Guzek w piersi - czy to rak?
Każdy guzek znaleziony w piersi budzi niepokój. Ale wcale nie musi być złośliwy. Powstawanie różnego rodzaju zmian wiąże się najczęściej z gospodarką hormonalną. Niemały wpływ na organizm kobiety mają nie tylko comiesięczne cykle, ale też burze hormonalne - na przykład w czasie ciąży, karmienia piersią, menopauzy.
Jedno jest pewne – każdy guzek trzeba pokazać lekarzowi i zrobić zlecone przez niego badania. Tylko w ten sposób będzie wiadomo, jakiego rodzaju zmiana pojawiła się w piersi.
W piersiach młodych kobiet dominuje tkanka gruczołowa. Prawdopodobnie pod wpływem hormonów może się nadmiernie rozrastać. Wtedy tworzą się tzw. gruczolakowłókniaki. To jędrne, sprężyste guzki o owalnym, jajowatym kształcie. Dają się łatwo przesuwać pod palcami. Nie bolą.
W jednej piersi można wyczuć ich nawet kilka, w różnych jej częściach. Zwykle tworzą się w piersiach kobiet między 20. a 30. rokiem życia. Ale zdarzają się też u dojrzałych pań mających bezowulacyjne cykle.
W USG piersi dobrze widać gęsto utkaną tkankę gruczołową, dlatego to badanie łatwo odróżni gruczolakowłókniaki od innego typu guzków. Trzeba je obserwować i co pół roku robić kontrolne USG. Gdy guzek się rozrasta, lekarz zleca jego wycięcie.
Gdy same badamy piersi i wyczuwamy pod palcami stwardniałe pojedyncze lub liczne zgrubienia, często są to zmiany tzw. mastopatyczne. Piersi w dotyku przypominają wtedy woreczki wypełnione kamykami o różnej wielkości i kształcie.
Aby potwierdzić mastopatię, potrzebne jest USG. Zmiany mogą być rozsiane po całej piersi lub tylko w niektórych jej miejscach – najczęściej po zewnętrznej stronie lub pod biustem.
Towarzyszy im ból i obrzęk piersi przed miesiączką. Zmiany samoistnie ustępują po porodzie lub menopauzie. Nie usuwa się ich. Ból i obrzęk łagodzą np. leki ziołowe i chłodne okłady.
Z wiekiem piersi kobiety się zmieniają. Zaczyna przybywać w nich tkanki tłuszczowej, a tkanka gruczołowa zanika. Dlatego u pań po 40. roku życia najbardziej precyzyjnym badaniem jest mammografia.
Na zdjęciu rtg guzki w piersiach lepiej się uwidaczniają na tle ciemnoszarej tkanki tłuszczowej. Jednak USG piersi nie jest całkowicie pomijane u dojrzałych pań. Zwłaszcza dotyczy to kobiet przyjmujących hormonalną terapię zastępczą.
Około 40. roku życia w piersiach mogą powstawać torbiele. Przeważnie tworzą się w okolicy brodawki. To dość miękkie, sprężyste, okrągłe guzki, które łatwo przesuwają się i uginają pod palcami.
Przypominają pęcherzyki wypełnione płynem. Mogą mieć różną wielkość, zdarza się, że jest ich kilka w jednej piersi. Gdy szybko się powiększają, powodują ból. Jednak nagły wzrost nie świadczy wcale o ich złośliwym charakterze. Ryzyko zachorowania na raka jest minimalne.
Torbiele są dobrze widoczne w badaniu USG. Dlatego, mimo że po 40. roku życia jako pierwsze badanie zalecana jest mammografia, to jednak USG powinno ją uzupełniać.
U pań przyjmujących hormonalną terapię zastępczą, jest to szczególnie ważne, ponieważ pod wpływem systematycznego przyjmowania hormonów w piersiach przybywa tkanki gruczołowej.
Torbiele tylko się obserwuje. Jeśli są duże, bolesne, można je usunąć przez nakłucie i odessanie strzykawką płynu, który je wypełnia. Po takim zabiegu guzek szybko zmniejsza się i stopniowo zanika. Jeśli odciągnięty z torbieli płyn budzi niepokój, oddawany jest do dalszego badania diagnostycznego.
Mammografia lub USG piersi może wykryć brodawczaka. To łagodny guzek, trudny do wyczucia pod palcami. Rozwija się wewnątrz przewodów mlecznych, ale nie ma związku z karmieniem piersią. Leczenie zależy od wielkości guzka.
U dojrzałych kobiet, zwłaszcza po menopauzie, często odkładają się w piersiach złogi wapnia nazywane zwapnieniami. Są to małe zmiany, których nie uda się nam wykryć w trakcie samodzielnej kontroli piersi. Za to są dobrze widoczne w mammografii.Dlatego, jeśli badanie wykryje zmiany, nie należy wpadać w panikę. Zwapnienia mogą występować w dwóch postaciach. Duże złogi wapnia, widoczne w mammografii jako pojedyncze plamy, to makrozwapnienia.
Niewielkie złogi, które na zdjęciu RTG są białymi punktami, to mikrozwapnienia. Makrozwapnienia są częstsze i związane ze starzeniem się organizmu. Tworzą się u kobiet po 50 r.ż. To łagodne zmiany, które nie niosą ryzyka rozwoju raka.
Natomiast mikrozwapnienia, choć przeważnie także mają łagodny charakter, mogą być już niepokojące. Jeśli są rozproszone w obrazie mammografii, sygnalizują niekiedy zmiany przedrakowe lub są pierwszym objawem nowotworu.
Aby sprawdzić, czy mają łagodny czy złośliwy charakter, lekarz zleca wykonanie biopsji, pod kontrolą mammografii. Pobrany wycinek tkanki jest oddawany do badania histopatologicznego, które wyklucza lub stwierdza obecność komórek nowotworowych.
Olga Kamińska
