Nadwrażliwość pokarmowa: Przyczyny i typowe objawy
Żywność odgrywa niezwykle ważną rolę w naszym życiu. To, co jemy, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie i ogólną kondycję psychiczną i fizyczną. Jedzenie typu fast food, produkty przetworzone i z wysoką zawartością cukru z pewnością nie powinny znajdować się w naszej diecie, ponieważ nie zawierają żadnych wartości odżywczych i są przyczyną wielu problemów zdrowotnych. Bywa jednak i tak, że żywność, która postrzegana jest jako zdrowa i wartościowa, wywołuje nudności, niestrawność, złe samopoczucie, a nawet reakcję alergiczną. Dlaczego tak się dzieje? Przyczyną jest nadwrażliwość pokarmowa, która dzieli się na alergię pokarmową i nietolerancję pokarmową. Czym różnią się te dwa pojęcia?
Alergia pokarmowa to silna reakcja organizmu na dany produkt, w której udział bierze układ odpornościowy. Reakcja alergiczna na dany produkt jest natychmiastowa i najczęściej przyjmuje formę wysypki, obrzęku i świądu. Mogą również wystąpić trudności z oddychaniem.
W przypadku nietolerancji pokarmowej reakcje zachodzą bez udziału układu odpornościowego. Występuje ona najczęściej wtedy, gdy w organizmie brakuje enzymu, który odpowiedzialny jest za rozkład danego związku. Najczęściej mamy do czynienia z nietolerancją laktozy, fruktozy i histaminy. Nietolerancja objawia się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego: biegunką, wymiotami, wzdęciami, bólem brzucha, może wystąpić też migrena lub bóle reumatyczne.
Do produktów, które najczęściej wywołują reakcje, zalicza się: orzechy, mleko, jajka, ryby, skorupiaki, pszenica, soję. Niektórym z nich warto przyjrzeć się bliżej:
Pszenica
Pszenica, a także żyto, jęczmień i owies, zawierają gluten, czyli białko roślinne, które często jest przyczyną nietolerancji pokarmowej. Może mieć ona formę alergii lub celiakii. Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną o podłożu genetycznym. Polega na uszkodzeniu kosmków jelitowych przez białko, zwane gliadyną, która znajduje się w produktach zawierających gluten. Choroba objawia się biegunką, bólami i wzdęciami brzucha, utratą masy ciała, anemią.
Kolejnym alergennym produktem są jajka. Okazuje się, że nietolerancję pokarmową częściej wywołują białka, nie żółtka jajek. Jej objawy to: biegunka, wymioty, pokrzywka, zapalenie spojówek. Osoby uczulone na jajka powinny uważnie czytać etykiety na produktach, ponieważ jajko ukrywa się pod takimi nazwami jak albumina, globulina czy owoalbumina. Są to białka, które wywołają reakcję alergiczną u osób uczulonych na jajka, dlatego należy ich unikać.
Alergia na jajka
Alergia na jajka jest drugą najczęściej występującą alergią pokarmową u dzieci. Na pierwszym miejscu znajduje się alergia na mleko. Mleko zawiera białko zwane kazeiną, które jest głównym alergenem. Po dotarciu do żołądka kazeina tworzy zwartą masę, co utrudnia jej trawienie. Ponadto mleko w procesie przetwarzania poddawane jest homogenizacji i pasteryzacji, co sprawia, że jest to produkt z trudem przyswajany przez organizm.
Wśród produktów, które wywołują alergię, wymienić należy także orzechy, szczególnie orzechy ziemne. Orzechy są bardzo silnym alergenem, objawy pojawiają się niemal natychmiast po spożyciu i mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Do najczęściej spotykanych zalicza się: zmiany skórne, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, katar, zaczerwienienie oczu, obrzęk warg i języka, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
Dieta eliminacyjna
Jeśli obserwujemy u siebie niepokojące objawy, pojawiające się po spożyciu niektórych produktów, najlepiej zgłosić się do lekarza z prośbą o wykonanie odpowiednich testów krwi lub kału. Warto też zastosować dietę eliminacyjną, która polega na stałym lub okresowym wykluczeniu z jadłospisu szkodliwych lub źle tolerowanych składników pokarmowych, z jednoczesnym wprowadzeniem w ich miejsce składników zastępczych, o równoważnych wartościach odżywczych. W praktyce wygląda to tak: dany produkt odstawia się na okres około dwóch tygodni. Jeśli jednak symptomy utrzymują się, następuje eliminacja kolejnych produktów na okres dwóch tygodni, aż do odkrycia, co wywołuje alergię lub nietolerancję. Jeśli objawy alergii ustąpią, wiemy, że dany produkt wywoływał reakcję organizmu. Dla pewności, warto na jeden lub dwa dni ponownie wprowadzić go do diety i obserwować zmiany zachodzące w organizmie.
