Niedobór witaminy B1 a choroba beri-beri
Niedobór witaminy B1 wywołuje w organizmie szereg uciążliwych dolegliwości, takich jak zmęczenie, drażliwość, osłabienie koncentracji czy utrata apetytu. Na dłuższą metę może prowadzić do choroby beri-beri, która zaburza pracę układu nerwowego, krążeniowego i odpornościowego. Przyczyną schorzenia może być nieprawidłowo zbilansowana dieta, nadużywanie alkoholu czy przyjmowanie niektórych leków. Sprawdź, jak objawia się choroba beri-beri i w jaki sposób nie dopuścić do niedoborów witaminy B1 w organizmie.
Czym jest choroba beri-beri i jakie są jej przyczyny?
Choroba beri-beri to zespół groźnych objawów ze strony układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. Wywołuje je długotrwały i silny niedobór witaminy B1, nazywanej też tiaminą. Jest ona niezbędna do metabolizowania węglowodanów, a zbyt mała jej ilość sprawia, że w organizmie rośnie stężenie kwasu pirogronowego. Z czasem może uszkadzać on komórki nerwowe, mięśnie i tkanki.
Przyczyną choroby beri-beri jest nieprawidłowa dieta uboga w witaminę B1, zwłaszcza jeśli jednocześnie występują też inne czynniki. Zalicza się do nich infekcje z wysoką gorączką, przewlekły i silny stres czy ciążę (zapotrzebowanie na tiaminę znacznie wtedy wzrasta). Niedobór witaminy B1 stosunkowo często występuje też u osób z nadczynnością tarczycy lub zmagających się z nawracającymi biegunkami (np. przy przewlekłych chorobach jelit). Warto wiedzieć, że stężenie tiaminy spada również na skutek picia dużych ilości mocnej herbaty i kawy, nadużywania alkoholu i przyjmowania niektórych leków. Zdarza się, że niedobór witaminy B1 spowodowany jest spożywaniem surowych ryb (zawierają one substancję, która niszczy tiaminę).
Pierwsze objawy niedoboru witaminy B1
Pierwsze objawy niedoboru witaminy B1 mają charakter neurologiczny. Zalicza się do nich osłabienie mięśni, zaburzenia czucia, mrowienia dłoni i stóp oraz bóle głowy. Postępująca awitaminoza skutkuje bezsennością, zaburzeniami mowy, a nawet omdleniami. W początkowym etapie charakterystyczne jest też niskie ciśnienie krwi lub przyspieszone bicie serca.
Objawy choroby beri-beri
Na dłuższą metę niedobór witaminy B1 prowadzi do choroby beri-beri, która atakuje nie tylko układ nerwowy, ale też sercowo-naczyniowy. Jej objawy to paraliż mięśni, oczopląs, kołatanie serca, duszności, pojawienie się obrzęków na ciele, a nawet śpiączka. Wiele osób skarży się też na nudności, wymioty i biegunki, a także objawy charakterystyczne dla depresji. Niedobór witaminy B1 negatywnie wpływa też na odporność.
Jak chronić się przed niedoborem witaminy B1?
Lekarze i dietetycy alarmują, że niedobory witaminy B1 są spowodowane zmianami w odżywianiu się na przestrzeni lat. Przyczyną jest nadmierne spożywanie produktów na bazie mąki pszennej, która jest uboga w tiaminę, i cukru, który zwiększa nasze zapotrzebowanie na tę substancję. Dlatego tak ważne jest ograniczenie węglowodanów prostych w diecie, kawy i mocnej herbaty, a przede wszystkim alkoholu. Osoby zmagające się z przewlekłymi chorobami jelit i tarczycy powinny regularnie się badać i ewentualnie suplementować witaminę B1.
Kluczowa jest jednak dieta bogata w tiaminę. Jej największe ilości znajdziemy w pieczywie i makaronach pełnoziarnistych, kaszy jęczmiennej i gryczanej, rybach (przede wszystkim w makreli i łososiu), orzechach, jajach, nasionach słonecznika, brązowym ryżu i mięsie wieprzowym.
