Jakie badania pozwolą wykryć raka

Wprawdzie liczba chorych na raka wzrasta (dotyczy to zwłaszcza raka piersi, płuca i jelita grubego), ale jest i dobra wiadomość. Zostało potwierdzone, że wczesne wykrycie nowotworu wielokrotnie zwiększa szanse na wyleczenie. Dlatego warto o siebie zadbać i regularnie korzystać z dostępnych badań, które pozwalają wykryć chorobę. Jakie to badania?

Dzięki interpretacji jej wyników, lekarz może wykryć zmiany sugerujące rozwój choroby nowotworowej. Badanie to należy wykonać, gdy:

• bez powodu jesteś zmęczona;
• nie masz apetytu;
• jesteś senna, mimo dobrze przespanej nocy.

Pomocne jest także oznaczenie wielkości OB. To pomiar szybkości opadania (w ciągu godziny) krwinek czerwonych w niekrzepnącej krwi. U osób zdrowych krwinki opadają wolno, a u chorych - szybko. Norma dla kobiet to 6-11 mm. OB na poziomie kilkudziesięciu mm zwykle świadczy o stanie zapalnym, a ponad 100 mm wskazuje (nie zawsze!) na nowotwór.

To badanie obrazowe, które jest podstawową metodą wykrywania pierwotnych i wtórnych nowotworów płuc, śródpiersia i chłoniaków. Ludzie, którzy palą (czynnie i biernie) powinni je wykonywać raz w roku. Pozostałe osoby raz na 2-3 lata. Prześwietlenie należy wykonać natychmiast, gdy: szybko chudniesz; masz uporczywy kaszel, stany podgorączkowe i trwające kilka tygodni objawy przypominające przeziębienie. Gdy lekarz podejrzewa jakąś chorobę, kieruje na dalsze badania.

To badanie umożliwia wykrycie już dwumilimetrowych zmian nowotworowych. Jest uzasadnione u kobiet, które skończyły 35 lat. Po 50. roku życia warto je wykonywać raz w roku. Szczególną ostrożność powinny wykazać te panie, których:

matka, siostra czy babka chorowały lub chorują na raka; osoby otyłe, stosujące przez długi czas dietę wysokotłuszczową, bez jarzyn i owoców; kobiety żyjące w stresie, palące lub nadużywające alkoholu; stosujące terapię hormonalną.

Badanie to jest przydatne w diagnostyce nowotworów jamy brzusznej i miednicy, narządów moczowo-płciowych, a także tarczycy. Do jego wykonania powinny cię skłonić: częste bóle brzucha; zaburzenia pracy jelit (zaparcia i biegunki); nieprawidłowości w cyklach miesiączkowych; wyczuwalne guzki w piersiach.

Szczególnym badaniem jest USG przezpochwowe, które pozwala lekarzowi ocenić stan narządów rodnych kobiety.

To podstawowe badanie wykrywające raka szyjki macicy. Należy je robić raz na rok, a natychmiast, gdy gnębią cię: l bóle w podbrzuszu; nietypowe krwawienia z dróg rodnych, np. po menopauzie lub między miesiączkami; obfite upławy, ból i krwawienie podczas stosunku.

Badanie umożliwiające ocenę śluzówki jelita grubego zalecane jest po 50. roku życia, raz na 10 lat. Wcześniej do kolonoskopii powinna cię zmotywować: zmiana rytmu wypróżnień (np. nagłe biegunki); bóle brzucha lub dolnych partii pleców; częste mdłości, wzdęcia, obecność krwi w stolcu.

Konsultacja: Grzegorz Bornstern, specjalista chorób wewnętrznych

Sprawdź, czy nie należysz do grupy podwyższonego ryzyka. Ma to miejsce, gdy w kolejnych pokoleniach rodziny występował ten sam nowotwór, a przynajmniej w jednym przypadku rozwinął się przed 50. rokiem życia.

Jeśli tak jest, zgłoś się do poradni genetycznej. Znajdują się one przy ośrodkach onkologicznych. Można tam, badając krew, bezpłatnie określić tzw. markery nowotworowe.