Neuroborelioza: Przyczyny, objawy i leczenie

Neuroborelioza to najgroźniejsza odmiana choroby odkleszczowej, która atakuje układ nerwowy. Szacuje się, że stanowi 15-40 proc. wszystkich przypadków boreliozy. Wywołują ją krętki przenoszone przez znaczną część tych niepozornych pajęczaków. Aby doszło do zakażenia, wystarczy że kleszcz wbije się w naszą skórę. Co prawda jego szybkie usunięcie nieco zmniejsza to ryzyko, ale nie jest ono zerowe. Krętki stopniowo rozprzestrzeniają się w organizmie i atakują układ nerwowy - zarówno ośrodkowy, jak i obwodowy. Z czasem dochodzi do uszkodzeń części mózgu, co daje szereg niepokojących i bardzo uciążliwych objawów neurologicznych. Pierwsze zauważalne objawy neuroboreliozy mogą się pojawić od kilku miesięcy do kilku lat po ugryzieniu kleszcza. Dlatego wiele osób zmagających się z ciągłymi bólami głowy, apatią czy depresją często nie zdaje sobie sprawy z przyczyn choroby.

Objawy neuroboreliozy mogą dać o sobie znać w różnych odstępach czasu. Jest to uzależnione przede wszystkim od działania układu odpornościowego u poszczególnych osób. Symptomy pierwszego stadium choroby mogą pojawić się już 2-3 tygodnie po ugryzieniu przez kleszcza. Zalicza się do nich znaczne obniżenie nastroju, apatię, drżenie mięśni, sztywność karku, a także bóle mięśni i kości w całym ciele. U niektórych osób może pojawić się gorączka i objawy grypopodobne. Warto wiedzieć, że rumień wędrujący kojarzony z boreliozą występuje jedynie w 50 proc. przypadków. Jego brak nie świadczy więc o tym, że nie zachorowaliśmy.

Objawy nasilają się po 4-6 tygodniach od ugryzienia. Wiele osób skarży się wtedy na drętwienie i mrowienie skóry oraz nadmierną wrażliwość czuciową (np. na ból, ciepło czy zimno), a także znaczne osłabienie mięśni, a nawet ich porażenie. Groźnym powikłaniem choroby jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, co objawia się sztywnieniem karku, gorączką, nudnościami, wymiotami i silnym bólem głowy. Brak leczenia może skutkować zapaleniem mózgu, padaczką czy porażeniem nerwów czaszkowych. Rozwój choroby daje też szereg symptomów charakterystycznych dla zaburzeń psychicznych: otępienie, poważne zaburzenia snu i osobowości, ciągłą drażliwość, a nawet agresję i myśli samobójcze.

Trzecie stadium neuroboreliozy (po kilku miesiącach lub latach od ugryzienia kleszcza) oznacza, że choroba ma charakter przewlekły. Pacjenci zmagają się wtedy z niedowładami i tracą sprawność fizyczną. Mogą sprawiać wrażenie upośledzonych umysłowo lub psychicznie chorych - pojawiają się psychozy i majaczenia. W skrajnych przypadkach dochodzi do śpiączki.

Podstawą diagnostyki neuroboreliozy jest badanie krwi na obecność przeciwciał krętków wywołujących chorobę. Pomocny jest też wywiad lekarski i określenie wszystkich objawów. Niestety, wielu pacjentów nie pamięta ugryzienia kleszcza, ale wcale nie oznacza to, że nie zostali zakażeni przez pajęczaka.

Leczenie polega na przyjmowaniu kilku różnych antybiotyków. W początkowej fazie leki przyjmuje się przez kilka tygodni, w zaawansowanym stadium niezbędna może być hospitalizacja i nawet kilkumiesięczna antybiotykoterapia. Niestety u części pacjentów obserwuje się zespół poboreliozowy, który utrzymuje się nawet pół roku po zakończonym leczeniu. Może on być efektem trwałego uszkodzenia tkanek nerwowych, co skutkuje przewlekłymi bólami stawów i mięśni oraz głowy, a także chronicznym zmęczeniem.