Jęczmień czy pszenica? Co bardziej służy zdrowiu?
Produkty zbożowe są często goszczą w naszej codziennej diecie. Jest ona też podstawą jadłospisu wielu ludzi na całym świecie. Zboża dostarczają mąkę niezbędną do przygotowania nie tylko wypieków, ale także makaronów, pieczywa czy klusek. Wiele osób również sięga po otręby, które są źródłem pełnowartościowego błonnika pokarmowego, regulującego pracę układu pokarmowego. Najczęściej używanymi ze zbóż są pszenica i jęczmień, które choć na pierwszy rzut oka są łudząco podobne, to wiele je różni: choćby zawartość minerałów i substancji odżywczych, czy wykorzystania. Co trzeba wiedzieć o tych dwóch zbożach? Jakie mają właściwości? Które z nich jest zdrowsze?
Zarówno jęczmień jak i pszenica są roślinami z rodziny wiechlinowatych. Oba z nich, spośród innych zbóż, są jednymi z najstarszych uprawianych przez człowieka. Pszenica zajmuje trzecie miejsce (po kukurydzy i ryżu), spośród wszystkich produkowanych zbóż, natomiast jęczmień plasuje się na miejscu piątym. W przypadku tych dwóch roślin, wykorzystuje się w przemyśle ziarno: zawiera zarodek, bielmo oraz otręby. Pszenica przede wszystkim jest wykorzystywana do produkcji mąki, natomiast jęczmień częściej przeznaczony jest do wytwarzania pasz i alkoholu, ale też w mniejszym stopniu produkowana jest z niego mąka.
Pszenica i jęczmień. Co w nich można znaleźć?
Ziarna pszenicy i jęczmienia obfitują w szereg witamin. Najwięcej znaleźć w nich można witaminy z grupy B, a także E (w jęczmieniu) oraz D i K (w pszenicy). Poza tym obfitują w niezbędne węglowodany, w tym błonnik. Same ziarna zawierają go najwięcej, jednak w procesie produkcji, np. mąki, bielmo jest oczyszczane i procentowo może być go zdecydowanie mniej. Produkty pełnoziarniste, czyli najmniej przetworzone, najlepiej wpływają na działanie układu pokarmowego: ułatwiają procesy przemiany materii, pobudzają perystaltykę jelit, ułatwiają wchłaniania cennych substancji zawartych w organizmie, a także zapewniają na dłużej uczucie sytości, co może ułatwiać procesy odchudzania.
Jednym z białek znajdujących się w tych zbożach są gluteny. Pszenica zawiera ich dwa rodzaje: gluteniny i gliadyny, natomiast w jęczmieniu znajdują się hordeiny. Gluten i jego pochodne mogą wywoływać reakcje alergiczne, które objawiają się bólem brzucha i wzdęciami. Dodatkowo glutenu muszą się wystrzegać osoby cierpiące na celiakię i borykające się z jego nietolerancją. Są one szczególnie dla nich niebezpieczne, ponieważ mogą uszkadzać błonę śluzową jelit i żołądka, utrudniać wchłanianie minerałów, a także zaburzać pracę całego układu pokarmowego: powodować zaparcia, a także sprzyjać utracie masy ciała.
Zboża a reakcje alergiczne
Wiele osób świadomie rezygnuje z pewnych rodzajów zbóż, z powodu występujących u nich reakcji alergicznych. Najczęściej wykluczana z jadłospisu jest pszenica, ponieważ najczęściej wywołuje nieprzyjemne, choć łagodne objawy. Charakteryzują się one wysypką, swędzeniem, a także biegunką. Niekiedy mogą występować poważniejsze i zagrażające zdrowiu, takie jak astma albo wstrząs anafilaktyczny. Co dokładnie wywołuje alergie? Przede wszystkim, znajdujące się w pszenicy i jęczmieniu rodzaje białek. Choć w obu występują podobne, to częściej ludzie negatywnie reagują na te znajdujące się w pszenicy. Mimo wszystko, jeśli istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia alergii, należy zrezygnować z obu zbóż.
W ziarnach zbóż znaleźć można błonnik pokarmowy. Choć najczęściej wspomina się o jego wpływie na układ pokarmowy, substancja ta korzystnie oddziałuje również na układ krążenia. W jęczmieniu i pszenicy występuje szczególna odmiana błonnika: beta-glukan. Ma on dobroczynny wpływ na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu oraz cukru w krwiobiegu. Jęczmień posiada więcej tej substancji, której wartość oscyluje od 5 do 11 proc. Natomiast w pszenicy, jest jej zdecydowanie mniej: około 1 proc.
