Jak rozwijać pamięć u dziecka?

Pamięć dziecka jest chłonna. Jego mózg koduje coraz to nowe informacje. Proces ten rozpoczyna się już w okresie płodowym. W 25. tygodniu ciąży maleństwo rozpoznaje twój głos, zapach, bicie serca melodię języka. Po narodzinach potrzebuje zaledwie paru godzin, aby te informacje sobie przypomnieć i bezbłędnie identyfikować. Natomiast od 28. tygodnia dziecko zapamiętuje to, co często słyszy.

0-6 miesięcy

Dla małego dziecka co dzień świat zaczyna się od nowa. Kilkudniowy noworodek już po dwóch minutach zapomina, co widział. Realne dla niego jest tylko to, co widzi. Zdaniem naukowców, dziecko mające bliski kontakt z mamą już po tygodniu rozpoznaje jej twarz, a po ukończeniu pierwszego miesiąca życia wie, kim mama jest. Co ciekawe, szkrab początkowo wyobraża sobie, że ma kilka mam, które wyglądają jednakowo (np. nie dziwi go zwielokrotnione odbicie w lustrze). Maluch potrzebuje czasu, by zrozumieć, że mama jest tylko jedna.

W drugim miesiącu życia dziecko rozpoznaje mamę, nawet jeśli jej nie widziało przez całą dobę. Jego zdolności zapamiętywania rozwijają się bardzo dynamicznie. Około 3. miesiąca zaczyna kojarzyć i wiązać ze sobą poszczególne fakty. Jeśli pokażesz mu, co należy zrobić z zabawką, by wydała dźwięk, maluch będzie próbował to odtworzyć.

Każdą nową czynność wykonuje wielokrotnie, ponieważ wiele razy musi dochodzić do tych samych wniosków, by je lepiej zapamiętać. Trzymiesięczny bobas poznaje też twarze i umie odróżnić je od przedmiotów. W wieku 4. miesięcy rozróżnia obcych od domowników, a na uśmiech brata czy siostry odpowiada radosnym wykrzywieniem ust. Rozpoznaje też swoje imię i przysłuchuje mu się chętniej niż innym słowom.

6-12 miesięcy

Im więcej zmysłów zaangażowanych jest w badanie rzeczywistości, tym szybciej dziecko zapamiętuje nowe wiadomości. Taki sposób odkrywania otoczenia wpisany jest w naturę dziecka. Półroczny maluszek bierze więc wszystko do rąk, liże, ściska, stuka przedmiotami o podłogę. Taki sposób poznawania świata wpływa na kształtowanie się obu półkul mózgowych oraz stymuluje rozwój intelektualny dziecka. Oddziaływanie na kilka zmysłów wpływa też na szybsze zapamiętywanie codziennych czynności.

Przekonasz się o tym, jeśli codziennie, przez kilka tygodni, będziesz podawać dziecku kaszkę zawsze w tej samej w miseczce. Z czasem maluszek, widząc miseczkę, będzie wiedział, że zbliża się pora posiłku. Około 7.-8. miesiąca szkrab już bardzo dużo pamięta. Wie, czym się różnią zwierzęta od pojazdów i mebli, pamięta też stały układ przedmiotów (np. jak ustawione są meble w pokoju).

Zaczyna również rozumieć, że przedmioty i obiekty nadal istnieją, choć ich nie widać. Z upodobaniem bada związki przyczynowo-skutkowe i wyrzuca zabawki z łóżeczka. Robi to niestrudzenie, by ugruntować zdobytą wiedzę. W tym okresie dziecko może przeżywać też lęk przed rozstaniem z mamą. Wprawdzie wie, że jesteś, choć cię nie widzi, ale boi się, że znikniesz na zawsze. Około 10. miesiąca jego pamięć jest na tyle rozwinięta, że gdy schowasz coś pod kocyk, a ono to widziało, będzie tego tam szukać. Potrafi też określone sylaby łączyć z gestem (np. zrobi "pa, pa").

12-24 miesiące

W 2. roku życia rozwój pamięci nieco zwalnia, można powiedzieć, że wchodzi w inny etap. Maluch zaczyna wypowiadać pierwsze słowa i używać języka do tego, by na dłużej zatrzymać wspomnienia. Do tej pory o istnieniu samochodu dziecko wiedziało, gdy w nim siedziało. Potrzebowało czasu, by zapamiętać, że kluczyki oznaczają jazdę autem, a jadący samochód wydaje dźwięk: "brrr" (klakson: "ti, ti").

W drugim roku życia maluch rozumie słowo "auto" i kojarzy je z jazdą samochodem. Kiedy w książeczce zobaczy narysowany samochód, będzie już umiał naśladować wydawany przez niego dźwięk. Jeśli maluszkowi opowiesz, co znajduje się na ilustracji, zbudujecie z klocków samochód czy będziecie bawić się plastikowymi autkami, dziecko szybciej zapamięta dane słowo i będzie potrafiło umieścić je we właściwym kontekście.

Wspólne czytanie książeczek z pewnością skłoni malucha do naśladowania. W 2. roku życia dziecko lubi powtarzać czynności i gesty wykonywane przez najbliższych. Możesz się więc spodziewać, że twój bobas będzie robił podczas czytania takie same miny jak ty.

Będzie również naśladował twój sposób rozmawiania przez telefon - jeśli chodzisz po pokoju, on również będzie chodził. Takie powtarzanie świadczy o tym, że pamięć brzdąca rozwija się prawidłowo. Jeśli chcesz ułatwić maluchowi zapamiętywanie nowych słów, mów do niego prostymi zdaniami, poprawnie wymawiaj każde słowo, staraj się nie zdrabniać. Oglądając z dzieckiem książeczki, nazywaj przedmioty, osoby i zwierzęta.