaparcia i problemy z wypróżnianiem się. Polisacharydy roślinne wchłaniają też kancerogeny powstające w jelitach w wyniku rozkładu kwasów żółciowych oraz przyspieszają ich wydalanie. Dlatego też dietę wysokobłonnikową stosuje się w przypadku zespołu jelita drażliwego, raka jelita grubego i choroby uchyłkowej jelita grubego. Dzięki temu, że dieta bogatoresztkowa świetnie wpływa na przemianę materii, polecana jest osobom z nadwagą i otyłością. Może przynieść zadowalające efekty w procesie odchudzania. Ten sposób odżywiania może również zapobiec rozwojowi cukrzycy, miażdżycy i kamicy nerkowej. 

Choć dieta bogatoresztkowa jest zdrowa, to nie każdy może po nią sięgać. Przeciwwskazaniem do jej stosowania są stany zapalne żołądka, jelit, trzustki i dróg żółciowych. Nie jest zalecana również osobom z nieżytem przewodu pokarmowego, wrzodami żołądka lub dwunastnicy, niedożywieniem oraz niedokrwistością z braku żelaza. Wiele kontrowersji budzi stosowanie diety bogatoresztkowej u dzieci. Z jednej strony duża ilość błonnika może pomóc na kolki i zaparcia u najmłodszych, jednak substancja ta ogranicza wchłanianie witamin. Dlatego też wprowadzenie tego rodzaju diety u dzieci zależy skonsultować z lekarzem lub dietetykiem.