Dieta ketogeniczna: Szybkie odchudzanie czy zagrożenie dla zdrowia?

Dieta ketogeniczna (ketogenna) polega na tym, że organizm aż 80-90% energii czerpie z tłuszczów. Pozostałe 10% dostarczają węglowodany i białka. Niewystarczająca ilość cukrów w pożywieniu sprawia, że organizm zaczyna pobierać i rozkładać tłuszcze. Dostarczają one jednak tylko 70% zapotrzebowania, a organizm wchodzi w stan niedożywienia i zaczyna spalać tkankę tłuszczową. Jednocześnie uczucie łaknienia jest hamowane przez tzw. stan ketozy, czyli rozpadania się tłuszczów na ciałka ketonowe.

Dieta ketogeniczna wymaga dokładnych wyliczeń, opartych na proporcji 4:1 lub 3:1, co oznacza że na 4 lub 3 gramy tłuszczu powinien przypadać 1 gram białka i węglowodanów łącznie. Zwiększona ilość cukrów powoduje wyjście ze stanu ketozy, a dieta przestaje działać. Produkty, które należy jeść w trakcie diety ketogenicznej, to przede wszystkim tłuszcze: olej lniany, oliwa z oliwek, awokado, sezam, orzechy, boczek, golonka, smalec. Dietę uzupełniają białka: wieprzowina, wołowina, jajka i tłusty nabiał, a także warzywa zawierające dużą ilość wody: brokuły, pomidory, ogórki.

Dieta ketogeniczna powstała już w latach 20. XX wieku, a jej celem było wsparcie leczenia osób chorych na padaczkę lekooporną. Z czasem stosowano ją także w przypadku osób cierpiących na choroby metaboliczne, np. przy zaburzeniach z wchłanianiem glukozy. Dieta ketogeniczna pozwala zmniejszyć, a czasem nawet wyeliminować napady padaczki, dostarcza niezbędnej energii osobom, które nie mogą jej czerpać z węglowodanów. Przyczyna działania diety na niektóre choroby nie jest jednak do dziś całkowicie zbadana. Próbuje się ją stosować także jako wsparcie w leczeniu autyzmu, choroby Alzheimera i Parkinsona.

W celach leczniczych dieta powinna zostać bezwzględnie skonsultowana przez specjalistę. Kluczem jest odpowiedni dobór tłuszczów i ich proporcji, a także restrykcyjne przestrzeganie zaleceń i odpowiednia suplementacja dostarczająca organizmowi niezbędnych witamin.

Dieta przynosi pozytywne rezultaty tylko w ciągu pierwszych 2-3 miesięcy stosowania. Wtedy dochodzi do szybkiej redukcji masy ciała, a osoba, która ją stosuje, cieszy się dobrym samopoczuciem i uczuciem lekkości. Ten euforyczny stan przechodzi jednak z czasem w apatię i uczucie zmęczenia. Chudnięcie znacznie spowalnia, pojawia się ciągłe uczucie pragnienia, brak apetytu i nieprzyjemny zapach z ust. Zmienia się też zapach potu i moczu. Wiąże się to z tym, że organizmowi zaczyna brakować podstawowych składników odżywczych i witamin, może też dojść do niebezpiecznego zakwaszenia. Z tych względów lekarze i naukowcy odradzają stosowanie tej diety w celu walki z nadwagą. Jeśli jednak koniecznie chcemy z niej skorzystać, powinniśmy zgłosić się do dietetyka, a najlepiej skonsultować ją z lekarzem. Diety nie powinny stosować osoby chorujące na cukrzycę, mające problemy z wątrobą, nerkami i układem pokarmowym.

Najskuteczniejsze są zbilansowane niskokaloryczne diety, a także przestrzeganie dobrych nawyków żywieniowych. Podstawą posiłków powinny być zdrowe węglowodany, a więc pełnoziarniste pieczywo, warzywa, owoce i białka w postaci chudego nabiału i mięsa. Z diety należy wyeliminować słodycze i słone przekąski, mocno ograniczyć alkohol. Posiłki powinno się spożywać regularnie co 3-4 godziny, ostatni najpóźniej trzy godziny przed snem. W przypadku problemu z chudnięciem - mimo stosowania diety - warto skorzystać z porady dietetyka, który indywidualnie wyliczy dzienne zapotrzebowanie na kalorie i dobierze najlepsze produkty.