Lecz alergię i... uważaj na inne schorzenia

Zima już prawie za nami, na zewnątrz coraz cieplej i coraz więcej kwitnących roślinek. Jednak nie dla wszystkich jest to przyjemne...

Jeśli mamy alergię na pyłek roślin i nie leczyłyśmy jej do tej pory, to może być dla nas trudny czas: od lutego pylą leszczyna i olsza, pod koniec marca zacznie topola, w kwietniu - brzoza, w maju - dąb, szczaw, pokrzywa i grzyby, a w lipcu - komosa i bylica. W okresie kwitnienia uczulającej nas roślinki mogą dokuczać nam: wodnisty katar połączony z częstym kichaniem, świąd i łzawienie oczu, suchy kaszel. Zdarza się też, że dolegliwości nękają nas przez większą część roku (z krótkimi przerwami). Tak może być np. przy alergii na roztocze kurzu czy sierść zwierząt.

Zdaniem specjalistów, przykre objawy to tylko... wierzchołek góry lodowej. Sprawdź, o czym tak naprawdę może świadczyć alergia i na jakie właściwości układu odpornościowego wskazywać. Dowiedz się, jakie mogą być tego inne konsekwencje zdrowotne i na co warto być dodatkowo wyczulonym, gdy się ma alergię.

Czym dokładnie jest alergia

To nieprawidłowa reakcja organizmu na różne substancje (np. pyłek roślin lub roztocze kurzu). Nieprawidłowa, bo niepotrzebnie waleczna. Substancje te bowiem same z siebie nie są groźne. To tylko układ odpornościowy tak je odbiera. Alergia jest więc sygnałem ostrzegawczym, że bywa on nadgorliwy i w efekcie może potraktować jako wroga np. własne organy. Specjaliści przyznają, że osoby, u których występuje alergia, mogą być też bardziej narażone na inne schorzenia wynikające z tzw. autoagresji, inaczej autoimmunologiczne. Dlatego w razie zaobserwowania nietypowych objawów, poradź się lekarza i sprawdź, czy nie pojawiają się dodatkowe problemy zdrowotne.

Dlaczego należy leczyć uczulenie

Choć brak na to dowodów naukowych, lekarze nie wykluczają możliwości, że alergia, gdy nie jest leczona, sprzyja innym chorobom. A to dlatego, że regularnie (np. każdej wiosny) pobudzany układ odpornościowy może być bardziej skłonny do innych "zawirowań" (np. ataku na własne stawy). Dlatego tak ważne jest, by nie zaniedbywać alergii i leczyć ją zgodnie z zaleceniami specjalisty (np. za pomocą odczulania).

Możliwe zagrożenia: choroby z autoagresji

Lekarze wymieniają kilka czynników, które mogą dodatkowo sprzyjać zaburzeniu pracy układu odpornościowego i rozwojowi schorzeń autoimmunologicznych. Na pierwszym miejscu wymienia się geny. Występowanie schorzenia u jednego lub obojga rodziców może zwiększać, i to znacznie, ryzyko jego pojawienia się u dzieci. Np. w przypadku tocznia rumieniowatego wzrasta ono nawet kilkukrotnie, a łuszczycy - o 20 proc. Gdy występuje skłonność genetyczna, wiele rzeczy może stać się bodźcem wyzwalającym chorobę.

Zachorowaniu na schorzenie autoimmunologiczne u osób obciążonych genetycznie sprzyja niezdrowy tryb życia - częste i silne stresy, dieta wysokotłuszczowa i uboga w kwasy omega-3 oraz palenie papierosów. Również niektóre leki mogą wyzwolić chorobę, np. przeciwarytmiczne (z tzw. prokainamidem), przeciwko nadciśnieniu tętniczemu (z tzw. metyldopą) oraz schizofrenii (z tzw. chloropromazyną). Podobnie - substancje chemiczne, np. rozpuszczalniki organiczne, związki krzemu, aminy aromatyczne.

Kolejnym wyzwalaczem może być światło słoneczne. Wiadomo np., że sprzyja zachorowaniu na toczeń rumieniowaty. Również infekcje i zakażenia drobnoustrojami (np. wirusem ospy, bakterią paciorkowca czy wirusem Epsteina-Barr wywołującym mononukleozę zakaźną) działają niekorzystnie. Czynnikiem ryzyka są też zaburzenia hormonalne (np. podczas pokwitania lub menopauzy).

Masz dziwny rumień na twarzy...

Zaczerwienienie przypomina kształtem motyla, obejmuje policzki i grzbiet nosa (ewentualnie dodatkowo także czoło, okolicę oczu, szyję i dekolt), a pojawiło się po wystawieniu twarzy do słońca. Bolą cię mięśnie i są osłabione, a twoja sprawność fizyczna bardzo się obniżyła. Bolą cię stawy, zwłaszcza palców rąk, nadgarstków, kolan lub stóp, a dolegliwości wędrują z miejsca na miejsce. Czujesz się zmęczona, masz uczucie ogólnego rozbicia, nie masz apetytu, schudłaś bez powodu, miewasz stany podgorączkowe. Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, mogą one wskazywać na schorzenie autoimmunologiczne o nazwie toczeń rumieniowaty układowy. Zgłoś się do lekarza rodzinnego. W razie potrzeby skieruje cię do specjalisty reumatologa lub immunologa.

Zalecane mogą być dla ciebie badania, takie jak: morfologia krwi, wskaźniki stanu zapalnego (OB, CRP, proteinogram), wskaźnik krzepnięcia krwi (INR), test w kierunku układowych chorób tkanki łącznej (obecność przeciwciał przeciwjądrowych we krwi), odczyn tzw. kiłowy (często występuje przy toczniu pomimo braku kiły), wskaźniki pracy nerek i wątroby (kreatynina, badanie ogólne moczu, aspat, alat). Dzięki nim lekarz może potwierdzić lub wykluczyć chorobę, a w razie jej wystąpienia - sprawdzić, czy poczyniła szkody w organizmie i jakich narządów lub układów one dotyczą.

Lekarz dopasuje terapię do twoich dolegliwości. Gdy występują zmiany na skórze, może zalecić maści lub kremy do miejscowego stosowania (np. z glikokortykosteroidami lub takrolimusem); ból mięśni lub stawów - niesteroidowe leki przeciwzapalne (ewentualnie steroidy, leki przeciwko malarii lub metotreksat); problemy z nerkami - leki hamujące pracę układu odpornościowego, tzw. immunosupresyjne. Przy toczniu zawsze wskazane są: ochrona przed słońcem (np. nieprzebywanie na nim latem w godzinach 11-15); unikanie stresu, regularna, umiarkowana aktywność fizyczna, zdrowa dieta, utrzymanie właściwej wagi ciała, zaprzestanie palenia tytoniu.

Dokuczają ci stawy

Rano masz sztywne palce rąk, bolą cię w stawach i trudno ci nimi poruszać, co trwa od kilkunastu minut do kilku godzin po obudzeniu się. Stawy palców rąk, nadgarstkowe lub kolanowe są opuchnięte, zaczerwienione i ciepłe, bolą podczas ucisku. W okolicy stawów łokciowych występują zgrubienia, które są twarde i niebolesne. Dolegliwości są symetryczne, występują w tych samych stawach po obu stronach ciała. Ruch przynosi ci ulgę, już zwykłe domowe czynności pomagają rozruszać stawy, a także zmniejszają ból. Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, mogą one wskazywać na schorzenie autoimmunologiczne o nazwie reumatoidalne zapalenie stawów. Poradź się lekarza rodzinnego, który może wystawić skierowanie do reumatologa.

Zalecane mogą być dla ciebie badania, takie jak: czynnik reumatoidalny (RF), wskaźniki stanu zapalnego (OB, CRP), obecność przeciwciał anty-CCP we krwi. Lekarz może ci zalecić: środki farmakologiczne hamujące niszczycielskie działanie w stawach układu odpornościowego (np. małe, a przez to niepowodujące tylu skutków ubocznych dawki leków onkologicznych), niesteroidowe leki przeciwzapalne lub glikokortykosteroidy; fizykoterapię i odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz uczące poprawnego wykonywania czynności i poprawiające kontrolę nad ciałem.

Czujesz się non stop zmęczona

Znużenie jest na tyle silne, że utrudnia ci normalne funkcjonowanie i wykonywanie obowiązków związanych z pracą lub nauką, a także domowych. Czasem pobolewa cię w prawym podżebrzu, masz uczucie ciężaru w tej okolicy, dokuczają ci wzdęcia. Odczuwasz świąd skóry. Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, mogą one wskazywać na schorzenie autoimmunologiczne w obrębie wątroby znane pod nazwą autoimmunologiczne zapalenie wątroby. Jego leczeniem zajmuje się spec. hepatolog.

Zalecane mogą być dla ciebie badania takie jak: poziom enzymów wątroby aspat i alat. Lekarz przepisze ci leki tłumiące aktywność układu odpornościowego, tzw. immunosupresyjne (np. glikokortykosteroidy).

Jesteś ciągle zmarznięta

Uczucie zimna pojawia się nawet wtedy, gdy jesteś ciepło ubrana, a w pomieszczeniu panuje wysoka temperatura. Przybrałaś na wadze, mimo, że jesz tyle samo, co zawsze, masz skłonność do zaparć. Dokuczają ci mroczki przed oczami, duszności, zasłabnięcia i omdlenia. Źle wyglądasz - masz zmęczoną, obrzmiałą twarz, suchą i szorstką skórę, matowe, łamliwe i przerzedzone włosy. Czujesz się osłabiona i senna, masz problemy z koncentracją i pamięcią, twój nastrój uległ pogorszeniu. Zdarzają ci się problemy z miesiączką, rzadsze i bardziej obfite krwawienia, nie możesz zajść w ciążę. Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, mogą one wskazywać na schorzenie autoimmunologiczne w obrębie gruczołu tarczowego znane pod nazwą niedoczynność tarczycy. Jego leczeniem zajmuje się specjalista endokrynolog (ze skierowaniem od lekarza rodzinnego).

Zalecane mogą być dla ciebie badania takie jak: stężenie hormonu przysadki TSH we krwi, poziom hormonów tarczycowych FT3 i FT4, poziom przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO i anty-TG, wskaźniki stanu zapalnego (OB, CRP), USG tarczycy. Lekarz przepisze ci leki, które dostarczą brakujących hormonów (z tzw. solą sodową lewoskrętnej tyroksyny). Przy niedoczynności tarczycy zadbaj o właściwą dietę. Regularnie jedz pokarmy zawierające jod (np. tłuste ryby morskie) i białko (np. przetwory mleczne, chudy drób), natomiast unikaj tych z substancjami wolotwórczymi (np. warzyw kapustnych, zwłaszcza na surowo).

Jest ci stale gorąco

Odczuwasz ciepło nawet wtedy, gdy innym jest zimno, a do tego pocisz się obficie. Schudłaś pomimo zwiększonego apetytu i jedzenia większej ilości pokarmu, często oddajesz stolec i miewasz biegunki. Masz uczucie przyspieszonej pracy serca i jego kołatania. Twój wygląd się pogorszył, wypadają ci włosy, często masz zaczerwienione spojówki oczu i obrzęknięte powieki. Stałaś się rozdrażniona, nerwowa, niespokojna, trzęsą ci się ręce.

Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, mogą one wskazywać na schorzenie autoimmunologiczne w obrębie gruczołu tarczowego znane pod nazwą nadczynność tarczycy. Leczy je specjalista endokrynolog (ze skier. od lek. rodz.). Zalecane mogą być dla ciebie badania takie jak: poziom TSH, FT3 i FT4, przeciwciała anty-TSHR, USG tarczycy. Lekarz przepisze ci leki hamujące wytwarzanie hormonów przez gruczoł tarczowy (tzw. tyreostatyki).

Masz zmiany na skórze

Zauważyłaś czerwone wykwity wielkości łebka od szpilki lub monety na dłoniach, stopach, łokciach, kolanach lub owłosionej skórze głowy. Plamki pojawiły się wkrótce po tym jak przeszłaś infekcję, np. anginę. Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, mogą one wskazywać na schorzenie autoimmunologiczne w obrębie skóry o nazwie łuszczyca. Jego leczeniem zajmuje się spec. dermatolog (w oparciu o zaobserwowane wykwity). Lekarz może ci zalecić stosowanie specjalnych preparatów na skórę (np. z kwasem salicylowym, mocznikiem, pochodnymi węgla kamiennego, glikokortykosteroidami) oraz natłuszczających kosmetyków (tzw. emolientów).

Męczą cię biegunki

Miewasz bóle brzucha zlokalizowane w jego dolnej lewej części, a także dolegliwości w obrębie samej odbytnicy. Czujesz się osłabiona, miewasz gorączkę, schudłaś. Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, mogą one wskazywać na schorzenie autoimmunologiczne w obrębie jelita grubego znane pod nazwą wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Leczeniem zajmuje się spec. gastrolog.

Zalecane mogą być dla ciebie badania takie jak: posiew kału, endoskopia jelita grubego z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. Lekarz może przepisać ci czopki lub wlewki hamujące wytwarzanie substancji prozapalnych oraz przemieszczanie się komórek obronnych w odbytnicy (np. z kwasem 5-aminosalicylowym); doustne leki przeciwzapalne (tzw. glikokortykosteroidy).

Przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego zadbaj o właściwą dietę. Powinna być urozmaicona i bogata w składniki odżywcze, witaminy i minerały. Gdy dolegliwości są nasilone, zrezygnuj z jedzenia pokarmów zawierających dużą ilość błonnika (tzw. bogatoresztkowych), takich jak np.: razowy chleb, warzywa strączkowe, surowe owoce, a także wiórki kokosowe. Ogranicz też pokarmy wzdymające, takie jak warzywa kapustne. Natomiast jadaj łagodne dla układu pokarmowego gotowane warzywa (np. ziemniaki, marchewkę), pieczone owoce (np. jabłka), czerstwe pieczywo, kleiki, zupy przecierane. Zalecana jest dla ciebie zwiększona aktywność fizyczna, np. spacery.