Jakie są skutki miażdżycy?
Polskie Towarzystwo Badań nad Miażdżycą alarmuje: co trzeci z nas jest zagrożony chorobami układu sercowo-naczyniowego. Miażdżyca skrycie rozwija się latami, nie dając prawie objawów. W początkowym okresie mogą sygnalizować ją bóle nóg podczas długiego spaceru. W stadium zaawansowanym silne bóle dokuczają już przy pokonywaniu niewielkich odległości. Ponieważ chorzy często muszą przystawać, udają że oglądają witryny sklepów. Dlatego miażdżycę nazywa się popularnie „chorobą wystaw sklepowych”.
Obecne we krwi tłuszcze, tj. cholesterol i jego estry oraz inne lipidy, osadzają się na ścianach tętnic, naruszając powoli, ale konsekwentnie ich gładką strukturę. Dołączają do nich elementy morfotyczne krwi (erytrocyty, leukocyty i trombocyty), węglowodany i włóknik, tworząc razem blaszkę miażdżycową. Ściany naczyń stopniowo stają się coraz bardziej porowate. Jeśli wykazują już takie zmiany, wtedy mówimy o arteriosklerozie – miażdżycy.
Kolejny etap choroby? Wapnienie ognisk miażdżycowych, prowadzące do stwardnienia tętnic.
Złogi wapniowe nasilają utratę sprężystości ścian naczyń. Nie są one w stanie dopasować się do normalnych wahań przepływu krwi, gdyż ich mięśnie nie zwężają się i nie rozszerzają w wystarczającym stopniu. Jednocześnie zmniejsza się światło naczyń.
Płynąca dotychczas swobodnie krew natrafiać zaczyna na przeszkody – musi się przez nie „przeciskać”. Taki proces objąć może wiele naczyń krwionośnych.
Na degenerację tętnic zasadniczy wpływ ma styl życia: tłusta i zawierająca cukier dieta (mięsa, wędliny, masło, ciasta, czekolada), zaburzenia przemian lipidów wynikające z nazbyt wysokiej ilości tłuszczów krążących we krwi, brak ruchu, nadwaga, stres i palenie. Utratę elastyczności naczyń nasilają współistniejące podwyższone ciśnienie krwi, cukrzyca typu I i II.
Najczęstszym powikłaniem miażdżycy jest choroba wieńcowa. Trzeba wiedzieć, że tlen i substancje odżywcze napływają do serca przez prawą i dwie lewe tętnice wieńcowe. Serce staje się niedotlenione przy zwężeniu choćby jednej z nich! Ostrą formą choroby wieńcowej jest zawał, czyli martwica mięśnia sercowego spowodowana jego niedokrwieniem na skutek całkowitego zamknięcia tętnicy wieńcowej.
Równie poważne konsekwencje niesie z sobą miażdżyca tętnic mózgowych. Szczególną jej formą jest demencja, objawiająca się schorzeniami psychicznymi i kłopotami z pamięcią.
Zablokowanie tętnicy mózgowej może skutkować udarem niedokrwiennym mózgu. Podobnie jak zawał, pojawia się on nagle na skutek zakrzepu w miejscu przewężenia naczynia lub przesunięciu materiału zatorowego, tj. skrzepliny z pękniętej blaszki miażdżycowej, do naczynia mózgowego.
Jeśli zmiany obejmą naczynia krwionośne nerek, dochodzi do rozwoju nerkowego nadciśnienia tętniczego prowadzącego do niewydolności narządów.
Zaburzenia przepływu krwi dotykają też tętnice obwodowe nóg i rąk. Najczęściej zwężają się duże tętnice łydek, przez co mięśnie znajdujące się poniżej tych naczyń nie mogą być dostatecznie zaopatrywane w tlen. Reagują wtedy swędzącym, kłującym lub rwącym bólem. Dodatkowe objawy towarzyszące niedokrwieniu to szybkie ziębnięcie i blade zabarwienie skóry.
Istniejących zmian nie da się niestety wyleczyć. Można im tylko zapobiegać.
Właściwe odżywianie to jeden z najprostszych sposobów na utrzymanie układu krwionośnego w dobrej kondycji. Wspaniałym źródłem energii dla organizmu i gwarancją dobrej kondycji serca są tłuszcze – pod warunkiem, że wybierzemy te korzystne.
Nienasycone tłuszcze, nazywane „dobrymi”, dzielą się na jednonienasycone i wielonienasycone. Źródłem wielonienasyconych są ryby oleiste takie jak łosoś, śledź czy makrela, oleje roślinne i niektóre produkty do smarowania pieczywa. Jednonienasycone znajdziemy w oliwie, oleju rzepakowym i orzechach.
Poziom cholesterolu we krwi, którego nadmiar prowadzi do arteriosklerozy, obniżają substancje zwane sterolami roślinnymi. Dla cholesterolu stanowią silną konkurencję, wypierając jego nadwyżki z układu pokarmowego.
Jeśli sterole dostarczamy organizmowi wraz z pożywieniem w odpowiednio dużej ilości, hamują wchłanianie cholesterolu w jelitach.
Roślinne sterole przenikają do enterocytów, czyli komórek nabłonka jelita cienkiego, gdzie mają wpływ na absorpcję tłuszczu. Obniżają też stężenie lipoprotein, które transportują cholesterol do komórek ciała.
