Halluksy - jak pokonać bolesny problem

Z haluksami, czyli zwyrodnieniem kości dużego palca stopy (palucha), najczęściej zmagają się kobiety - i to coraz młodsze! Jako głównego winowajcę problemu wskazuje się niewygodne buty na wysokim obcasie i z wąskimi noskami. Ale haluksy mają również te panie, które całe życie chodzą w mokasynach. Jeśli się już pojawią, bywają nieznośne. Przede wszystkim bardzo bolą i deformują stopę. Nic dziwnego, że chcemy wiedzieć, jak sobie z nimi radzić.

Czy to moja wina, że palce zaczęły się wykrzywiać?

Chciałybyśmy to wiedzieć, żeby usunąć przyczynę haluksów. Niestety często jest ona niezależna od nas. Skłonność do tego, że duży palec odchyla się od swojej osi i zaczyna zachodzić na drugi palec, dziedziczymy po mamie lub babci. Przyczynia się do tego również płaskostopie poprzeczne i krzywy kręgosłup - ponieważ w niekorzystny sposób zmienia się obciążenie stopy i to, jak pracują w niej stawy. Oczywiście częste noszenie eleganckich, smukłych bucików na obcasie pogłębia problem i związane z nim dolegliwości, dlatego zdecydowanie lepiej służy nam... sportowe obuwie z dobrą amortyzacją.

Czy mogę zmniejszyć haluksy domowymi sposobami?

Można hamować rozwój deformacji i łagodzić stan zapalny stawu palucha, który często towarzyszy haluksom. Pomogą w tym m.in. silikonowe separatory, które wkłada się między palce, co zapobiega nachodzeniu ich na siebie; wkładki do butów, tzw. metatarsalne lub peloty (o kształcie kropli) pod śródstopie. Zapewnią odpowiednie rozłożenie obciążenia w przedniej części stopy, hamując powiększanie się haluksów; aparaty korekcyjne - na noc i na czas aktywności; codzienna gimnastyka rozluźniająca mięśnie stopy. Najpierw masujemy je, np. na jeżyku, a następnie próbujemy podnieść z podłogi chustkę, chwytając ją palcami stóp.

Co złagodzi ból?

Doraźnie najskuteczniejsze są niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe w postaci maści lub żelu (dostępne również bez recepty). Szybko się wchłaniają przez skórę i docierają do miejsca bólu. Przy silnych dolegliwościach można dodatkowo przyjąć lek przeciwbólowy w tabletce. Jak leczyć haluksy bez operacji? Stosuje się zabiegi fizykoterapii (ze skierowaniem od ortopedy).

Dobre efekty przynoszą:

* Zabiegi z użyciem lasera. Urządzenie emituje bardzo silne, jednorodne światło laserowe. Pod jego wpływem zmniejsza się ból i ustępuje stan zapalny.

*Jonoforeza. W bolesne miejsce fizykoterapeuta wprowadza za pomocą prądu stałego lek przeciwbólowy, przepisany przez lekarza.

Kiedy potrzebna jest operacja?

Wtedy, gdy niechirurgiczne metody nie skutkują, a haluksy utrudniają nam chodzenie. Lekarz podejmuje decyzję na podstawie dokładnego wywiadu odnośnie ogólnego stanu zdrowia, okoliczności i czasu powstania deformacji stóp, dotychczasowego leczenie oraz badania ortopedycznego. Wykonuje się też zdjęcie rentgenowskie stóp w różnych pozycjach. Uzupełnieniem są badania laboratoryjne i elektrokardiograficzne (EKG). Czasami lekarz kieruje też na badania do innych specjalistów, jeśli podejrzewa współistniejące choroby.

Jaka metoda zabiegu jest najlepsza?

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi. Jest wiele rodzajów chirurgicznego usuwania haluksów, a dobór metody zależy od diagnozy postawionej przez lekarza na podstawie badań. Metody operowania takie jak: Scarf, Chevron, McBride mają wiele wariantów wykonania w zależności od charakteru schorzenia. Generalnie wszystkie one polegają na osteotomii, czyli usunięciu określonych fragmentów kości, często również umieszczeniu implantów lub odpowiedniego drutu wewnątrz stopy, który ma utrzymywać kości we właściwym położeniu.

Czas rekonwalescencji zależy od rodzaju zastosowanej metody - najkrótszy jest w Scarf - wynosi ok. miesiąca. Można wykonać też korektę wyłącznie na tkankach miękkich, to znaczy torebce stawowej i ścięgnach z częściowym usunięciem głowy kości śródstopia - ale stosuje się je tylko w przypadkach mało zaawansowanej wady.

konsultacja: ortopeda, dr Błażej Rusin, Halluxmed Ortopedia Klinika Jackowiak